Yalanlamalı Destanlar İle Masal Tekerlemeleri Arasındaki Benzerlikler/Similiraties Between The Declaring Epies And Fairy Repartee
Öz Özet Tarihin ilk dönemlerinden itibaren insanlık, duygu ve düşüncelerini, hayallerini ortaya koydukları ürünlerle sözlü olarak ifade etmiş ve bu ürünler anonim olarak devam etmiştir. Sözlü gelenek içerisinde oluşan bu ürünler değişik türler halinde varlıklarını sürdürmüş ve günümüze kadar ulaşmıştır. Aynı sosyo- kültürel ortamda ortaya çıkıp gelişen bu türler arasında yer yer etkileşimler olmuş bazı benzer unsurları taşımaları yönüyle dikkat çekmiştir. Bu türler arasında yalanlamalı destanlar ile masal tekerlemeleri örnek olarak gösterilebilir. Yalanlı anlatıma yer verilmesi, bu türlerin ve bu türleri oluşturan sanatçıların birbiriyle etkileşimi, türlerin birbirine kaynaklık etmeleri, her iki türde de gerçek dışı hayali bir anlatımla mizahlı unsurunu barındırması türler arasındaki bazı benzerliklerdir. Her iki türde de sanatlı bir söyleyişin görülmesi, konu benzerliklerinin olması, zaman ve mekanın bazen bilinenin dışında olması, varlıkların olağan dışı olması, aynı meslek ve hayvan isimlerini konu edinmeleri, anlam farklılıkları doğuran sözcük oyunlarına yer vermeleri, anlatıcının kendini küçük bir maceranın kahramanıymış gibi göstermesi bu benzerliklerin bir diğeridir. Anahtar Sözcükler: Yalanlamalı destan, masal tekerlemeleri, benzerlik Abstract From the first period of history, humanity expressed their sensations and thoughts, imaginations verbally with the products they brought up and these products continued as anonymous. These products which existed inside the verbal tradition continued with different types and came into being till our period. It was interaction in places between these types which appeared and developed at the same sociocultural atmosphere and attracted attention because of carrying some similar elements. Among these types, fairy tale repartee and declaring untrue epic poems can be shown as an example. To allow declaring untrue explanation to happen, these types and interactions among artists who form these types make source with each other and in both types sheltering humor element with unreal imaginary explanation are some resemblances between these types. At the both types it was seen a way of speaking which was done with great artistry, similarity of subject, time and place being the same names occupation and animal out of known and existences are unusual, to make subject the same profession names, the other resemblance is to allow verbal games to happen differential means. Separately at the repartee and part of the declaring expressionist, shows himself as he is a hero of a small adventure, it is important similarity to take place at the both types of declaring untrue epic poem animals and fairy tale repartee animal homes. Key Words: Declaring false epic poem, fairy tale repartee, resemblance.
___
Kaynakça
Artun, E.(1996). Adana Âşıklık Geleneği (1966- 1996) ve Âşık Feymani. Adana: Hakan Ofset
Artun, E. (2004). Halk Edebiyatına Giriş. İstanbul, Kitabevi Yayınları
Artun, E. (2005). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Artun, Erman. Günümüz Aşıklık Geleneğinde Mizah, http://turkoloji.cu.edu.tr
Boratav, P. N. (2000). Tekerleme. İstanbul : Tarih Vakfı Yayınları.
Boratav, P. N. (2006). Az Gittik Uz Gittik. İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
Çobanoğlu, Ö. (2000). Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü. Ankara: Akçağ Yayınları.
Duymaz, A. (2002). İrfanı Arzulayan Sözler Tekerlemeler. Ankara: Akçağ Yayınları.
Elçin Ş. (2001). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları
Günay, U. (2008). Türkiye'de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları
Kocakaplan, İ. (1992). Açıklamalı Edebi Sanatlar. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Köprülü, M.F.(2004). Türk Saz Şairleri. Ankara: Akçağ Yayınları
Tezel, N. (2009). Türk Masalları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları
