HİZMET İŞLETMELERİNDE STOK MALİYETLERİ VE HİZMETİN STOKLANMASI

Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK)’nun, strateji olarak Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarını (UFRS) benimsemesinin sebebi, işletmelerin gerçek finansal durumunu, genel kabul görmüş evrensel standartlar çerçevesinde düzenleyebilme ihtiyacıdır. Mevcut uygulamalar ile muhasebe standartları kıyaslandığında ise bazı kayıt etme, sınıflandırma ve değerleme işlemlerinin farklılaştığı görülmektedir. TMS/ Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS)’nin ilgili standartları ile birlikte, mevcut uygulamalarda yer almayan yeni tanım, kavram ve uygulamalar da ortaya çıkmaktadır. Bu uygulamalardan bir tanesi ise faaliyet konusu hizmet üretimi olan işletmelerde, üretim maliyetlerini oluşturan unsurlar ve hizmetin stoklanmasıdır. İnsanların yaşam standartları ve ihtiyaçlarının farklılaşması ile birlikte hizmet sektörünün ekonomideki payı ve önemi artmıştır. Bununla birlikte, hizmet üretimi ile mamul üretimi arasındaki farklılıklar ve uygun maliyetleme yöntemlerinin belirlenmesi hususu da önem kazanmıştır. Hizmet işletmesinde üretilen ürün somut değildir ve genellikle üretildiği anda satışı gerçekleşmektedir. Hizmetin üretimi ve satışının eş zamanlı olması sebebiyle, Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümlerinde ve yerleşik muhasebe uygulamalarında hizmetin stok olarak kaydedilmesine ilişkin herhangi bir husus yer almamaktadır. TMS/TFRS’nin ilgili standartları dikkate alındığında, hizmet üreten işletmelerde, gerekli koşulların mevcut olması halinde hizmetin stoklanabileceği sonucuna ulaşılabilmektedir. Bu çalışmada, hizmetin stoklanabilmesi için gerekli olan koşulları, hizmet stoklarının tanımını ve hizmet stoklarının maliyet unsurlarını, TMS/TFRS’nin ilgili standartları çerçevesinde incelemek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hizmet Stokları, Özellikli Stoklar, Fikri Mülkiyet Erişim Hakları, Zamana Dayalı Hizmet Sunumu, Hizmet Üretim Maliyetleri

INVENTORIES COSTS IN SERVICE ORGANISATIONS AND STOCKING OF SERVICE

It is requirement to regulated there all financial situation of companies within universal standards generally accepted so Turkish Accounted Standards (TAS) Comittie adopts International Financial Reporting Standards (IFRS), strategically. If the existing applications and accounting standards are compared, It is seem that some accounting records, classification and valuation process are differentiation. A new descriptions, concepts and applications which are not located in existing application came out with together TAS/Turkey Financial Reporting Standards (TFRS). One of these applications is components of production costs and service inventories in service firms. The share and importance of service sector in the economy have increased with people’s life standards and needs differentation. Additionaly, the differences between the production of the finished good and sevice and the determination of the available costing system have came into prominence. The finished good in the service firms is not concrete and generally. It is soldonce it is producted. Because service’s production and sale are at the same, there is no point the recording service such as inventory in traditional accounting application or tax law. If It is considered the related standards in the TAS/TFRS’s, costs of inventories of a service provider can be recorded such as service inventory. In this study, It is aimed that circtmstances for the stockpilling of service, the definition of service inventories and cost of inventories under TAS/TFRS.

Keywords:

Qualifying Inventories, Intellectual Property Access Rights, Time Based Service Delivery, Service Inventories, Service Production Costs,

PDF

___

Aktaş, R., Varol, İ.D. (2017). Yeni Hasılat Standardı UFRS 15'e Göre Hasılatın Muhasebeleştirilmesi: Çok Unsurlu Sözleşmeler ve Sözleşme Değişiklikleri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak, 27-50.
Arpacı, A. Ö. (2012). Tahakkuk ve Dönemsellik İlkelerinin Dönem Sonu İşlemlerine Etkisi. Çevrimiçi www.alomaliye.com,
Karahan, K. (2000).Hizmet Pazarlaması. İstanbul: Beta Yayınları.
Kaval, H. (2012). Kıdem Tazminatı Karşılığında Aktüer Kazanç ve Kayıpların Diğer Kapsamlı Gelirler Tablosunda Raporlanması. Çevrimiçi www.akademikdenetim.com.tr.
Keskin, A.İ. ve Dinçer, B. (2015). UFRS 15- Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat Standardının İncelenmesi ve Telekomünikasyon Sektörüne İlişkin Bir Uygulama. Maliye Finans Yazıları, 103, 219-246.
Köse, T., Çelikay D.Ş. (2015). Yeni Hasılat Standardı ve Getirdiği Değişiklikler. Mali Çözüm, 19-44.
Marşap, B. (2001). Borçlanma Maliyetlerinin Muhasebeleştirilmesindeki Yöntem Farklılıklarının Finansal Tablolara Etkisi. Mevzuat Dergisi, Sayı 41. Çevrimiçi www. mevzuatdergisi.com, ,
Örmeci, M. (2012) Gelir ve Kurumlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay ve Sonuçları. Çevrimiçi www.muhasebe.gen.tr.
Özerhan,Y., Marşap, B., Yanık, S.S. (2015). IFRS 15 Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Hasılat Standardının İrdelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17/2, 193-226.
Saban, M., Gürkan, S., Vargün H. (2019). TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Doğan Hasılat Standardı: İnşaat Sözleşmeleri Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12(1), 43-64.
Sayım, F., Aydın, V. (2011). Hizmet Sektörü Özellikleri ve Sistematik Olmayan Risklerin Sektör Menkul Kıymetleri ile Etkileşimine Dair Teorik bir Çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 245-262.
Türkiye Muhasebe Standartları. (2005) TMS 12 Stoklar Standardı. Çevrimiçi http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/TMS2.pdf.
Türkiye Muhasebe Standartları. (2005).TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri Standardı. Çevrimiçi http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/TMS11.pdf.
Türkiye Muhasebe Standartları. (2005) TMS 18 Hasılat Standardı. Çevrimiçi http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/TMS18.pdf.
Türkiye Muhasebe Standartları. (2017). Çevrimiçi http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/ DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/ TFRS_15_09092016.pdf.
Uçak, C. (2012). Hizmet İşletmelerinde Kazancın Tespiti ve Yarı Üretilmiş Hizmetlerin Dönem Sonu Değerlemesi”, (Çevrimiçi) www.muhasebetr.com.
Vergi Usul Kanunu. (1961). Çevrimiçi http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.4.213.pdf