SİVRİHİSAR YÖRESINDE BULUNAN JİPS KRİSTALLERİNİN MİNERALOJİK, PETROGRAFİK VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

Çalışma alanı Orta Anadolu’da Sivrihisar (Eskişehir)’ın güneydoğusunda yer alır. Kırıntılı, killi, karbonatlı, tüflü, evaporitik ve silisifiye kayaçları içeren Neojen sedimanlar Paleozoyik metamorfik ve Mesozoyik ofiyolitik kayaçları üzerler. Yapılan mineralojik incelemelere göre dolomit, kalsit, sölestin, jips ve sepiyolit, paligorskit, illit, kaolinit gibi kil mineralleri tespit edilmiştir. İnceleme alanında yaygın olarak bulunan jipsler çeşitli kristal şekilleri göstermektedir ve mineralojik özelliklerine göre iki tipe ayrılmıştır: (1) dolomit içeren jipsler (kil, kum boyu, beyaz, merceksi jipsler), (2) dolomit ve kil içerisinde bulunan çatlak dolgusu ve serbest büyümeli jipsler (merceksi, kırlangıç kuyruğu, gül şekilli, iri (1-10cm) jips kristalleri). Değişik jips kristallerinde yapılan izotop analizlerinde 34S izotop içeriklerinin ‰15-19.07 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre inceleme alanında bulunan jips kristalleri gölsel ortamda tatlı su, zayıf alkalin ve alkalin koşullar altında oluşmuştur.

MINERALOGICAL, PETROGRAPHYCAL AND CHEMICAL PROPERTIES OF GYPSUM CHRYSTALS AT SYVRYHYSAR (ESKlSEHlR, TURKEY)

The study area is located in central Anatolia, southeast of the town of Sivrihisar (Eski?ehir), Turkey. Neogene aged rocks located in the study area is divided into two units, namely Ylyaspa?a (Lower-Middle Miocene) and Sakarya formations (Upper Miocene-Pliocene). Sakarya formation is the subdivided intofour members namely Gypsum, Lower Limestone, Clayey Dolomite and Upper Limestone. The last lithological unit, Kepen formation (Pleistocene) composed of red alluvial fan sediments discordantly overlies the oldest unit. Based on the mineralogical analysis, sections comprise dolomite, calcite, gypsum and clay minerals such as sepiolite, palygorskite, illite, kaolinite. Dolomite is the main carbonate minerals in all sections, while gypsum is the main sulfate mineral. Gypsums show different crystal habit as prismatic, lenticular, rosette and swallow-tail. According to their mineralogical features gypsum occurrences are classified into two type. According to chemical analysis, CO3 and Mg contents of dolomite rich samples are very high. SO3 and Ca contents of gypsum rich samples are very high. 34S isotope values are between 15 and 19.07 in gypsum chriystals. Based on analysis, the study area has been influenced by freshwater, weak alkaline and alkaline conditions.