HALİKARNAS BALIKÇISI’NIN TURGUT REİS ADLI ESERİNİN TARİHÎ ROMAN KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bilindiği gibi Halikarnas Balıkçısı, Yahya Kemal Beyatlı ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu tarafından dar anlamda Antik Yunan kaynaklarına yönelmeyi, geniş anlamda ise Akdeniz havzası kültüründen beslenmeyi öneren "Nev-Yunanîlik" adlı edebî görüşü geliştirmiş, Anadoluculuk düşüncesinden ve Türk Tarih Tezi'nden de yararlanarak Mavi Anadoluculuk adı altında bir medeniyet ve tarih teorisi ortaya koymuştur. "Cevat Şakir Kabaağaçlı" isminden feragat ederek, edebiyat dünyasına Halikarnas Balıkçısı müstearıyla giren yazarın edebî kişiliğinin en belirgin özelliği, tabiatı özellikle de denizi; eserlerinde karakterleri, kurguyu ve uzamı birbirine eklemleyen, vazgeçilmez bir bağdaştırıcı öğe olarak kullanmasıdır. Halikarnas Balıkçısı'nın 1962 yılında yayımladığı Turgut Reis adlı romanında, II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim ve Kanunî Sultan Süleyman dönemlerinde Akdeniz havzasının Türkleştirilmesi konusunda Barbaros Hayreddin Paşa ile birlikte önemli deniz savaşlarına katılan ve Malta'da İspanyollarla giriştiği bir çatışma sırasında kaza sonucunda ölen Turgut Reis'in mücadeleleri ana olayı oluşturur. Bu makalede Halikarnas Balıkçısı'nın iki vazgeçilmez tutkusu olan tarih ve denizin tarihî roman kimliğindeki Turgut Reis adlı eserde nasıl bir bileşkeye dönüştürüldüğü değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Buna göre öncelikle Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın tarihçi kimliği üzerinde durulmuş, ikinci olarak tarih-edebiyat ilişkisi belirlenmeye çalışılarak bu iki disiplinin teğet noktası olan ve hâlen üzerinde tartışmalar yürütülen tarihî romanların nitelikleri saptanmıştır. Son olarak ise örneklem olarak seçilen Halikarnas Balıkçısı'nın Turgut Reis adlı eseri yazarın tarih anlayışı ve tarihî romanın nitelikleri açısından değerlendirilmeye gayret edilmiştir

THE EVALUATION OF “TURGUT REIS” NOVEL OF HALİKARNAS BALIKÇISI IN THE CONCEPT OF HISTORICAL NOVEL

As it is known, Halikarnas Balıkçısı developed the literary idea called as “Neo-Greek” which suggests fronting Ancient Greek sources in the narrow sense and feding from Mediterranean Culture in the broad sense by Yahya Kemal Beyatlı and Yakup Kadri Karaosmanoğlu, and he also revealed a civilization and history thesis of “Blue Anatolia” by refering to Anatolia phylosophy and Turkish History Thesis. The most prominent feature of the writer, who used the name of “Halikarnas Balıkçısı” by waiving his real name “Cevat Şakir Kabaağaçlı”, used the nature especially the sea as an indispensable element in his works while connecting the characters, the fiction and the environment. In the novel of Turgut Reis published by “Halikarnas Balıkçısı” in 1962, the battles of Turgut Reis, who attended some important sea wars with the Barbaros Hayreddin Pasha in order to Turkification of Mediterranean Region in the period of II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim and Kanunî Sultan Süleyman and was dead as a result of an accident occurred during the battle against Spaniard in Malta. In this article, it is evaluated that how Halikarnas Balıkçısı’s the two indispensable passions of history and sea turned into resultants in his historical novel of Turgut Reis. In this context, the study is composed of three different sections. So firstly, the historical identity of Cevat Şakir Kabaağaçlı is emphasized and secondly the characteristics of historical novels, which are being still discussed and is the tangent point of the disciplines of history and literature, are identifiedby determining the relation between them. Finally, “Turgut Reis” novel of Halikarnas Balıkçısı, which is chosen as a sample, is evaluated in the aspects of the writer’s understanding of history and the historical novel characteristics

PDF

___

Aktaş, Ö. (2013). Türk Denizcilik Tarihi İle İlgili Romanlarda Turgut Reis İmajı.
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 34 (II). 157-167.
Argunşah, H. (2002). Tarihî Romanın Yükselişi. Hece Dergisi Türk Romanı Özel Sayısı. 65-66-67: 440-450.
Argunşah, H. (2007). Tarihî Roman. (Ed. Talât Sait Halman). Türk Edebiyatı Tarihi 4. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s. 410-418.
Ayata, Y. (2008). Cezmi/ Tarihe Müstenit Hikâye (Namık Kemal). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
Belge, M. (2006). Mavi Anadolu Tezi ve Halikarnas Balıkçısı. Edebiyatta Milliyetçilik. Birikim. 210. 32-45.
Çelik, Y. (2010). İmparatorluk Döneminde Denizciliğimiz: Ova’dan Okyanus’a Turgut Reis. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 38: 145-155.
Deren, S. (2002). Türk Siyasal Düşüncesinde Anadolu İmgesi. (Editör: Tanıl Bora). Modern Türkiyede Siyasi Düşünce 4. Cilt: Milliyetçilik. İstanbul: İletişim Yayınları. S.533-540.
Eraydın Argunşah, H. (1990). Türk Edebiyatında Tarihî Roman (Türk Tarihiyle İlgili). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
Gariper, C. (2007). Yankısız Yönelişler: Nev Yunanîler ve Nayiler. (Ed. Talât Sait Halman). Türk Edebiyatı Tarihi 4. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s.173-178.
Göğebakan, T. (2004). Tarihsel Roman Üzerine. Ankara: Akçağ Yayınları.
Halikarnas Balıkçısı (2011). Turgut Reis. Ankara: Bilgi Yayınevi.
İnci, T. (1953). Denizcilik Tarihimizin Şeref Sayfaları. İstanbul: T.C. Deniz Basımevi.
(Kalpakçıoğlu), Fethi Naci (2002). Yüz Yılın Yüz Romanı. İstanbul: Adam Yayınları.
Kerimoğlu, H. T. (2010). Mavi Anadoluculuk Örneğinde Türkiye’de Hümanist Tarih Anlayışı, (Basılmamış Bildiri). I.Uluslararası Tarih Eğitimi Sempozyumu, 16-18 Haziran 2010, Erzurum.
Kolcu, A. İ. (2011). Millî Edebiyat (Şiir). Erzurum: Salkım Söğüt Yayınevi.
Öndeş, O. (1973). Ernle Brodford, Turgut Reis, (Son Sefer). İstanbul: Milliyet Yayınları.
Öztuna, Y. (1983). Başlangıcından Zamanımıza Kadar Büyük Türkiye Tarihi. 4. Cilt. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Sulaimanova, A. (2009). Konusunu Türk Tarihinden Alan Tarihî Romanlar (1966-1970). Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
Tekin, M. (2002). Roman Sanatı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Tozlu, S. (2004). Anadolu Türk Tarihi ve Anadoluculuk. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9: 397-410.
Tural, S. (2003). Zamanın Elinden Tutmak. Ankara: Yeni Avrasya Yayınları.
Tural, S. (2006). Tarihten Destana Akan Duyarlılık. Ankara: Yüce Erek Yayınevi.
Tülbentçi, F. F. (2013). Turgut Reis. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Uzunçarşılı, İ. H. (1998). Osmanlı Tarihi II.Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Yalçın-Çelik, S. D. (2005). Yeni Tarihselcilik Kuramı ve Türk Edebiyatında Postmodern Tarih Romanları. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yazıcı, N. (1998). Halikarnas Balıkçısının Eserlerinde Tabiat. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
Yücel, Y. (1991). Muhteşem Türk Kanunî ile 46 Yıl. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.