ANTAKYA-KAHRAMANMARAŞ GRABEN ALANINDA KURUTULAN SULAK ALANLARIN (AMİK GÖLÜ, EMEN GÖLÜ VE GÂVUR GÖLÜ BATAKLIĞI) MODELLERİNİN OLUŞTURULMASI

Antakya-Kahramanmaraş grabeni, Ölü Deniz ve Doğu Anadolu Fayları’nın denetiminde gelişen özel koşullarda, uzun ve yoğun bir tektonik süreç sonucunda oluşmuştur. Bu graben alanında, Neojen sonrası faylanmaya bağlı çökmeler ve akarsu kapması sonucunda Gâvur Gölü Bataklığı, Emen Gölü ve Amik Gölü gibi sulak alanlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, insan yaşamı için hayati öneme sahip pek çok işlevi yerine getiren bu sulak alanların yine insanlar tarafından bir hiç uğruna yok edilme süreci ve buna bağlı ortaya çıkan ve insan yaşamını tehdit eden sorunlar ele alınmıştır. Daha sonra bu sorunların ortadan kaldırılması, bölge için jeostratejik öneme sahip tatlı su kaynaklarının korunması ve gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesi için kurutulan sulak alanların işleyen küçük modellerinin oluşturulması önerilmiştir. Buna göre Gâvur Gölü Bataklığı için, 1.569,1 ha, Emen Gölü için 50 ha ve Amik Gölü için ise Amik Gölü’nün kalıntısı olan Gölbaşı Gölü’nde 796 ha sulak alan modelleri oluşturulabilir.

THE CONSTITUTION OF MODELS OF THE DRIED WETLANDS (AMIK LAKE, EMEN LAKE AND GÂVUR LAKE SWAMP) IN THE ANTAKYA-KAHRAMANMARAS GRABEN AREA

The graben areas of Antakya-Kahramanmaras had been formed as a result of a long and intense tectonic process developed along with the Dead Sea and Eastern Anatolian faultlines. Gâvur Lake Swamp, Emen Lake and Amik Lake emerged as a result of river capture and fall related to post-neogen faulting. This study first analyzes the process of the human destruction of these crucial water resources and the resulting problems that threaten human life seriously. Secondly, the study tries to develop the working models for these water resources with the aim of protecting these geostrategic water resources for next generations. According to the results, the suggested wetlands are respectively 1.569,1 hectar for Gâvur Lake Swamp, 50 hectar for Emen Lake and 796 hectar for Amik Lake.

Keywords:

Antakya-Kahramanmaras graben, wetland model area,

PDF

___

Cowardin, L.M., Carter, V., Golet, F.C., Laroe, E.T., (1979). Classification of Wetlands and Deepwater Habitats of the United States, U.S. Department of Interior Fish and Wildlife Service, Washington, U.S.A.

Çalışkan, V., (2003). “Amik Ovası ve Amik Gölü: Bir Sulak Alanı Kurutma Deneyiminin Günümüze Ulaşan Etkileri”, Türk Coğrafya Der., Sayı:41, s.97–125, İstanbul.

DSİ, (1958). Asi Havzası İstikşaf Raporu, T.C. Nafia Vekaleti. DSİ Etüt ve Plan Dairesi Reisliği, İstikşaf Rapor No: 12–6, Ankara.

DSİ ve İECO, (1966). Amik Geliştirilmesi Teknik Ve Ekonomik Fizibilite Raporu, Amik Gölü ve Tahtaköprü Projeleri. DSİ, Ankara.

Gazi Antep Valiliği, (2003), Çevre Durum Raporu, Gazi Antep Valiliği, Gazi Antep İl Çevre ve Orman Müd., http://www.cedgm.gov.tr/icd_raporlari/ gaziantepicd 2003.pdf, (Erişim Tarihi:12.10.2008)

Gülen, L., Barka, A.A., Toksöz, M.N., (1987). “Kıtaların Çarpışması ve İlgili Kompleks Deformasyon: Maraş Üçlü Eklemi ve Çevre Yapıları”, Hacettepe Üni., Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yerbilimleri Der., Sayı:14, s.319-336, Ankara.

Güney, E., (1995). “Türkiye'de Sulak Alanların Çevre Sorunları”, Türk Coğrafya Der., Sayı:30, s.41–52, İstanbul.

Gürbüz M., Korkmaz H., Gündoğan R. ve Dığrak M., (2003). Kurutulan Gavur Gölü Bataklığı Coğrafi Özellikleri ve Rehabilitasyon Planı, Kahramanmaraş Valiliği, İl Çevre Müd. Yay. No:1 Kahramanmaraş.

Herzog, E., (1954). Antakya Civarındaki Amik Ovası İdrolojik Etüd Raporu, MTA., Derleme Rap No:2727, Ankara.

Karaca, H., (1990). “Amik Gölü'nün Bildiğim Özellikleri”, Güneyde Kültür Der., Cilt:2, Sayı:15 (Mayıs), s.23-28, Antakya.

Korkmaz, H., (2001). Kahraman Maraş Havzası'nın Jeomorfolojisi, Kahraman Maraş Valiliği, İl Kültür Müdürlüğü Yayınları No:3, Kahraman Maraş.

Korkmaz H., Gürbüz M., Gündoğan. R., (2002): “Gavur Gölü Bataklığı'nın Jeomorfolojik Evrimi ve Geleceği”. MKU., Su Havzalarında Toprak ve Su Kaynaklarının Korunması, Geliştirilmesi ve Yönetimi Sempozyumu, sf.348-354 Antakya.

Pekcan, N., (1997). “Kahramanmaraş-Türkoğlu Arasındaki Tipik Bir Akarsu Kapması”, İst. Üni., Ed. Fak., Coğ. Böl. Der., Sayı:5, s.45-54, İstanbul.

Ramsar Convention Bureau, (1992). Ramsar Convention, Slimbridge, England.

Selçuk Biricik, A., (1994). “Gölbaşı Depresyonu”, Türk Coğ. Der., Sayı:29, s.53-81, İstanbul.

Türkmen, F., (1937). Mufassal Hatay. Cilt: I, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul.

Yalçın, N., (1979). “Doğu Anadolu Yarılımının Türkoğlu-Karaağaç (K.Maraş) Arasındaki Kesimin Özellikleri ve Bölgedeki Yerleşim Alanları”, Türkiye Jeoloji Kurultayı, Altınlı Sempozyumu Bild., s.49–57, Ankara.

Yarar, M. ve Magnin G., (1997) Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları, Doğal Hayatı Koruma Derneği Yayını, Ankara.