Hasan YILMAZ, Şüheda Nur ÖZTÜRK, Merve Mürüvvet DAĞ

Semt pazarlarından açık süt ve süt ürünleri satın alan tüketicilerin sosyo-ekonomik özellikleri ve eğilimlerinin belirlenmesi: Isparta ili örneği

Amaç: Isparta ilinde semt pazarlarından açık süt ve süt ürünleri satın alan tüketicilerin sosyo-ekonomik özellikleri ve eğilimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Yöntem ve Bulgular: Analizlerde tanımlayıcı istatistik, ANOVA ve ki-kare testinden yararlanılmıştır. Çalışma bulgularında hanehalkının aylık ortalama açık süt harcamasının gıda harcamaları içerisindeki payının %14.87 ve haftalık açık süt tüketiminin 4.58 L olduğu belirlenmiştir. Ayrıca hanehalkının gelir düzeyinin artmasıyla açık süte yapılan harcamanın da arttığı tespit edilmiştir. 14 yaş altı çocuk sahibi olan hanehalkının %97.22’sinin açık süt tükettiği saptanmıştır. Genel Yorum: Hijyen olmayan koşullarda satışa sunulması ve insan sağlığı için risk oluşturması sebebiyle gelişmiş ülkelerde açık süt satışı ve tüketimi varlığını yitirmiştir. Avrupa Birliği uyum çalışmaları sürecinde Türkiye’nin de bu konuda gerekli adımları atması ve sağlıklı , güvenli süt tüketiminin sağlanması büyük önem arz etmektedir.Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Isparta ilinde tüketicilerin açık süt ve süt ürünleri satın almalarının yaygın olmasının güvenli süt tüketimi açısından bir sorun olduğu söylenebilir. Güvenilir çiğ süt arzının karşılanması politika yapıcılar için en önemli konulardan biridir. Sanayide işlenen süt oranının artırılması hem katma değer yaratmak hem de güvenli gıda açısından önem arz etmektedir. Bu çalışma Isparta ilinde geleneksel semt pazarlarından açık süt ve süt ürünleri satın alan tüketicilerle yürütülmüştür. Bu durum çalışmanın özgün değerini artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Açık süt, Paketlenmemiş süt ürünleri, Tüketim, semt pazarları, Isparta

Determination of socio-economic characteristics and tendency of consumers purchasing unpacked milk and dairy products from periodic markets: example of Isparta province

Aims: This study aimed to determine the socio-economic characteristics and tendency of consumers who buy unpacked milk and dairy products from the periodic markets in Isparta.Methods and Results: Descriptive statistics, ANOVA and chi-square tests were used in the data analysis. According to study results, it was determined that the share of the household's monthly average open milk expenditure in food expenditures was 14.87% and the weekly open milk consumption was 4.58 L. In addition, it was determined that the expenditure on open milk increased with the increasing in the income level of the household. On the other hand, it was determined that 97.22% of the households with children under the age of 14 consume open milk.Conclusions: Open sale and consumption of milk in developed countries has lost its existence due to the fact that it is offered for sale in unhygienic conditions and poses a risk to human health. In the process of harmonization with the European Union, it is of great importance for Turkey to take the necessary steps in this regard and to ensure healthy and safe milk consumption.Significance and Impact of the Study: It can be said that consumers buy open milk and dairy products in Isparta is a problem in terms of safe milk consumption. Meeting the safety raw milk supply is one of the most important issues for policy makers. Increasing the rate of milk processed in the industry is important both in terms of creating added value and safe food. This study was carried out with consumers who buy open milk and dairy products from traditional periodic markets in Isparta. This situation increases the original value of the study.

Keywords:

Raw milk, Unpacked dairy products, Consumption, Periodic Markets, Isparta,

PDF

___

Akbay C, Yıldız Tiryaki G (2007) Tüketicilerin ambalajlı ve açık süt tüketim alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Kahramanmaraş örneği. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi. 10: 89-96.
Can BA (2021) COVID-19 Pandemisinin semt pazarcıları üzerindeki sosyoekonomik etkisi: Kocaeli ili örneği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 11: 1540-1549.
Claeys WL, Cardoen S, Daube G, De Block J, Dewettinck K, Dierick K., ..., Herman L (2013) Raw or heated cow milk consumption: review of risks and benefits. Food Control. 31: 251-262.
Çelik Y, Karlı B, Bilgiç A, Çelik Ş (2005) Şanlıurfa ili kentsel alanda tüketicilerin süt tüketim düzeyleri ve süt tüketim alışkanlıkları. Tarım Ekonomisi Dergisi. 11: 5-12.
Davis KR, Dunn AC, Burnett C, McCullough L, Dimond M, Wagner J, ..., Nakashima AK (2016) Campylobacter jejuni infections associated with raw milk consumption—Utah. 2014. Morbidity and Mortality Weekly Report. 65: 301-305.
Demircan V, Örmeci MÇ, Kızılyar G (2011) Isparta ilinde ailelerin ambalajlı ve açık süt tüketim alışkanlıklarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi. 6: 39-47.
Denny J, Bhat M, Eckmann K (2008) Outbreak of escherichia coli O157: H7 associated with raw milk consumption in the Pacific Northwest. Foodborne Pathogens and Disease. 5: 321-328.
Erbay E (2019) Toplumda çiğ sütün tercih nedenleri ve ambalajlı sütlerle kalite ve sağlık riskleri açısından karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Halic Universitesi, Sağlık Bil. Ens., Beslenme ve Diyetetik ABD, 160 s.
Erdal G, Tokgöz K (2011) Tüketicilerin ambalajlı ve açık süt tüketim tercihlerini etkileyen faktörler: erzincan ili örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 1: 111-115.
Eryılmaz GA, Kılıç O (2021) Semt pazarında ürünlerini satan çiftçilerin görüşleri ve memnuniyet durumları: Sinop ili Gerze ilçesi örneği. Türkiye. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi. 8: 228-23.
Gillespie IA, Adak GK, O'brien SJ, Bolton FJ (2003) Milkborne general outbreaks of ınfectious ıntestinal disease. England and Wales. 1992–2000. Epidemiology & Infection. 130: 461-468.
Gök B, Salkın M, Kenanoğlu Bektaş Z, Kınıklı F (2017) Tüketicilerin süt ve süt ürünleri satın alma tercihinde ambalajın etkisi: izmir ili örneği. Turkish Journal of Agricultural Economics. 23: 241-254.
Gözener B, Sayılı M (2013) Tüketicilerin açık süt ve süt ürünleri tüketim tercihlerinin incelenmesi: Tokat-Turhal İlçesi Örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 8: 160-175.
Gül M, Sağdıç O, Orhan H (2002) Isparta ilinde ailelerin süt ve süt ürünleri tüketimi üzerine değerlendirmeler. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences. 16: 53-58.
Heuvelink AE, van Heerwaarden C, Zwartkruis-Nahuis A, Tilburg JJ, Bos MH, Heilmann FG, ... de Boer E (2009) Two outbreaks of campylobacteriosis associated with the consumption of raw cows' milk. International Journal of Food Microbiology. 134: 70-74.
Jayarao BM, Donaldson SC, Straley BA, Sawant AA, Hegde NV, Brown JL (2006) A survey of foodborne pathogens in bulk tank milk and raw milk consumption among farm families in Pennsylvania. Journal of Dairy Science. 89: 2451-2458.
Kalmus P, Kramarenko T, Roasto M, Meremäe K, Viltrop A (2015) Quality of raw milk ıntended for direct consumption in Estonia. Food Control. 51: 135-139.
Karakaya E, Akbay C (2013) İstanbul ilinde tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketim alışkanlıkları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 27: 65-78.
Karakaya E, İnci H (2020) Bingöl ili kent merkezinde açık süt (sokak sütü) tüketim durumunun belirlenmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 8: 379-389.
Krause AJ, Lopetcharat K, Drake MA (2007) Identification of the characteristics that drive consumer liking of butter. Journal of Dairy Science. 90: 2091-2102.
Lucey JA (2015) Raw milk consumption: risks and benefits. Nutrition Today. 50: 189.
Mert İ, Dellal İ (2019) Dünya ve Türkiye süt ve süt ürünleri dış ticareti. Journal of Animal Science and Products. 2: 67-83.
Njarui DM, Gatheru M, Wambua JM, Nguluu SN, Mwangi DM, Keya GA (2011) consumption patterns and preference of milk and milk products among rural and urban consumers in Semi-Arid Kenya. Ecology of Food and Nutrition. 50: 240-262.
Oliver SP, Boor KJ, Murphy SC, Murinda SE (2009) Food safety hazards associated with consumption of raw milk. Foodborne Pathogens and Disease. 6: 793-806.
Park J, Lee HS, Lee C, Lee HJ (2019) Milk consumption patterns and perceptions in Korean adolescents, adults and the elderly. International Dairy Journal. 95: 78-85.
Raslan AA, Elbadry S, Darwish WS (2018) Estimation and human health risk assessment of organochlorine pesticides in raw milk marketed in Zagazig City, Egypt. Journal of Toxicology. 1-8.
Anonymous (2018) TAGEM Süt Sektör Politika Belgesi: 2018-2022. https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/S%C3%BCt%20Sekt%C3%B6r%20Politika%20Belgesi%202018-2022.pdf (Erişim Tarihi: 25 Mart 2022)
Tarakçı Z, Bölük M, Karaağaç M (2015a) Ordu ilinde tüketicilerin peynir tüketim alışkanlıkları. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5: 55-62.
Tarakçı Z, Karaağaç M, Çelik ÖF (2015b) Ordu il merkezindeki tüketicilerin fermente süt ürünleri tüketim alışkanlıkları. Akademik Ziraat Dergisi, 4: 71-80.
Terin M, Bilgiç A, Güler İ, Yavuz F (2015) Türkiye’de süt ürünleri tüketim harcamalarına etki eden faktörlerin analizi: çoklu heckman örneklem seçicilik sistem yaklaşımı. Journal Of Agricultural Sciences. 21: 500-515.
Uzundumlu AS, Birinci A (2013) Tüketicilerin açık süt tüketimini etkileyen faktörlerin analizi: Erzurum ili örneği. Alinteri Journal of Agriculture Science. 25: 1-12.
Wham AC, Worsley A (2003) New Zealanders' attitudes to milk: ımplications for public health. Public Health Nutrition. 6: 73-78.
Wu B, Shang X, Chen Y (2021) Household dairy demand by ıncome groups in an urban Chinese province: a multistage budgeting approach. Agribusiness. 37: 629-649.
Yıbar A, Küçük SC (2019) Çiğ süt ve pastörize süt tüketiminin halk sağlığı üzerine etkileri. Food and Health. 5: 197-204.
Yılmaz H, Köknaroğlu H (2007) Avrupa Birliği ortak tarım politikasına uyum sürecinde Türkiye'de izlenen hayvancılık politikalarının değerlendirilmesi. V. Zootekni Bilim Kongresi. Eylül 5-8, Van, Türkiye. pp 1-11.