Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerin Refah Düzeyini Etkileyen Faktörler: Path Analizi Yaklaşımı
Avrupa Birliği (AB), 1957 yılında kurulan, günümüzde 28 üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. AB üyeleri arasındaki istikrar oldukça önemlidir. Bu nedenle AB’ye üye ülkelerin ekonomik ve parasal birliğe katılabilmeleri için gerekli şartları içeren Maastricht Anlaşmasında, üye ülkelerin ekonomileri arasındaki farklılıkların giderilebilmesi için bazı kriterler tespit edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Maastricht kriterlerini de dikkate alarak, AB üyesi ülkelerin refah düzeylerine etki eden faktörleri incelemektir. Gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) değişkeninin AB ülkelerindeki refah seviyesini gösteren bir unsur olduğu düşünülmüştür. Bu amaçla, ülkelerin GSYH değerlerine etki edebilecek birbirleri ile ilişkili değişkenler arasındaki ilişkileri kapsayan Path Analizi kullanılmıştır. Klasik regresyon analizi ve korelasyon analizinin yetersiz kaldığı durumlarda Path analizi ile değişkenler arasındaki doğrudan ilişkilerin yanı sıra dolaylı ilişkilerin varlığı da incelenebilir. Böylece, 2013 yılına ait Eurostat’tan elde edilen istihdam, işsizlik, ithalat, ihracat oranlarının ve borç stoku, toplam gelir, doğrudan yatırım, insani gelişme endeksi, enflasyon faktörlerinin GSYH üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkileri incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Avrupa Birliği, path analizi, enflasyon, gayri safi yurt içi hasıla
-
The European Union (EU) is a politic-economic union of 28 member states that are primarily located in Europe. The EU operates through a system of supranational independent institutions and intergovernmental negotiated decisions by the member states. Stability among EU member is extremely important. Hence, the Maastricht Treaty set out convergence and stability criteria that had to be met before a country could become a member of the EU. The aim of this study is to investigate factors affecting welfare levels of EU countries as regard to Maastricht Criteria. Gross domestic product is considered to show welfare level of EU countries. For this aim, path analysis is used which shows variables related with each other and effective on GDP. Hence, direct and indirect influences of employment, unemployment, imports, exports and debt ratios, total income, direct investment, human development index, consumer price inflation factors on GDP are investigated
Keywords:
European Union (EU), path analysis, inflation, gross domestic product,
___
- Dinçer, B., Özaslan, M., Kavasoğlu, T., “İllerin ve Bölgelerin Sosya-Ekonomik Gelişmişlik
- Sıralaması Araştırması”, DPT Yayınları, Ankara, 2003.
- Tatlıdil, H., Cinel, O., “Türkiye’nin AT’ye Üyeliği ve Beşeri Kalkınma Durumu”, Hazine
- Dergisi, 6, 53-68, 1997. [3] Ünvan, Y.A., Özel, G. “Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde etkili faktörlerin koşullu lojistik regresyon modelleri ile değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 14, 62-83, 2011.
- Baldwin, R.E., Francois, J.F., Portes, R. “The Costs and Benefits of Eastern Enlargement: The Impact on the EU and Central Europe”, Economic Policy, 24, 127-176, 1997.
- Breuss, F., “Benefits and Dangers of EU Enlargement”, Empirica, 29 (3), 245-274, 2002.
- Doyle, O. ve Fidrmuc, J., “Who Is in Favor of Enlargement? Determinants of Support for EU Membership in the Candidate Countries’ Referenda”, ZEI/WDI Conference on Political Economy of Transition: Job Creation and Job Destruction, Bonn, 1-30, 2003.
- Brada, J.C., Kutan, A.M. “The Convergence of Monetary Policy between Candidate Countries and the European Union”, Economic Systems, 25, 3, 215-231, 2001.
- Nicolaides, P., “The Application of EU Competition Rules to Services of General Economic Interest: How to Reduce Competitive Distortions: Competition Policy in Europe”, Springer Verlag, Berlin, 2003.
- Barysch, K., “Does Enlargement Matter for the EU Economy?”, Centre For European Reform, Policy Brief, 1-6, 2003.
- Oktay, E., Özer, H., “Genişlemenin Avrupa Birliğinin Bazı Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri
- Arasındaki İlişkiye Etkisi”, VI. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2003.
- Filiz, Z., Çemrek, F., “Avrupa Birliği’ne Üye Ülkeler ile Türkiye'nin Karşılaştırılması”, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, İstanbul, 2005.
- Hendrickx, L., “From EU25 to EU27: Opportunities and Challenges Ahead for SMEs”, http://www.ueapme.com/docs/press_releases/pr_2006/061221_EU27.pdf.
- Dragan, G., “Romania’s Accession to EU: Challenges and Opportunities”, EUIJ Workshop: EU Enlargement and Its Economic Impacts on Transitional Countries, 1-24, 2007.
- Eurostat, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/search_database
- Şahinler, S., Görgüllü, Ö., “Path analizi ve bir uygulama”, MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5, 87- 102, 2000.
- Kaşıkçı, D., “Path katsayısı, kısmi regresyon katsayısı ve korelasyon katsayılarının
- karşılaştırmalı olarak incelenmesi”, Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2000. [17] Çarıkçı, E., “AB ile
- Müzakereler ve Beklentiler”,
- http://carikci.cankaya.edu.tr/publications/h2ABMB3.pdf, 2009.
- ISSN: 2148-466X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2012
- Yayıncı: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi