Vergilendirme işlemlerinde yeminli mali müşavir (YMM)'lerin sorumluluğunun sınırı
Devletlerin sahip oldugu en önemli yetki vergilendirmedir. Toplumu olusturan hakiki ve hükmi sahısların da Devlete karsı üzerlerine düsen en önemli ödevin vergi ödeme yükümlülügü oldugu söylenebilir. Sosyal devlet ilkesi ile birlikte yeni liberal anlayısın benimsenmesi sonrası Devletlerin sunmus oldugu kamu hizmetlerinin yelpazesi genislemis; bu genisleme ile birlikte vergi gelirlerinin tahsilatının da önemi artmıstır. Vergilerin dogumundan tahsil sürecine kadar yapılması gereken bir çok vergilendirme islemleri bulunmaktadır. Fiili imkânsızlıklar ve zaman sorunu nedeniyle her bir vergilendirme isleminin, Devletin vergilendirme yetkisine haiz kamu kurum ve kurulusları tarafından yerine getirilmesi imkân dahilinde degildir. Bu bakımdan, vergilendirme islemlerinin en önemli ayagını olusturan denetim sürecinin bir bölümünün bagımsız denetim elemanları tarafından yerine getirilmesi zorunlu bir hâl almıstır. Ancak, bu kısmi yetki devrinin bir takım sorumlulukları dogurması da tabiidir. Bu bakımdan kamu yararı üstün tutularak salınan vergilerin, kamu hizmetlerinin görülmesinde en önemli finans kaynagı oldugu düsünülür ise; bu denetim faaliyetlerinden dolayı mükellefin eksik vergi ödemesi durumunda, bagımsız denetim elemanlarının da Hazinenin kaybından sorumlu tutulması söz konusu olacaktır. Ancak, Devletin vergilendirme islemlerini yürüttügü kurumları ile eksik ya da yanlıs denetim faaliyetleri sonucunda dogabilecek vergi aslı, cezası ve faizinden sorumlu olan kisilerin uyusmazlık yasamaması bakımından, sorumluluk müessesinin hukuki boyutunun iyi irdelenmesi gerekmektedir. Bu çalısmada, Yeminli Malî Müsavir (YMM)’lerin vergilendirme islemleri kapsamında yapmıs oldukları denetim faaliyetlerinden dogan sorumlulukları ve bu sorumlulukların sınırı belirlenmeye çalısılmıstır.
Limit of certified public accountants' (CPA) legal responsibility in taxing procedures
Taxation is the most important authority that the states have. It can be said that payment of taxes is the most important obligation of individuals and institutions which are part of the community. After the acceptance of new liberal views, public services provided by the states have been widened in the principle of social state; and with this expansion, the importance of the collection of tax revenues has been risen. There are many taxing phases from the birth of the taxes to the payment phase. Because of the time constraint and operational difficulties, impossibilities, it is impossible for the authoritized public institutions, to implement each taxational operation. So, part of the auditing which is the most important part of taxation process has to be accomplished by independent auditors. However, delegating of some authority may naturally lead to some responsibilities. Thus, the taxes which is imposed by belief of public interest, most are the important fiscal sources for securing the public services. Consequently, the independent auditors will be responsible for ny tax loss of the Treasury because of negligence in auditing activities. However, in order to prevent any dispute related with any tax loss resulting from the negligence and the deficiency in auditing activities among the tax collectors, the tax payers and the other authorized persons, the legal aspect of the responsibility should be discussed througly and carefully. In this article, Certified Public Accountants’ (CPA) responsibilities issued from the auditing activities within the area of taxation procedures and the limit of these responsibilities have been discussed and have been tried to be identified.
___
- AKI Erol, Hukukun Temel Kavramları, Sekizinci Bası, Izmir: Barıs Yayınları, 2007.
- AKINTÜRK Turgut, Borçlar Hukuku, Istanbul: Beta Yayınları, 2001.
- AKKAYA Mustafa, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Idaresi Karsısındaki Durumu”, Cilt 46, Sayı 1-4, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1997.
- ALPTÜRK Ercan, “Yeminli Malî Müsavirlik KDV Iadesi Tasdik Normları”, Yıl 29, Sayı 209, Ankara: Vergi Sorunları Dergisi, Subat 2006.
- ARISOY Sedat Abdullah, “Anonim Sirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin kanuni Temsilci Sıfatıyla Amme Alacaklarından Müteselsil Sorumlu Olmalarının Sartları”, Yıl 29, Sayı 337, Vergi Dünyası Dergisi, Istanbul: Eylül 2009.
- ATES Kâmil, “Yeminli Malî Müsavirlerin Yasal Sorumluluktan Korunmaları”, Yıl 13, Sayı 146, Ankara: Yaklasım Dergisi, Subat 2005.
- AYKIN Hasan, “Yeminli Malî Müsavirlik Meslegi ve Rüsvet”, Yıl 14, Sayı 161, Ankara: Yaklasım Dergisi, Mayıs 2006.
- BARLASS Irfan, Anonim ve Limited Ortaklıklarda Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumlulugu, Istanbul: Vedat Kitapçılık, 2006.
- BATTAL Ahmet, Hukukun Temel Kavramları, Ankara: Gazi Kitabevi, 2003.
- BILICI Nurettin, Vergi Hukuku, 23. Bası, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2010.
- BÜYÜKBALKAN Ugur, Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Malî Müsavirlik ve Yeminli Malî Müsavirlik Mevzuatı, Yayın No: 46, Ankara: TÜRMOB Yayınları, 1998.
- CANDAN Turgut, Kanuni Temsilcinin Vergi ve Diger Kamu Alacaklarından Sorumlulugu, 3. Baskı, Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları, Subat 2006.
- CANYAS Oytun, Yeminli Malî Müsavirlerin Vergisel Sorumlulugu, Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları, 2006.
- DAMAR Emrullah, “4734 Sayılı Kanun’un Yeminli Malî Müsavirlik Meslegini Ilgilendiren Hükümleri Hakkında Tespit ve Degerlendirmeler”, Yıl 10, Sayı 113, Ankara: Yaklasım Dergisi, Mayıs 2002.
- DOGRUSÖZ Bumin, “Ruhsatlı Meslek Mensuplarının -3568 Sayılı Kanun Kapsamında- Vergi Idaresi Karsısındaki Sorumlulukları”, Istanbul Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Malî Müsavirler Odası Sempozyumu, http://archive.ismmmo.org.tr/docs/Sempozyum/03.SEMPOZYUM/3GUN1OTURUM/01-BUMINDOGRUSOZ. doc (19.01.2010).
- GÖZLER Kemal, Hukukun Temel Kavramları, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003.
- GÜNDOGDU Burhan, “Borçlar Hukukunda Müteselsil Sorumluluk”, Yıl 28, Sayı 330, Istanbul: Vergi Dünyası Dergisi, Subat 2009.
- GÜNDOGDU Burhan, “Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Malî Müsavirlerin Mesleki Sorumlulugu – I”, Yıl 14, Sayı 166, Ankara: Yaklasım Dergisi, Ekim 2006.
- GÜNDOGDU Burhan, “Yeminli Malî Müsavirlerin Mesleki Sorumlulugu”, Yıl 14, Sayı 168, Ankara: Yaklasım Dergisi, Aralık 2006.
- GÜNDÜZ Zeki, “Sirket Yönetici, Denetçi ve Ortaklarının Sahsi Sorumlulukları”, Pricewaterhousecoopers, http://www.vergiportali.com/doc/sahsisorumluluk.pdf (Erisim Tarihi: 12.11.2009).
- IRMAK Ramazan ve HANEDAN Türksal, “Vergi Beyannamelerini Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Malî Müsavirlere Imzalatma Zorunlulugu ve Meslek Mensuplarının Sorumlulugu”, Yıl 3, Sayı 28, Ankara: Malî Pusula Dergisi, Nisan 2007.
- IMRE Zahit, “Hukuki Mesuliyetin Esası Üzerinde Bazı Düsünceler”, Atatürk’e Dogumunun 100. Yılında Armagan, Istanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Istanbul: Fakülteler Matbaası, 1982.
- KARABIYIK Vehbi, “Kanuni Temsilcilerin Degismesi Hâlinde Sorumluluk”, Yıl 11, Sayı 132, Yaklasım Dergisi, Ankara: Aralık 2003.
- KAZANCI HUKUK OTOMASYON, Mevzuat ve Içtihat Programları.
- KILIÇOGLU Ahmet, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), Cilt I, Ankara: Turhan Kitabevi, 2001.
- KIRBAS Sadık, Vergi Hukuku, Ankara: Siyasal Kitabevi, 1996.
- KIRBAS Sadık, “Yeminli Malî Müsavirlerin Tasdikten Dogan Sorumlulugu”, Yıl 3, Sayı 36, Ankara: Yaklasım Dergisi, Aralık 1995.
- LEGAL YAYINCILIK, Içtihat ve Bilgi Bankası, Online Erisim, http://www.legalbank.net
- ÖZEL Salih, “Yeminli Malî Müsavirlerin Sorumlulugu”, Editör: Salih Özel, (Yeminli Malî Müsavirlerin Tasdik Islemlerinden Dogan Sorumlulugu), Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları, 2005.
- ÖZEL Salih, “Yeminli Malî Müsavirlerin Tasdikten Dogan Sorumlulugu ve Ödeme Emri Iliskisi”, Yıl 13, Sayı 149, Ankara: Yaklasım Dergisi, Mayıs 2005.
- PULASLI Hasan, Hukukun Temel Kavramları, Konya, Mimoza Yayıncılık, 1994.
- REISOGLU Safa, Borçlar Hukuku, Istanbul: Beta Yayınları, 2000.
- SABAN Nihal, “Yeminli Malî Müsavirlerin Tasdikten Dogan Hukuki Sorumlulugu”, Yıl 12, Sayı 143, Istanbul: Vergi Dünyası Dergisi, Temmuz 1993.
- SABAN Nihal, Vergi Hukuku (Genel Kısım), Istanbul, Der Yayınları, 2003.
- SEVIG Veysi, “Yeminli Malî Müsavirlerin Karsıt Inceleme Görevleri ve Düzenlenen Tutanaklarda Aranan Imzalar”, Dünya Gazetesi (18.02.2010).
- SEVIG Veysi, “YMM Karsıt Inceleme Yetkisi ve Sorumlulugu”, Dünya Gazetesi (08.09.2005).
- SENYÜZ Dogan, Borçlar Hukuku, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003.
- TOROSLU Nevzat, Ceza Hukuku (Genel Kısım), Ankara: Savas Yayınevi, 2009.
- YILMAZ Kazım, “Yeminli Malî Müsavir Sorumluluguna Danıstay Sınır Koydu”, Yıl 17, Sayı 193, Ankara: Yaklasım Dergisi, Ocak 2009.
- ISSN: 1307-6639
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2000
- Yayıncı: TÜRMOB