Doğu Akdeniz geçit kuşağında farklı pazar tipi yerfıstıklarının (Arachis hypogaea L.) ikinci ürün yetitiriciliğinde bazı kalite ve özelliklerinin belirlenmesi

Bu araştırma, Doğu Akdeniz geçit kuşağında farklı pazar tiplerine sahip yerfıstığı hat ve çeşitlerin ikinci ürün yetiştiriciliğinde bazı verim ve kalite özelliklerini belirlemek amacıyla 2020-2021 yıllarında Yağlı Tohumlar Araştırma Enstitüsü lokasyonunda yürütülmüştür. Çalışmada; Runner (Georgia Green) Virginia (NC 7, Masal, Halisbey, Wilson, Çom, Brantley, Sultan, Düziçi 1) Spanish (Florispan, Nijerya 1) pazar tipine sahip 11 farklı genotipi kullanılmıştır. Çalışmada bitki başına meyve sayısı, 1. kalite meyve sayısı oranı, bitki başına meyve ağırlığı, 100 meyve ve tohum ağırlığı, iç oranı, meyve verimi, yağ oranı ve protein oranı parametreleri incelenmiştir. Bitki başına meyve sayısı 20.8 (Nijerya 1) ile 51.4 (Düziçi 1) arasında; bitki başına meyve ağırlığı ise 12.3 g (Nijerya-1) ile 64.9 g (Halisbey) arasında değişmiştir. 100 meyve ağırlığının 66.8-289.0 g ve 100 tohum ağırlığının 29.6-106.5 g arasında değiştiği tespit edilmiştir. Meyve verimi 1963 kg ha-1 (Nijerya 1) ile 4846 kg ha-1 (Düziçi 1) arasında değişmiştir. Sonuç olarak Doğu Akdeniz Geçit kuşağında incelenen özellikler açısından Düziçi 1 genotipi, Brantley ve Halisbey çeşitlerinin öne çıktığı belirlenmiştir. Çalışmada Doğu Akdeniz Geçiş kuşağına uygun ikinci ürün yerfıstığı çeşidi belirlenirken, ıslah materyali olarak kullanılacak çeşitler de belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Arachis hypogea L., yerfıstığı, meyve verimi, yağ oranı, Düzici 1

Determination of some quality and production characteristics of peanut with different market types (Arachis hypogaea L.) in second crop culture in the eastern Mediterranean passage zone

This study was carried out in Osmaniye location of Oil Seed Research Institute in 2020-2021 in order to determine some yield and quality characteristics in second crop cultivation of peanuts with different market types in the Eastern Mediterranean transition zone. Eleven different genotypes of Runner (Georgia Green) Virginia (NC 7, Masal, Halisbey, Wilson, Çom, Brantley, Sultan, Düziçi 1) Spanish (Florispan, Nigeria 1) types of peanut were used in the study. In the study, number of pods per plant, 1st quality pod ratio, pod weight per plant, 100 pod and seed weight, shelling percentage, pod yield, oil content and, protein content parameters were investigated. The number of pods per plant is between 20.8 (Nigeria 1) and 51.4 (Düziçi 1); pod weight per plant varied between between 12.3 g (Nigeria-1) and 64.9 g (Halisbey). It was determined that 100 pod weight and 100 seed weights varied between 66.8-289.0 g and 29.6-106.5 g, respectively. Pod yield varied between 1963 kg ha-1 (Nigeria 1) and 4846 kg ha-1 (Düziçi 1). As a result, it was determined that Düziçi 1 genotype, Brantley and Halisbey cultivars came to the fore in terms of the investigated characteristics in the Eastern Mediterranean Passage zone. In the study, while the second crop peanut variety suitable for the Eastern Mediterranean Transition zone was determined, the varieties to be used as breeding material were also determined.

Keywords:

Arachis hypogea L., peanut, pod yield, oil content, Düzici 1,

PDF

___

Aşık FF, Yıldız R, Arıoğlu HH (2018) The determination of new peanut varieties for Osmaniye region and their important agronomic and quality characteristics. KSU J Agric Nat. 21(6): 825-836.
Arıoğlu HH, (2014) The oil seed crops growing and breeding. The Publication of University of Cukurova, Faculty of Agriculture, No:A-70, 204 p. Adana-Türkiye
Arıoğlu HH, Bakal H, Güllüoğlu L, Kurt C, Onat B (2016) Ana ürün koşullarında yetiştirilen bazı yerfıstığı çeşitlerinin önemli agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 25: 24-29.
Arıoğlu HH, Bakal H, Güllüoğlu L, Onat B, Kurt C (2018) The effect of harvesting dates on some agronomic and quality characteristics of peanut (Arachis hypogaea L.) varieties grown as a main crop in mediterranean region (Türkiye). Turkish Journal Of Field Crops, 23 (1): 27-37.
Aytekin Rİ, Çalışkan S (2016) Bazı yerfıstığı (Arachis hypogeae L.) çeşitlerinin Niğde koşullarında yetiştirilebilme olanaklarının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(2):13-17.
Calışkan S, Caliskan ME, Arslan M (2008) Genotypic differences forr growth, yield, and yield components in groundnut (Arachis hypogaea L.). Turk J Agric For. 32: 415-424.
Canavar Ö, Kaynak MA (2013) Determination of yield and yield components and seed quality of peanuts (Arachis hypogea L.) at different harvest times. Int. J. of Agronomy and Plant Production 4(S): 3791-3803.
FAO (2022) Food and agriculture data, http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC, (Accessed September 07, 2022).
Gabisa M, Tana T, Urage E (2017) Effect of planting density on yield components and yield of groundnut (Arachis hypogaea L.) varieties at Abeya, Borena Zone Southern Ethiopia. International Journal of Scientific Engineering and Applied Science. 3(3): 23-34.
Karabulut B, Tunçtürk R (2019) Diyarbakır-Bismil ekolojik koşullarında ana ürün olarak yetiştirilen yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşitlerinin tarımsal ve kalite özelliklerinin araştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 24(2): 97-104.
Kaya AR, Kılınç A (2020) Kahramanmaraş şartlarında bazı yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşitlerinin verim ve verim uUnsurlarının belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25 (1): 21-31.
Kurt C, Bakal H, Güllüoğlu L, Onat B, Arıoğlu HH (2016) Çukurova Bölgesinde ikinci ürün koşullarında bazı yerfıstığı çeşitlerinin önemli agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmes. Ziraat Fakültesi Dergisi 11(1): 112-119.
Onat B, Bakal H, Güllüoğlu L, Arıoğlu HH (2017) The effects of row spacing and plant density on yield and yield components of peanut grown as a double crop in Mediterranean environment in Turkey. Turk J Field Crops. 22(1): 71-80.
Steel RGD, Torrie JH (1980) Principles and procedures of statistics: A Biometrical Approach. 2. ed. New York: 148 McGraw-Hill Publ. Company.
Şahin CB, Yılmaz M, İşler N (2022) Determination of oil quality and fatty acid compositions of some peanut (Arachis hypogaea L.) genotypes grown in Mediterranean Region. Turkish Journal Of Field Crops 27(1): 142-148.
TUIK (2022) Crop production statistics, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/, (Accessed September 07, 2022)
Yaşlı S, İşler N, Şahin CB (2020) The effect of single and twin planting patterns on yield and important agricultural characteristics of main cropped peanut under Diyarbakir conditions. KSU J Agric Nat. 23(1): 91-98.
Yılmaz M (2022) Determination of saturated and unsaturated fatty acids in late peanut cultivation in the eastern Mediterranean. Black Sea Journal of Agriculture. 5(3): 189-194 .
Yılmaz M, Şahin CB, İsler N (2022) General situation of peanut (Arachis hypogaea) production in the World and in Turkey, major problems and solution suggestions. Mus Alparslan University J Agri Nat. 2(1): 8-17.
Yol E, Üstün R, Gölükçü M, Uzun B (2017) Oil content, oil yield and fatty acid profile of groundnut germplasm in mediterranean climates. Journal of the American Oil Chemists' Society, 94(6): 787-804.
Yol E, Uzun B (2018) Influences of genotype and location interactions on oil, fatty acids and agronomical properties of groundnuts. Grasas Y Aceites. 69(4): e276.
Yousif DP, Hussain A (2019) Effect of genotype and plant density on growth characteristics and yield of peanut (Arachis hypogaea L.) in central region of Iraq. Agricultural Research and Technology: Open Access Journal. 19(3): 101-106.