Omer ALİSKİN, Nazan SAVAS, Tacettin INANDİ, Ersin PEKER, Mehmet ERDEM, Arif YENİCERİ

Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Sağlık Personelinin Sigara İçme ve Bağımlılık Durumu

Amaç: Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışan sağlık personelinin sigara içme sıklığı, içmeyi etkileyen faktörler, bırakma isteği-girişimi ve bağımlılık düzeyini belirlemektir.Gereç ve Yöntem: Kesitsel nitelikte olan çalışmanın yapıldığı Haziran 2013 tarihinde evren büyüklüğü 418’dir. Çalışmada; %40 prevelans, %95 güvenilirlik ve %5 yanılma payı ile hesaplanan ve mesleğe göre tabakalı sistematik örnekleme yöntemiyle seçilen 196 kişilik örneğe 20 soruluk anket ve Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT) uygulanmıştır. İstatistiksel analizlerde korelasyon, basit lineer regresyon, ki-kare, Mann Whitney-U, Kruskal-Wallis, Student-t testleri kullanılmıştır.Bulgular: Sağlık personelinin %51.5’i hiç sigara içmemiş, %8.2’si içip bırakmış, %13.3’ü nadiren ve %27’si halen düzenli içiyordu. Sigara içenlerin %63.3’ü her gün ve günde ortalama 16.68±10.06 adet sigara tüketiyordu. Erkekler kadınlara göre, cerrahi branşta çalışanlar dahili branşta çalışanlara göre daha fazla sigara içiyordu (p<0.05). Araştırma görevlisi doktorların günlük içtiği ortalama sigara sayısı ile aylık çalışma süresi arasında doğrusal ilişki saptandı (p<0.05). Sigara içenlerin %77.2’si FNBT’yi yanıtladı. Buna göre; %37.7’si çok az, %18’i az, %14.8’i orta, %18’i yüksek ve %11.5’i de çok yüksek düzeyde bağımlıydı. FNBT puan ortalaması 3.6∓2.8 olup, erkeklerin puan ortalaması (4.4∓2.9) kadınlardan (2.9∓2.6) daha yüksekti (p<0.05). Sigara içenlerin %63’ü bırakmak istiyor, %57.5’i bırakmayı denemiş, %11.1’i bırakmak için destek almış ve %12.5’i bırakmak için ilaç kullanmıştı.Sonuç: Tıp fakültesi sağlık personelinde sigara kullanımı erkekler ve cerrahi branş çalışanlarında daha fazla olmak üzere yaygın, bağımlılık düzeyi erkeklerde daha çok olmak üzere yüksektir. Bırakma isteği olmasına rağmen destek alma sıklığı düşüktürAnahtar Kelimeler: Sigara, sağlık personeli, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi

Anahtar Kelimeler:

Sigara, sağlık personeli, Fagerström

PDF

___

Dünya Sağlık Örgütü Tütüne Bağlı Ölüm Raporu 2012;p.4.http://whqlibdoc.who.int/publications/2012/9789241564434_eng.pdf (erişim tarihi: 29.08.2013).
Özcebe H, Bilir N, Aslan D. Türkiye’de Sigara İçilmeyen Kamusal Alanların ve İşyerlerinin Genişletilmesi, Sigara Karşıtı Politika ve Uygulamaların Değerlendirilmesi Proje Raporu, HASUDER, Mart 2011;p.13
Centers for Disease Control and Prevention. Tobacco use-United States, 1990-1999. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 1999;48:986-93.
Avrupa Tütün Kontrolü Raporu, 2007, p.61-64, (Çeviri ed.Bilir N.) http://www.tapdk.gov.tr/tutunalkolkontrol/Avrupa%20T%C3%BCt%C3%BCn%20Kontrol%C3%BC%20Raporu,%202007.pdf (erişim tarihi:27.09.2013)
Aslan D, Bilir N, Özcebe H. Türkiye’de Sağlık Çalışanlarının Sigara İçme Durumları ve Etkileyen Faktörler Sağlık Bakanlığı Araştırma Raporu, Ankara, 2008. p.11-47
Sağlam L, Bayraktar R, Kadıoğlu E, Acemoğlu H. Smoking Prevalance and the Degree of Nicotine Dependence Among Healthcare Workers at the Ataturk University Medical Facility. EAJM 2010;42:74-7.
Çalışkan D, Çulha G, Sarışen Ö, Karpuzoğlu S, Tunçbilek A. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrenci ve Çalışanlarının Sigara İçme Durumu ve Etkili Faktörler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2005;58:124-31.
TÜİK, Küresel Yetişkin Tütün Araştırması, Ankara, 2008. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13142 (erişim tarihi: 28.09.2013)
WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2013. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/85380/1/9789241505871_eng.pdf, (erişim tarihi 28.09.2013)
Sağlık Bakanlığı Çalışanları Tütün Kullanımı Araştırması 2011 Ön Raporu HASUDER. http://www.ssuk.org.tr/savefiles/basin_bulteni_10_09_2012.pdf (erişim tarihi: 27.09.2013)
DSÖ Avrupa Bölgesi Tütün Kontrolü Ulusal Odak Noktaları Toplantısı,Türkiye,2012. http://www.havanikoru.org.tr/haberler/56-dso-avrupa-bolgesi-tutun-kontrolu-ulusal-toplanti.html (erişim tarihi: 23.09.2013)
Ravara S B, Calheiros J M, Auigar P, Barata LT. Smoking Behaviour Predicts Tobacco Control Attitudes in a High Smoking Prevalence Hospital: A Cross-Sectional Study in a Portuguese Teaching Hospital Prior to the National Smoking Ban, BMC Public Health 2011,11:720.
Klink K, Lin S, Elkin Z, Strigenz D, Liu S. Smoking Cessation Knowledge, Attitudes and Practice Among Community Health Providers in China. Family Medical 2011;43:198-200.
Asfar T, Al-Ali R, Ward K, Weg M, Maziak W. Are Primary Health Care Providers Prepared to Implement an Anti-smoking Program in Syria?. Patient Education and Counseling 2011;85:201-5.
Smith D, Leggat P. An International Review of Tobacco Smoking in the Medical Profession: 1974–2004. BMC Public Health 2007;7:115.
Özkurt S, Bostancı M, Altın R, Özşahin A, Akdağ B. Tıp Fakültesi Çalışanlarında Sigara İçme Prevalansı Nikotin Bağımlılığı ve Solunum Fonksiyon Testleri. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2000;48:140-7.
Sayın S, Kara İH, Baltacı D, Yılmaz A. Tıp Fakültesinde Görev Yapan Araştırma Görevlilerinde Kronik Yorgunluk ve Depresyon Sıklığının İncelenmesi. Konuralp Tıp Dergisi 2013;5:11-7.
World Health Organization Tobacco Free Initiative. Building Blocks for Tobacco Control: a Handbook. WHO 2004 p4-13. http://www.who.int/tobacco/resources/publications/general/en/building_blocks_1.pdf (erişim tarihi 27.09.2013)
European Medical Association Smoking or Health (EMASH): Guidelines on Smoking Cessation for General Practitioners and Other Health Professionals. Monaldi Arch Chest Dis 1997;52:282-4.
Okutan O, Taş D, Kaya H, Kartaloğlu Z. Sigara İçen Sağlık Personelinde Nikotin Bağımlılık Düzeyini Etkileyen Faktörler. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007;55: 356-63.
Sezer R, Marakoğlu K, Sezer H, Marakoğlu İ. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp ve Diş Hekimliği Fakülteleri Öğretim Elemanlarının Sigara Kullanım Durumu ve Sigara ile Bağlantılı Görüşler. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2001,23:25-36.
Erbaycu E, Aksel N, Çakan A, Özsöz A. İzmir İlinde Sağlık Çalışanlarının Sigara İçme Alışkanlıkları. Toraks Dergisi 2004;5:6-12.