ERKAN KALIPCI, HÜSEYİN CÜCE, Süleyman TOPRAK

COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS) KULLANILARAK MAMASIN BARAJI YÜZEY SUYU KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu çalışmanın amacı; Aksaray İlinin içme-kullanma ve sulama suyu ihtiyacını karşılayan Mamasın Baraj Gölü su kalitesinin mevcut durumunu tespit etmek ve konumsal olarak olası kirlenmenin boyutlarını ortaya çıkarmaktır. Araştırma kapsamında 2015 yılında 16 adet ölçüm istasyonu için; ıslak dönem (Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında) ve kuru dönem (Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında) olmak üzere numuneler alınarak örnekleme yapılmıştır. Yüzeyden örneklenen tüm su numunelerinde; çözünmüş oksijen, sıcaklık, pH, elektriksel iletkenlik, toplam çözünmüş katı madde, nitrat (NO3-) ve sülfat (SO4-2) kalite parametreleri için yerinde ve laboratuvar koşullarında analizler yapılmıştır. Tespit edilen tüm sonuçlar için coğrafi bilgi sistemi ile baraj suyu kalitesi konumsal olarak değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında analiz edilen genel kimyasal ve fizikokimyasal parametreler bazında baraj gölü yüzey suyunun mevcut önlemlere rağmen 1. sınıf su kalitesini koruyamadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mamasın Barajı, su kalitesi, coğrafi bilgi sistemi, Aksaray

EVALUATION OF SURFACE WATER QUALITY OF MAMASIN RESERVOIR BY USING GEOGRAPHICAL INFORMATION SYSTEM (GIS)

The main purpose of this study are to determine the current situation of water quality in Mamasın Dam Lake which meets the drinking-using and irrigation water need of Aksaray city, and to present the dimensions of spatial pollution. Within the scope of this research, the sampling was carried out by taking samples in wet period (February, March, April and May) and dry period (June, July, August and September) from 16 monitoring stations in 2015. In all water samples taken from the surface, the analysis was carried out for quality parameters of dissolved oxygen, temperature, pH, electrical conductivity, total dissolved solids, nitrate (NO3-) and sulphate (SO42-) in situ and at laboratory conditions. The reservoir water quality was spatially evaluated by using geographical information system for all determined results. Within the scope of the research, it was determined that dam lake surface water unprotected its 1st class water quality despite of precautions for all analysed chemical and physicochemical parameters.

Keywords:

Mamasın reservoir, water quality, geographical information systems, Aksaray,

PDF

___

[1] KÜÇÜK, S., “Büyük Menderes Nehri Su Kalite Ölçümlerinin Su Ürünleri Açısından İncelenmesi”, ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(1-2), 7-13, 2007.
[2] YILMAZ, F., “Mumcular Barajı (Muğla-Bodrum)'nın Fiziko-Kimyasal Özellikleri”, Ekoloji Der., 13(50), 10-17, 2004.
[3] KARADAVUT, İ.S., SAYDAM, A.C., KALIPCI, E., KARADAVUT, S., ÖZDEMİR, C., “A Research for Water Pollution of Melendiz Stream in Terms of Sustainability of Ecological Balance”, Carpt. J. of Earth and Environ. Sci., 6(1),65-80, 2011.
[4] COWEN, D. J., JENSEN, J. R., BRESNAHAN, P. J., EHLER, G. B., GRAVES, D., HUANG, X., WIESNER, C., MACKEY, H. E., “The Design and Implementation of an Integrated Geographic Information System for Environmental Applications”, Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 61(11), 1393-1404, 1995.
[5] GREENE, R. G., CRUISE, J. F., “Urban Watershed Modeling Using Geographic Information System”, Journal of Water Resources Planning and Management, 121(4), 318-325, 1995.
[6] BENNETT, D. A., “A Framework for the Integration of Geographical Information Systems and Modelbase Management”, International Journal of Geographical Information Science, 11(4), 337-357, 1997.
[7] GOODCHILD, M.F., PARKS, B.O., STEYAERT, L.T., “Environmental Modeling with GIS”, Oxford University Press, New York, 1993.
[8] POIANI, K. A., BEDFORD, B. L., “GIS-based Nonpoint Source Pollution Modeling: Considerations for Wetlands”, Journal of Soil and Water Conservation, 50(6), 613-619, 1995.
[9] USEPA, Better Assessment Science Integrating Point and Nonpoint Sources, US Environmental Protection Agency, EPA Number:823B01001, Washington , DC., 2001.
[10] DSİ, Aksaray, “Uluırmak Projesi Planlama Revizyon Raporu”, DSİ Genel Müd., DSİ Basım ve Foto-Film İşletme Müd. Matbaası, Ankara, 1979.
[11] http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/yillik-toplam-yagis-verileri.aspx?m=AKSARAY#sfB, (erişim tarihi 03.01.2017).
[12] DSİ, Aksaray, “2001 Yılı Program Bütçe Toplantısı Takdim Raporu”, 2.51-2.55, DSİ 4. Bölge Müdürlüğü, Konya, 2001.
[13] GÜLER. Ç., ÇOBANOĞLU Z., “Su Kirliliği, Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi” No:12, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü, TC. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, ISBN 975-7572-60-8, Ankara, 1994.
[14] CİRİK S., CİRİK Ş., “Limnoloji”, III. Baskı, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No: 21, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 1999.
[15] TEMPONERAS M, KRISTIANSEN J, MOUSTAKA-GOUNI M., “Seasonal Variation in Phytoplankton Composition and Physical-Chemical Feactures of the Shallow Lake Doirani”, Macedonia, Greece. Hydrobiologia 424, 109-122 s., 2000.
[16] AKYURT İ., “Balık Yetiştiriciliğinde Su Kalitesi Yönetimi”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum, 1993.
[17] GÜNAY Y., “Arazide Uygulanacak Kimyasal Analiz Metodları Kılavuzu”, İller Bankası Yayını, No: 11, Ankara, 1974.
[18] GİRİTLİOĞLU T., “İçme Suyu Kimyasal Analiz Metotları", İller Bankası Yayını, No: 18, Ankara, 1975.