Bardakçı (Van) Bölgesindeki Kil Seviyelerinin Jeoteknik Özellikleri ile Jeolojik Yapısı Arasındaki İlişkiye Ait Bir Ön Çalışma1

Van Gölü doğu kıyısında yer alan Bardakçı köyü ve civarı, gerek Van Gölü suyu seviye değişimlerinden gerekse 2011 yılında depremini üretmiş olan Van fayından etkilenen bir zon içerisindedir. Bu bölgede, Van Gölü’nün seviye değişimleri sonucunda, farklı kalınlıklarda ve farklı tane boyuna sahip sedimanlar çökelmiştir. Bu sedimanların kalınlıkları ve tane boyutları çökeldikleri dönemdeki morfolojiye ve su hareketlerine bağlı olarak değişebilmektedir. İnceleme alanında geçmiş dönemde yapılan jeoteknik sondaj çalışmaları bulunmakta olup, bu çalışma kapsamında ek olarak bölgedeki killerin jeoteknik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 6 adet yeni sondaj yapılmıştır. Bu sondajlarda farklı derinliklerde örselenmemiş (UD) zemin örnekleri alınmış ve bu örneklerin fiziksel özelliklerinin yanı sıra kil seviyelerine ait kohezyon ile içsel sürtünme açıları belirlenmiştir. Laboratuvar testleri sonucunda elde edilen veriler bölgenin jeolojik geçmişi ile ilişkilendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, killi seviyelerin kohezyon değerlerinde meydana gelen değişikliklerin bölgenin tektonik ve/veya biyo-jeokimyasal olaylara bağlı olabileceğini işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kil, Bardakçı, kohezyon, Van Fayı, biyo-jeokimyasal olaylar, Van Gölü seviye değişimi

A Pre-Study to the Relationship Between Geotechnical Properties and Geological Structure of Clay Levels in Bardakçı (Van) Region

The Bardakçı region, located on the east coast of Lake Van, is in a zone under the influence of the Van Lake water changes and the Van fault, which produced earthquakes in 2011. In this region, because of the level changes of Lake Van, sediments with different thicknesses and different grain sizes were deposited. Thicknesses and grain sizes of these sediments may vary depending on the morphology and water movements in the period they occured. There are many soil drilling studies in the study area in the previous period. In this study, six new soil drillings were made in order to determine the mechanical properties of clays in the region. In these drillings, undisturbed (UD) samples were taken at different depths and cohesion, internal friction angles of clay levels were determined on these samples. These mechanical properties were then associated with the geological history of the region with the finding that the cohesion value of same type of soils are different. The results indicate that changes in cohesion values may be due to tectonism and / or bio-geochemical events took place in this region.

Keywords:

Clay, Bardakçı, cohesion, Van Fault, bio-geochemical events, Lake Van level change,

PDF

___

[1] Şaroğlu, F., Güner, Y., “Doğu Anadolu’nun Jeomorfolojik Gelişimine Etki Eden Öğeler; Tektonik, Volkanizma ilişkileri” Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 24: 39-50. 1981.
[2] Özkaymak, Ç., “Van Şehri Yakın Çevresinin Aktif Tektonik Özellikleri” Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 95s, Van, 2003.
[3] Köse, O., “Van Gölü’nün yüz bin yılı” Atlas Aylık Coğrafya ve Keşif Dergisi, sayı:104 – Kasım 2001.
[4] Üner, S., Yeşilova, Ç., Yakupoğlu, T., Üner, T., “Pekişmemiş sedimanlarda depremlerle oluşan deformasyon yapıları (sismitler): Van Gölü Havzası, Doğu Anadolu” Yerbilimleri, 31 (1), 53–66, 2010.
[5] Akkaya, İ., Özvan, A., Tapan, M., Şengül, M.A., “ Determining the site effects of 23 October 2011 earthquake (Van province, Turkey) on the rural areas using HVSR microtremor method” Journal of Earth System Science, 124, 1429–1443, 2015.
[6] Dicle, S. and Üner, S., “ New active faults on Eurasian-Arabian collision zone: Tectonic activity of Özyurt and Gülsünler faults (eastern Anatolian Plateau, Van-Turkey)” Geologica Acta, Vol.15, 107-120, 2017.
[7] ASTM D422-63 “Standard Test Method for Particle-Size Analysis of Soils (Withdrawn 2016)”, ASTM International, West Conshohocken, PA, 2007, www.astm.org.
[8] ASTM D4318-17e1 “Standard Test Methods for Liquid Limit, Plastic Limit, and Plasticity Index of Soils” ASTM International, West Conshohocken, PA, 2017, www.astm.org.
[9] ASTM D2850-15 “Standard Test Method for Unconsolidated-Undrained Triaxial Compression Test on Cohesive Soils” ASTM International, West Conshohocken, PA, 2015, www.astm.org.
[10] Selçuk, L., “Yüzüncü Yıl Üniversitesi Zeve Kampusu yerleşim alanının Mühendislik Jeolojisi” Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van, Yüksek Lisans Tezi, 150s, Van, 2003.
[11] Akın, K.M., Akın, M., Akkaya, İ., Özvan, A., Üner, S., Selçuk, L., Tapan, M., “Mikrobölgeleme Çalışmasına Altlık Oluşturmak Üzere Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kampüs Zemininin Dinamik Özelliklerinin Belirlenmesi” Jeoloji Mühendisliği Dergisi 39 (1), 1-26, 2015.
[12] Genç, D., “Zemin Mekaniği ve Temeller” Jeoloji Mühendisleri Odası yayını, Yayın no: 110, Ankara, 2008.