Ayşegül ZEDELENMEZ, Mefaret ÇAĞLAR

Hemodiyaliz Hastalarında Yeterli Diyaliz En Doğru Nasıl Değerlendirilir?

Kronik böbrek yetmezliği, bireylerde glomerüler filtrasyon hızının azalması sonucunda, böbreğin sıvı-solüt dengesini ayarlama mekanizması ve aynı zamanda metabolik-endokrin fonksiyonlarının kronik ve ilerleyici bir şekilde bozulması olarak tanımlanmaktadır (1). Son dönem böbrek yetmezliği ise endojen renal fonksiyonların geriye dönüşsüz kaybı ile karakterize yaşamı tehdit eden üremiden korunmak için hastaya sürekli renal replasman tedavilerinin uygulandığı klinik bir tablodur (2).Son dönem böbrek yetmezliği tanısı, her yaş grubunda görülebilen, tanı koyulması sonrasında ise bireylerin yaşam kalitelerini önemli derecede etkileyen bir hastalıktır (3). Son dönem böbrek yetmezliği tanısı alan hastalar için uygulanan hemodiyaliz tedavisi hastaların yaşamında önemli değişiklikler yapmasını zorunlu hale getirmektedir. Bireyler aldıkları tedavi ve bakım ile sağlık kuruluşuna, hemodiyaliz makinesine ve sağlık personeline bağımlı hale gelmektedir. Haftanın belirli gün ve saatlerinde sağlık kurumuna gitme zorunluluğu aile, iş ve sosyal hayatında aksaklıklar yaşanmasına neden olmaktadır. Bu aksaklıklar hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir(4). Günümüzde son dönem böbrek yetmezliği tedavisinde amaç sadece kandaki metabolik atıkların uzaklaştırılması değil bu tedavinin daha kaliteli hale getirilmesi yani yeterli diyaliz yapmak, hastaların yaşam kalitesini yükseltmek haline gelmiştir(5). Son dönem böbrek yetmezliği ve hemodiyalize eşlik eden morbidite ve mortalite oranlarının azaltılabilmesi, hastanın fiziksel, ruhsal ve biyokimyasal anlamda tam bir iyilik halinin sağlanması ve bunun sonucunda yaşam kalitesinin arttırılması ile mümkün olabilecektir(5,6).

Anahtar Kelimeler:

Hemodiyaliz, yeterlilik, hemşire

PDF

___

Referans 1. Yalçın AU, Akpolat T: Kronik böbrek yetmezliği. İçinde: Akpolat T, Utaş C, Süleymanlar G (eds), Nefroloji El Kitabı. (4. Baskı). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2007; 283-323
Referans 2. Tanrıverdi MH, Karadağ A, Hatipoğlu EŞ: Kronik böbrek yetmezliği. Konuralp Tıp Dergisi 2010; 2:27-32
Referans 3. Alemdar H, Pakyüz Çınar S: Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2015; 2:19-30.
Referans 4. Acaray A, Pınar R: Kronik Hemodiyaliz Hastalarının Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2004; 8:1-2.
Referans 5. Çamsarı T: Diyaliz Yeterliliği. Türk Nefroloji Derneği; 109. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/diyaliz_yeterliligi.pdf.
Referans 6. Arıkan H: Hemodiyaliz Yeterliliği; 1-12. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/hemodiyaliz_yeterliligi.pdf.
Referans 7. Seyahi N: Hemodiyaliz Yeterliliği Kavramı ve Ölçütleri; 3-5, 2015. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/pdf/kisokulu2015_2/06_Nurhan-Seyahi.pdf.
Referans 8. Kıriçimli N: Hemodiyaliz Fizyolojik Prensipleri Ve Diyaliz Yeterliliği; 15-18, 2016. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/34_ulusal_nefroloji_sunumlar.
Referans 9. Duman D: Hemodiyaliz Yeterliliği; 5-7, 2016. Internet: http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/32_ulusal_nefroloji_sunumlar.
Referans 10. Biçer S, Şahin F, Sarıkaya Ö: ‘Hemodiyaliz hastalarının yeterli diyaliz hakkında bilgi düzeylerinin incelenmesi ve bu konuda eğitilmesi’, Bozok Tıp Derg 2013,3(3):36-43.
Referans 11. Süleymanlar G, Seyahi N, Altıparmak MR, Serdengeçti K. Türkiye’de renal replasman tedavilerinin güncel durumu: Türk nefroloji derneği kayıt sistemi 2009 yılı rapor özeti. Turk Neph Dial Transpl 2011; 20 (1): 1-6.
Referans 12. Malekmakan L, Haghpanah S, Pakfetrat M, Malekmakan A, Alimanesh M, Haghpanah A, Khajehdehi P. Dialysis adequacy and kidney disease outcomes quality ınitiative goals achievement in an Iranian Hemodialysis Population. Iranian Journal of Kidney Diseases 2010; 4(1): 39-43.
Referans 13. Internet: ‘Diyaliz Yeterliliğinde Dikkat Edilecek Hususlar’, http://www.anadolubv.org.tr/yeterlilik.htm.
Referans 14. Ozkan G: ‘Optimum HD yeterliliği değerlendirmedeki engeller nelerdir?’, http://www.nefroloji.org.tr/pdf/kisokulu2015_2/07_Gulsum-Ozkan.pdf .
Referans 15. Yavuz M: ‘S.A.P.D.'De Yeterlilik’, Offical Journal of the Turkish Nephrology Association 2000;2:71-74.
Referans 16. Tokgöz B: ‘Hemodiyaliz Dozu Uygulamada Yaşanan Sorunlar’, http://www.nefr oloji.org.tr/pdf/izniolanlar/2011-04 01/09.30/ _tokgoz/bulent_tokgoz.pdf.
Referans 17. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Yayınları-5. Hemodiyaliz Hemşireliği Uygulamaları. Özlem Grafik Matbaacılık, 2. Baskı, İstanbul 2012: 23-7.