2011 Yazında orta doğu’yu düşünürken

Bu yazı, tanıtıcı Giriş Bölümü ile bunu izleyen beş bölümden oluşmaktadır. İkinci Bölüm’de Orta Doğu için 1873-2010 dönemini kapsayan özlü bir tarihsel arka plan sunulmaktadır. Üçüncü Bölüm’ de Mısır, Tunus, Libya ve Suriye’de 2011’in ilk sekiz ayında yaşanan ayaklanma ve çatışmaların üzerinde yükseldiği toplumsal/siyasal taban ve geçtiği aşamalar irdelenmektedir. Uluslararası sistemin hegemonik gücü ABD’nin 2000’li yıllarda Orta Doğu’daki gelişmeleri nasıl bir süreklilik içinde algıladığı ve yönlendirmeye çalıştığı (“düzen içinde dönüşüm”), Dördüncü Bölüm’ün konusudur. Beşinci Bölüm, günümüz Orta Doğusu’ndaki İslamcı siyasal hareketlerin en etkilisi ve yaygını olan Müslüman Kardeşler üzerindeki saptama ve değerlendirmelere ayrılmış, Müslüman Kardeşler’in bölgesel vizyonu ile emperyalizmin neoliberal küresel vizyonu arasındaki uzlaşı olasılıkları sorgulanmıştır. Altıncı (ve son) Bölüm’de ise gelecek öngörülerine yer verilmekte, Orta Doğu’daki halk hareketlerinin bugünkü zemini üzerinde özgürlükçü ve çoğulcu demokratik rejimlerin yeşerme olasılığının düşüklüğüne işaret edilmektedir. Türkiye’ye yakıştırılan “Orta Doğu’ya Rol Modelliği”nin ne denli anlamlı ve gerçekçi olduğu da bu bölümde tartışılmıştır.

Considering the middle east in the summer of 2011

This paper is made up of six sections. Following the introductory first section, a brief historical survey of the Middle East covering the period 1873-2010 is presented in the second. In the third section, the revolts and clashes of 2011 in four Arab countries (i.e. Egypt, Tunisia, Libya and Syria) are reviewed, due attention being paid to distinct socio-political features of the four countries concerned. The main issues taken up in the fourth section are the perceptions on the Middle East by the United States in the 2000s as a hegemonic power, and her strategies towards the region which have exhibited a certain degree of continuity in the past decade, aiming an “orderly transition”. The fifth section is devoted to observations and assessments on the Muslim Brothers, which seems to be the most influential and extensive İslamic political movement in the Middle East at present. The possibilities of a convergence between the regional vision of this movement and the neoliberal worldview are also examined. The sixth section concludes the paper by offering some predictions for the foreseeable future, and there it is argued that in view of the existing weaknesses of popular movements across the region, chances are rather low for the establishment of libertarian and pluralistic democracies. The relevance of suggesting Turkey as a “role model” for the Arab Middle East is questioned in this section as well.

PDF

___

Achcar, G. (2011), “The Muslim Brothers in Egypt’s ‘Orderly Transition’”, Le Monde Diplomatique (6 Mart), http://mondediplo.com/2011/03/06.
Al-Gaddafi, M. (1976), The Green Book, Libya: People’s Committee (ilk Arapça baskısı 1975’de).
Amin, S. (2011), “Whither the Arab Spring?”, www.paltelegraph.com/opinios/views/9445.
Anderson, P. (2011), “On the Concatenation in the Arab World”, New Left Review, No.68 (Mart-Nisan).
Bağımsız Sosyal Bilimciler (BSB) (2011), Ücretli Emek ve Sermaye: Derinleşen Küresel Kriz ve Türkiye’ye Yansımaları, İstanbul: Yordam Kitap.
Bayat, A. (2011), “Orta Sınıf Yoksullar Orta Doğu’nun Yeni Proletaryası” (13 Ağustos 2011 tarihli röportaj), www.sendika.org./yazi.
Bettiza, G. ve Phillips, C. (2010), “Obama’s Middle East Policy: Time to Decide” www.lse.ac.uk/ IDEAS/publications/reports/
Blank, S. (2011), “Russia’s Anxieties About the Arab Revolution”, www.fpri.org/enotes/2011/201107.
Bulut, F. (2011), “Suriye’de Rejim İç Savaşla Düşer”, Cumhuriyet, 2 Ağustos’ta yayımlanan röportaj.
Cerrahoğlu, N. (2011a), “Kişi Laik Olduğunda ...”, Cumhuriyet (20 Eylül). (2011b), “ ‘Laiklik’ Arapçaya Çevrildiğinde”, Cumhuriyet (18 Eylül). 80 Bkz. 4.2.6-7.
Chomsky, N. (2010), “A Middle East Peace that Could Happen (but Won’t)” (27 Nisan), www.TomDispatch.com.chomsky.info/articles/20100427
Coşkun, A. (2011), “Erdoğan ve Laiklik”, Cumhuriyet (18 Eylül).
Cumhuriyet, 3,15,16 ve 27 Eylül 2011.
Çağlar, E. (2011), “Türkiye Arap Ülkelerine Nasıl Bir Model Olabilir?” TEPAV Köşe Yazıları (21 Haziran), www.tepav.org.tr/.
Çakır, M. (2011), “Mısır Ordusu Kimin Hizmetinde?”, (4 Şubat), www.atik-online.net/category/kose_yazilari/murat-cakir/
Çitlioğlu, E. (2011), “Yumuşama Sinyalleri Var”, Cumhuriyet, 7 Ağustos’ta yayımlanan röportaj.
Dede, A.Y. (2011), “The Arab Uprisings: Debating the Turkish Model”, Insight Turkey, 13 (2), 23-32.
Elhadj, E. (2011), “Why Syria’s Regime is Likely to Survive” MERIA Journal, 15(1). www.gloria-center.org/author/elieelhadj/
Friend, T. (2011), “The Arab Uprisings of 2011: Ibn Khaldun Encounters Civil Society”, www.fpri.org/enotes/2011/201107.
Gelb, L.H. (2010), “Obama’s Mideast Bribes Won’t Work”.
Güvenç, B. (2011), “Laiklik Ne Değildir Ki?”, Cumhuriyet (21 Eylül).
Hakan, A. (2011), “Süper Tehlikeli Bir Yazı”, Hürriyet (9 Ağustos).
Hürriyet, 7 ve 19 Ağustos 2011; 15,16 ve 27 Eylül 2011.
ILO (2010), World of Work Report, Geneva: ILO.
(2011), Global Employment Trends, Geneva: ILO
IMF, World Economic Outlook, çeşitli sayılar.
Landler, M. (2011), “Clinton Calls for Orderly Transition in Egypt” (30 Ocak 2011), www.nytimes.com/2011/01/31/world/middleeast/
Lizza, R. (2011), “The Consequentialist: How the Arab Spring Remade Obama’s Foreign Policy” (2 Mayıs), www.newyorker.com/reporting/2011/05/02.
Loğoğlu, F. (2011), “Suriye - Savaş Sesleri?”, Cumhuriyet (9 Ağustos).
Nmoma, V. (2009), “Power and Force: Libya’s Relations with the United States”, Journal of Third World Studies, XXVI (2), 137-59.
Owen, R. (1993). The Middle East in the World Economy, 1800-1914, London: I.B. Tauris.
Rice, C. (2003), “Transforming the Middle East”, The Washington Post (7 Ağustos).
Rubin, B. (2011a), “The Coming Crisis in the Middle East”, www.gloria-center.org/meria/2011/03/.
(2011b), “Special Report: The Revolt in Egypt and U.S. Policy”,
www.gloria-center.org/gloria/2011/01/
Shadid, A. (2011), “Turkey Calls for Syrian Reforms on Order of Shock Therapy”, The New York Times (25 Mayıs), www.nytimes.com/2011/05/26/
Sirmen, A (2011), “Suriye Muamması”, Cumhuriyet (13 Ağustos).
The 9/11 Commission Report (Jan. 2004), www.9-11commission.gov/report/
The New York Times, 9 Şubat 2011.
The Times, 11 Ağustos 2011.
TÜİK, Milli Gelir ve İstihdam İstatistikleri, çeşitli bültenler.
Türbedar, E. (2011), “Sırbistan’dan Mısır’a Halk Direnişi”, TEPAV Köşe Yazıları (19Şubat), www.tepav.org.tr/
U.N. Security Council Resolution SC/10200 (17th March 2011), www.un.org/News/Press/docs/2011/
Yıldızoğlu, E. (2011a), “3011’den Bir Tarihçi”, Cumhuriyet, (2 Mayıs).
(2011b), “Yeni Orta Doğu’da “Liberal” Fanteziler”, Cumhuriyet (23 Şubat).
(2011c), “Mısır Halkına Selam!” Cumhuriyet (16 Şubat).
Zoubir, Y.H. (2009), “Libya and Europe: Economic Realism at the Rescue of the Qaddafi Authoritarian Regime”, Journal of Comtemporary European Studies, 17 (3), 401-15.
Zunes, S. (2011) “Lessons and False Lessons From Libya”, www.spiritualprogressives.org
(2008), “Barack Obama on The Middle East”, Foreign Policy in Focus (10Ocak), Washington, D.C., www.fpif.org/articles/
White Paper of the Interagency Policy Group’s Report on U.S. Policy Toward Afghanistan and Pakistan, www.whitehouse.gov/assets/
Barack H. Obama’nın Konuşmaları
(1) 2 Ekim 2002 / Chicago, The Federal Plaza.
(2) 2 Mart 2007 / Chicago, AIPAC Policy Forum.
(3) 27 Şubat 2009 / Camp Lejeune, North Carolina.
(4) 20 Mart 2009 / Nevruz Kutlaması (video kaydı).
(5) 27 Mart 2009 / Washington, The White House.
(6) 6 Nisan 2009 / Ankara, TBMM.
(7) 4 Haziran 2009 / Kahire, Kahire Üniversitesi.
(8) 23 Eylül 2010 / New York, BM Genel Kurulu.
(9) 19 Mart 2011 / Washington, State Department.
(10) 21 Eylül 2011 / New York, BM Genel Kurulu.
Kayıtlar:
(1) ve (2) : http: //usliberals.about.com/od/extraordinaryspeeches/a/Obama .
(3) ve (4) : www.whitehouse.gov/the_press_office/
(5) : www.usnews.com/news/articles/
(6): www.enduringamerica.com/
(7), (8) ve (9) ve (10): www.whitehouse.gov/blog/