ENDÜSTRİ 4.0 SÜRECİNDE ELECTRE YÖNTEMİ İLE ENERJİ TESİS YER SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

Endüstri 4.0 sürecinde yaşanan gelişmeler arz ve talep ilişkisini değiştirerek akıllı tesislerin oluşumunu, akıllı ürünün üretimini ve verimliliğin artırılmasını gerekli hale getirmiştir. Akıllı tesislerin kurulumu ve tasarımında doğru yer tespiti, pazarda rekabe avantajını sağlamak, nitelikli işgücünü elde edebilmek ve enerji tasarrufuyla maliyeti çıkarabilmek için önemlidir. Bu amaç doğrultusunda, enerji iletim ve dağıtımında en yüksek faydayı sağlayacak bölgeyi seçebilmek için enerji tesisi yer seçimi problemi ele alınmıştır. Araştırmada, enerji tesisi yer seçimi kararını daha sistematik ve kapsayıcı hale getirmek için kamu sektöründen uzman kişilere anket düzenlenmiş ve karara etkisi olan kriterler ikili logit modelle belirlenmiştir. Belirlenen kriterler Türkiye’de ilk defa bu çalışmada dikkate alınmış, önem derecesine göre sıralanmış ve ağırlıkları tespit edilmiştir. Birden çok kriter göz önünde bulundurularak çok kriterli karar verme yöntemlerinden ELECTRE yöntemi kullanılmış, aday bölgeler oluşturulmuş ve her aday bölge için yedi kriter incelenerek uyum, uyumsuzluk ve eşik matrisleri çözümlenmiştir. Sonuç olarak, beş adet alternatif bölgeden yetkililere enerji tesis kurulumu için ışık tutacak öneride bulunulmuştur.

SELECTION OF ENERGY FACILITY LOCATION BY ELECTRE METHOD IN INDUSTRY 4.0 PROCESS

Developments in the Industry 4.0 process changed the relationship between supply and demand, the establishment of smart facilities, the production of smart products and it has made that necessary to increase productivity. The determination of the accurate location for installation and design of smart facilities can provide competitive advantage in the market, obtain qualified workforce, and save energy and cost. For this purpose, energy facility location selection problem for providing the best benefit to producers and consumers has been addressed. In this research, a questionnaire was conducted with experts from the public sector in order to make the decision of energy plant location selection more systematic and inclusive and the criteria affecting the decision were determined in a These Dual Coordinate Descent Method. In this study, the determined criteria were taken into consideration and sorted according to their importance and their weights were determined at first in Turkey. Candidate regions were formed by selecting the Electre Method, which is a multi-criteria decision making method. Seven criteria were examined for each candidate region and the compatibility, discordance and threshold matrix were analyzed. As a result, five alternative regions were proposed to present on the installation of the power plant for the managers of the government authorities.

PDF

___

[1] Q. Jian, L. Ying ve L. Grosvenor, “A categorical framework of manufacturing for industry 4.0 and beyond” Procedia CIRP, no. 52, pp. 173-178, 2016.
[2] K. Schwab, Dördüncü Sanayi Devrimi, Çev. Zülfü Dicleli, İstanbul: Optimist Yayıncılık, 2016.
[3] S. Alçın, “Üretim İçin Yeni Bir İzlek: Sanayi 4.0” Journal of Life Economics, no. 8, pp. 19-30, 2016.
[4] M. Eğilmez, “Endüstri 4.0” 08 05 2017. [Çevrimiçi]. Available: http://www.mahfiegilmez.com/2017/05/endustri-
40.html. [Erişildi: 20 05 2019].
[5] S. Andreas, E. Selim ve W. Sihn, “A maturity model for assessing industry 4.0 readiness and maturity of manufacturing enterprise” Procedia CIRP, no. 52, pp. 161-166, 2016.
[6] G. Banger, Endüstri 4.0 ve Akıllı İşletme, Ankara: Dorlion Yayınları, 2016.
[7] S. Wang, J. Wan, D. Zhang , D. Li ve C. Zhang, “Towards smart factory for industry 4.0: a self organized multi-agent system with big data based feedback and coordination” Computer Networks, cilt 101, pp. 158-168, 2016.
[8] A. Sinan, “Üretim için yeni bir izlek: sanayi 4.0” Journal of Life Economics, no. 8, pp. 19-30, 2016.
[9] S. Sayer ve A. Ülker, “Ürün yaşam döngüsü yönetimi” Mühendis ve Makina, cilt 55, no. 657, pp. 65-72, 2014.
[10] B. Mrugalska ve M. Wyrwicka, “Towards lean production in industry 4.0.” Procedia Engineering, no. 182, pp. 466- 473, 2017.
[11] A. Kıymaz ve M. Can, “Bilişim teknolojilerinin perakende mağazacılık sektörüne yansımaları: muhasebe departmanlarında endüstri 4.0 etkisi” Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no. CİEP Özel Sayısı, pp. 107-117, 2016.
[12] EKOIQ, “Endüstri 4.0; Akıllı Yeni Dünya: Dördüncü Sanayi Devrimi” EKOIQ, no. EKOIQ Dergisinin Özel Eki, 2014.
[13] McKinsey, “Big Data: The next frontier for innovation, competition, and productivity” Institute, McKinsey Global, June 2011. [Çevrimiçi]. Available: https://bigdatawg.nist.gov/pdf/MGI_big_data_full_report.pdf. [Erişildi: 20 05 2019].
[14] TÜSİAD, “Türkiye’nin Küresel Rekabetçiliği İçin Bir Gereklilik Olarak Sanayi 4.0, Gelişmekte Olan Ekonomi Perspektifi” Yayın No: TÜSİAD-T/2016-03/576, İstanbul, 2016.
[15] BCG, “Industry 4.0, The Future of Productivity and Growt in Manufacturing Industries” April 2015. [Çevrimiçi]. Available: https://www.zvw.de/media.media.72e472fb-1698-4a15-8858 344351c8902f.original.pdf. [Erişildi: 20 05 2019].
[16] B. Baran, B. Alagöz, A. Kaygusuz ve M. Akcin, “Geleceğin Akıllı Şebekelerinde Kentsel Katı Atık Tabanlı Dağıtık Elektrik Üretimi” Akıllı Şebekeler ve Türkiye Elektrik Şebekesinin Geleceği Sempozyumu, Ankara, 26-27 Nisan 2013.
[17] E. Özdemir, İ. Koç, K. Erhan ve A. Aktaş, “Akıllı Şebekelerde Enerji Depolama Çözümleri” Smart Grids Workshop, İstanbul, 22-23 January 2015.
[18] M. Jamshidi, “Median Location Problem, Facility Location: Concepts, Models” Algorithms and Case Studies, Physica- Verlag Heidelberg, 2009, pp. 177-191.
[19] S. Hâkimi, “ Optimum Distribution of Switching Centers in a Communication Network and Some Related Graph Theoretic Problems” Operations Research , cilt 3, no. 13, pp. 462-475, 1964.
[20] I. Correia, S. Nickel ve F. Saldanha, “Single-Assignment Hub Location Problems with Capacity Choice” CIO − Working Paper, pp. 4-27, 2009.
[21] M. Bastı, “ P-Medyan Tesis Yeri Seçim Problemi ve Çözüm Yaklaşımları” Online Academic Journal of Information Technology, pp. 47-75, 2012.
[22] Y. Akyüz ve M. Soba, “ELECTRE Yöntemiyle Tekstil Sektöründe Optimal Kuruluş Yeri Seçimi: Uşak İli Örneği” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, cilt 9, no. 19, pp. 185-198, 2013.
[23] F. Yürük ve P. Erdoğmuş, “Düzce İlinin Hayvansal Atıklardan Üretilebilecek Biyogaz Potansiyeli ve K-Means Kümeleme İle Optimum Tesis Konumunun Belirlenmesi” İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi, cilt 4, no. 1, pp. 47-56, 2015.
[24] H. Arslan ve M. Yıldız, “Maksimum Kapsama Modeli İle Yaralı Toplanma Noktalarının Konuşlandırılması: Düzce İlinde Bir Lokasyon Analizi” 15. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, no. İzmir, p. Ege Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü, 2015.
[25] M. Keleş ve M. Tunca, “Hiyerarşik ELECTRE Yönteminin Teknokent Seçiminde Kullanımı Üzerine Bir Çalışma” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt 20, no. 1, pp. 199-223, 2015.
[26] P. Kılıçoğulları, B. Özcan ve B. Ertuğ, “Bir Akaryakıt İstasyonu Seçiminde ELECTRE Yönteminin Kullanılması” Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği 29. Ulusal Kongresi, 2009.
[27] M. Şevkli, “An Application of The Fuzzy ELECTRE Method for Supplier Selection” International Journal of Production Research, cilt 48, no. 12, p. 3393–3405, 2010.
[28] N. Ömürbek ve Y. Mercan, “İmalat Alt Sektörlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS ve ELECTRE Yöntemleri İle Değerlendirilmesi” Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, cilt 1, no. 237-266, p. 4, 2014
[29] İ. Durak ve M. Yıldız, “P- Medyan Tesis Yeri Seçim Problemi: Bir Uygulama” Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, cilt 7, no. 2, pp. 43-64, 2015.
[30] K. Şimşek, “Analitik Hiyerarşi Süreci ve ELECTRE Yöntemi İle Tekstil Sektöründe Kuruluş Yeri Seçimi” Uluslararası Katılımlı 16. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Teknik Üniversitesi – İşletme Fakültesi , 2016.
[31] H. Arık, N. Karaaslan ve C. Alabaş, “Maksimum Kapsama Modeliyle Tesis Yeri Seçimi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama” SAÜ. Fen Bilimleri Dergisi, cilt 16, no. 1, pp. 24-30, 2012.
[32] H. Hacıoğlu, A. Arı, A. Özkan, T. Elbir, G. Tuncel, O. Yay ve E. Gaga, “A New Approach for Site Selection of Air Quality Monitoring Stations: Multi-Criteria Decision Making” Aerosol and Air Quality Research, no. 16, pp. 1390- 1402, 2016.
[33] M. Sawadoga ve D. Anciaux, “Reducing the Environmental Impacts Of Intermodal Transportation. A Multi–Criteria Analysis Based on ELECTRE and AHP Methods” 3rd International Conference on Information Systems, Logistics and Supply Chain Creating value through green supply chains, p. 224, 2010.
[34] M. Karacasu, “Kent içi Toplu Taşıma Yatırımlarının Değerlendirilmesinde Karar Destek Modeli (ELECTRE Yöntemi) Kullanımı” 7. Ulaştırma Kongresi, no. 155-164, 2007.
[35] A. Özkan, “ Kentsel Katı Atık Yönetim Sistemlerinin Oluşturulmasında Farklı Karar Verme Tekniklerinin Kullanımı” Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Eskişehir, 2008.
[36] H. Yürekli, “Taarruz Helikopterleri Seçiminde ELECTRE Yönteminin Kullanılması” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Sayısal Yöntemler Bilim Dalı, İstanbul., 2008.
[37] G. Baysal ve V. Tecim, “Katı Atık Depolama Sahası Uygunluk Analizin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Tabanlı Çok Kriterli Karar Yöntemleri ile Uygulaması”, 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri,, 13-16 Eylül 2006, İstanbulTürkiye, ss. 1-8., 2006.
[38] S. Bülbül ve A. Köse, “Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, no. 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, pp. 71-97, 2011.
[39] E. İrfan ve N. Karakaşoğlu, “ELECTRE ve Bulanık AHP Yöntemleri ile Bir İşletme İçin Bilgisayar Seçimi” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, cilt 2, no. 25, pp. 23-41, 2010.
[40] Ö. Eryürek ve M. Tanyaş, “Hata Türü ve Etkileri Analizi Yönteminde Maliyet Odaklı Yeni Bir Karar Verme Yaklaşımı” İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi Mühendislik, cilt 2, no. 6, pp. 31-40, 2003.
[41] S. Karabay, E. Köse ve M. Kabak, “Stokastik Çok Kriterli Kabul Edilebilirlik Analizi ile Bir Kamu Kurumu için Tesis Yeri Seçimi” Ege Akademik Bakış, cilt 14, no. 3, pp. 361-369, Temmuz 2014.
[42] N. Özçakar ve M. Bastı, “P-Medyan kuruluş yeri seçim probleminin çözümünde parçacık sürü optimizasyonu algoritması yaklaşımı” İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, cilt 41, no. 2, pp. 241-257, 2012.
[43] C. Kahraman, D. Ruan ve İ. Doğan, “Fuzzy Group Decision-Making for Facility Location Selection” Information Sciences, no. 157, pp. 135-153, 2003.
[44] İ. Ar, B. Baki ve F. Özdemir, “Kuruluş Yeri Seçiminde Bulanık AHS-VIKOR Yaklaşımının Kullanımı: Otel Sektöründe Bir Uygulama” International Journal of Economic and Administrative Studies, no. 13, pp. 93-114, Summer 2014.
[45] A. Uludağ ve M. Deveci, “Kuruluş Yeri Seçim Problemlerinde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Kullanılması ve Bir Uygulama” AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt 13, no. 1, pp. 257-287, Bahar 2013.
[46] Ç. Karabıçak, “Çok kriterli karar verme yöntemleri ve karayolu şantiye yeri seçimine ilişkin bir uygulama” Kastamonu University Journal of Economics & Administrative Sciences Faculty, no. 13, 2016.
[47] S. Opricovic ve G. Tzeng, “Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS” European Journal of Operational Research, cilt 2, no. 156, pp. 445-455, 2004.
[48] A. Mohaghar, M. Fathi, M. Zarchi ve A. Omidian, “A Combined VIKOR-Fuzzy AHP Approach to Marketing Strategy Selection” Business Management and Strategy, cilt 1, no. 3, pp. 15-27, 2012.
[49] F. Boran, “An Integrated Intuitionistic Fuzzy Multi Criteria Decision Making Method For Facility Location Selection” Mathematical and Computational Applications, cilt 2, no. 16, pp. 487-496, 2011.
[50] A. Göksu, Bulanık analitik hiyerarşik proses ve üniversite tercih sıralamasında uygulanması, Isparta: Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
[51] B. Gökbek, “Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarına dayalı tedarikçi seçimi ve bir uygulama,” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2014.
[52] T. Eren ve E. Özder, “Çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile bir içecek firması için tedarikçi seçimi” 4th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science (ISITES2016, Alanya/Antalya, 3-5 Nov 2016.
[53] S. Uzun ve H. Kazan, “Çok kriterli karar verme yöntemlerinden ahp topsis ve promethee karşılaştırılması: gemi inşada ana makine seçimi uygulaması” Journal of Transportation and Logistics, cilt 1, no. 1, 2016.
[54] S. Sittikruear ve A. Bangviwat, “Energy efficiency improvement in community–scale whisky factories of thailand by various multi-criteria decision making methods” Energy Procedia, no. 52, pp. 173-178, 2014.