"Biz Büyük Bir Aileyiz": Türkiye'de Devlet Söyleminde'Makbul' Kadınlık ve Aile

Bu çalışma, Türkiye'de devlet söyleminde ailenin ve aile içinde tanımlanan 'makbul' kadınlığın inşasına odaklanıyor. Türkiye'de aile-kadın ilişkisine dair politikaların yürütüldüğü başat kurum olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nı (ASPB) merkeze alıyor ve ASPB üzerinden Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) son iki dönemi ağırlıklı olmak üzere, kadınlara ve aileye yönelik söylemleri ve politikalarını çalışmanın çerçevesi kapsamında ortaya koymayı amaçlıyor. Çalışmada analiz için, kadınlık ve aileye dönük anlamların üretilme ve sabitlenme sürecini bütünlüklü şekilde analiz etmeyi sağlayacak; iktidar, hegemonya, ideoloji gibi kavramlar çerçevesinde, tahakkümün söylem aracılığıyla yeniden üretilmesine odaklanan eleştirel söylem çözümlemesi kullanılıyor. Eleştirel söylem çözümlemesi yaklaşımları içinde toplumsal cinsiyeti temel unsurlardan biri olarak gören, analizi çoklu metotlarla örerek bir konu/durum/kavramın tarihsel bağlam içerisindeki inşasını tarihsel izlekle ortaya koymaya çalışan Ruth Wodak'ın "tarihsel yaklaşım"ına yaslanılıyor. Bu bağlamda öncelikle, ASPB'nin internet sitesi merkeze alınıyor ve aile ve kadına dair politikalarda öne çıkan temaları belirlemek için site görsel-betimsel bir yaklaşımla inceleniyor. İkinci olarak tekrarlayan temaların bir araya geldiği ve farklı alt temalarla birleşerek konuyu derinlikli şekilde tartışmaya açtığı düşünülen, Aile ve Sosyal Politikalar Eski Bakanı Sema Ramazanoğlu'nun "8 Mart Dünya Kadınlar Günü Mesajı"nın eleştirel söylem çözümlemesi gerçekleştiriliyor. Sonuç olarak, kadınların ikincilleştirilmesine neden olan ve bununla mücadelede atılabilecek adımlara dair çıkarım yapılması hedefleniyor.

“We are a Big Family”: The ‘Ideal’ Womanhood and Family in State Discourse in Turkey

This study focuses on the construction of family and the ‘ideal’ womanhood identified within family in state discourse in Turkey. In relation, taking The Ministry of Family and Social Policies (MFSP) in focus, it aims to put forth the discourses and policies about women and family, circulated and implemented by Justice and Development Party (JDP) through concentrating one specially the latest two years of its rule within the limits of this study. As for methodology, taking the concepts such as power, hegemony, ideology as starting point and focusing on how the dominance is reproduced by discourse, critical discourse analysis is used with the idea that it provides necessary steps to analyze the process of constructing and fixing meaning in relation to womanhood and family. Being the gender sensitive one within critical discourse analysis approaches and aiming to reveal the construction of a topic/situation/concept within the historical path through weaving the analysis with multiple methods, Ruth Wodak’s “historical approach” is chosen as the guide for analysis. Within this framework, internet website of MFSP is put in focus and analyzed with a visual-descriptive approach in order to find out the prominent themes in woman and family policies of MFSP. Afterwards, the previous minister of MFSP, Sema Razamanoğlu’s “8 March - International Women’s Day Message”, which is thought to bring together the themes found out and put forth subthemes providing deeper discussion, is analyzed through critical discourse analysis. In conclusion, the steps subordinating women and the possible paths that can be opened to put up against them are evaluated.

PDF

___

Aytaç A M (2007). Ailenin Serencamı – Türkiye’de Modern Aile Fikrinin Oluşması. Ankara: Dipnot.
Bahadır B (2014). Ölü Kadınlar Memleketi. Ankara: Ayizi Kitap.
Bora A (2012). Aile: En Güçlü İşsizlik Sigortası. İçinde: T Bora, A Bora, N Erdoğan ve İ Üstün (der), “Boşuna mı okuduk?” Türkiye’de Beyaz Yakalı İşsizliği, İstanbul: İletişim Yayınları, 181-201.
Coşar S (2014). AKP’nin İktidarla Dansı: Neoliberalizm ve Türk-İslam Sentezi. İçinde: S Coşar ve G Yücesan-Özdemir (haz), İktidarın Şiddeti: AKP’li Yıllar. Neoliberalizm ve İslamcı Politikalar, İstanbul: Metis Yayınları, 72-90.
Dardot P ve Laval C (2012). Dünyanın Yeni Aklı Neoliberal Toplum Üzerine Deneme. Çev. I Ergüden, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Delphy C (2012). Baş Düşman. İçinde: G Savran ve N. Demiryontan (haz), Çev. Ş Ozansü, Kadının Görünmeyen Emeği, İstanbul: Yordam Kitap, 89-114.
Donovan J (2013). Feminist Teori. Çev. A Bora, M Gevrek, F Sayılan, İstanbul: İletişim Yayınları.
Eagleton T (1996). İdeoloji. Çev.M Özcan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Engels F (2010). Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni. Çev. K. Somer, İstanbul: Sol Yayınları.
Firestone S (1993). Cinselliğin Diyalektiği. Çev. Y Salman, İstanbul: Payel Yayınevi.
Foucault M (1992). Hapishanenin Doğuşu. Çev. M A Kılıçbay, Ankara: İmge Kitabevi.
Foucault M (2002). Toplumu Savunmak Gerekir. Çev. Ş Aktaş, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Foucault M (2012a). İktidarın Gözü. Çev. I Ergüden, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Foucault M (2012b). Cinselliğin Tarihi. Çev. H U Tanrıöver, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Foucault M (2013). Güvenlik, Toprak, Nüfus – College de France Dersleri 1977-1978. Çev. F Taylan, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
İnal M A (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
Kandiyoti D (2011). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. Çev. A Bora, F Sayılan, Ş Tekeli, H Tapınç ve F Özbay, İstanbul: Metis Yayıncılık.
Koğacıoğlu D (2008). Gelenek Söylemleri ve İktidarın Doğallaşması: Namus Cinayetleri Örneği. Cogito 58, 350-384.
Nagel J (2013). Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik. İçinde: , A G Altınay (der), Vatan Millet Kadınlar, İstanbul: İletişim Yayınları, 65-102.
Özbay F (2014). Demografik Dönüşüm Sürecinde İktidar, Kadın ve Aile. İçinde: N Boztekin (ed), Başka Bir Aile Anlayışı Mümkün Mü?, İstanbul: Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, 106-111.
Özbay F (2015). Dünden Bugüne Aile, Kent ve Nüfus. İstanbul: İletişim Yayınları.
Özbudun S (2016). Kadınlar - İslam, AKP ve Ötesi. Ankara: Ütopya Yayınları.
Plumwood V (2004). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. Çev. B Ertür, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Purvis T ve Hunt A (1993). Söylem, İdeoloji, Söylem, İdeoloji, Söylem, İdeoloji… Çev. S Coşar, MomentDergi, 1(1), 9-36.
Sancar S (2014). İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme. Ankara: İmge Yayınları.
Sennett R (2013). Kamusal İnsanın Çöküşü. Çev. S Durak ve A Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Scott J W (2007). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi. Çev. A T Kılıç, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Şerifsoy S (2013). Aile ve Kemalist Modernizasyon Projesi, 1928-1950. İçinde: A G Altınay (ed), Vatan Millet Kadınlar, İstanbul: İletişim Yayınları, 167-200.
Tahaoğlu Ç (2016). Boşanma Komisyonu Raporunda Neler Var? Bianet, 17 Mayıs. http:// bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/174880-bosanma-komisyonu-raporunda-neler- var. Son erişim tarihi, 18.05.2016.
Ulusoy D (2014). Kadınların Ücretli-Ücretsiz Emek Kıskacı: AKP’nin Aile Politikaları ve Yeni Muhafazakârlık. İçinde: N Boztekin (ed), Başka Bir Aile Anlayışı Mümkün Mü?, İstanbul: Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, 112-120.
van Dijk T (2010). Söylem ve İktidar. İçinde, Hrant Dink Vakfı Yayınları, Nefret Suçları ve Nefret Söylemi, Ankara: Hrant Dink Vakfı Yayınları, 9-41.
Voloşinov V N (2001). Marksizm ve Dil Felsefesi. Çev. M Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Wodak R (1997). Introduction: Some Important Issues in the Research of Gender and Discourse. İçinde: R Wodak (ed), Gender and Discourse, London: Sage, 1-21.
Wodak R (2001a). What CDA is about - a Summary of Its History, Important Concepts and Its Developments. İçinde: R Wodak ve M Meyer (ed), Methods of Critical Discourse Analysis içinde, Great Britain: Sage, 1-13.
Wodak R (2001b). The Discourse-Historical Approach, Methods of Critical Discourse Analysis. İçinde: R Wodak ve M Meyer (ed), Methods of Critical Discourse Analysis içinde, Great Britain: Sage, 63-94.
Wolf S (2012). Cinsellik ve Sosyalizm LGBT Özgürleşmesinin Tarihi, Politikası ve Teorisi. Çev. K Tanrıyar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
Yeğenoğlu M ve Coşar S (2014). AKP ve Toplumsal Cinsiyet Meselesi: Neoliberalizm ve Patriyarka Arasında Mekik Dokumak. İçinde: S Coşar ve G Yücesan-Özdemir (haz), İktidarın Şiddeti: AKP’li Yıllar, Neoliberalizm ve İslamcı Politikalar, İstanbul: Metis Yayınları, 158-181.
Yuval-Davis N (2010). Cinsiyet ve Millet. Çev. A Bektaş. İstanbul: İletişim Yayınları.

ISSN: 1305-9971
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1965
Yayıncı: Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezi

Arşiv