SOSYAL MUHASEBENİN UYGULANABİLİRLİĞİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Salt ekonomik işlemleri kayıt altına alarak muhasebe kişiliklerinin (şirketlerin) yarattığı toplam etkiyive değeri gösteremeyen finansal muhasebe, 1980’lerden sonra aşırı finansallaşma sürecinde salt hissedarrefahının maksimizasyonunu amaçlamış, örgütsel davranıştan etkilenen diğer çıkar sahiplerini,toplumu ve doğayı büyük ölçüde görüş alanının dışına çıkarmıştır. Küreselleşmeye, neoliberalizme veözellikle finansallaşma süreçlerine yapısal uyum zorunluluğundan kaynaklanan sözü edilen yapısalfinansal muhasebe yetersizliği sosyal muhasebe uygulamaları aracılığıyla aşılabilmiştir Bu bağlamda,muhasebe şirketlerin yarattığı toplam etkiyi ve değeri gösterebilmiş, neredeyse tüm toplumdan oluşanbir çıkar sahipleri topluluğu oluşturmuş, yönetimi tek yönlü olarak sermaye sahiplerine (hissedarlara)bağımlı olmaktan kurtarmış, sermaye sahiplerine ek olarak topluma ve giderek gelecek kuşaklarakarşı bile şirket başarımı ile ilgili hesap verilebilirlik, katılım ve saydamlık süreçlerini etkin ve sahicibiçimde işletmiştir. Son tahlilde, eleştirel ve sosyal muhasebe yaklaşımları ve uygulamaları ekonomikve sosyal gerçekliği daha yeterli biçimde yansıtan bir muhasebe gerçekliği inşa etmektedir. Böylecemuhasebe sosyal, çevresel ve ekonomik değişim sorunlarının çözümünde sosyal, ekonomik, politik vekurumsal bir uygulama ve meslek olarak toplum ve insanlık katında güvenilir ve adil bir hakem ya daaracı işlevi üstlenebilmektedir. Bu araştırma ile sosyal/tarihsel olgular ve örnek olaylar çerçevesinde,salt finansal olmayan muhasebelerin ve özelde sosyal muhasebenin tüm önemli üstünlükleri ve zayıflıklarıile birlikte hem teorik, hem de pratik olarak gerçekleştirilmiş ve gerçekleştirilebilir olduğunu vesadece sosyal ekonomiye değil, genel ekonomiye de uygulandığını ve uygulanabileceğini göstermekamaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal raporlama, dışsallıkların içselleştirilmesi, saydamlık sistemleri, çıkar sahiplerinin katılımı

REFLECTIONS ON THE PRACTICABILITY OF SOCIAL ACCOUNTING

Having failed to represent the total value and effect created by accounting entities (companies), financialaccounting has targeted only the objective of shareholder wealth maximization in the extremefinancialization process of 1980’s onwards and pushed other stakeholders, the society and nature affectedby the organizational behaviour largely beyond its visual range. The aforementioned financial accountingfailure stemming from the necessity of structural adjustment to globalization, neoliberalismand particularly financialization processes could have been overcome by social accounting practices.Within this context, accounting are able to reflect total value and effect generated by companies, forma stakeholder constituency including almost the whole society, reduce the unilateral dependence ofexecutive management upon the capital owners (shareholders) and finally account for the corporateperformance to the society and even future generations in addition to the capital owners and governparticipation, transparency and accountability processes truly and efficiently. In the final analysis, criticaland social accounting approaches and practices have constructed an accounting reality correspondingmore adequately to the economic and social reality. Thus, accounting as a social, economic, politicaland institutional practice and profession can assume a credible and fair mediating or intermediaryfunction for resolving major social, environmental and economic exchange problems in the eyes of thesociety and humanity. This research study seeks to demonstrate within the context of relevant social/historical facts and cases that nonfinancial accountings and specifically social accounting have boththeoretically and practically been realized or realizable with all its key strengths and weaknesses, andwere and could be applicable not only for the social economy but also for the whole economy.

PDF

___

Belkaoui, A. (1984). Socio-Economic Accounting. Westport-Connecticut: Quorum Books.
Birkin, F., Edwards P. ve Woodward, D. (2005). Accounting’s contribution to a cultural evolution. Critical Perspectives on Accounting 16.
Briloff, A.J. (1972). Unaccountable Accounting: Games Accountants Play. New York: Harper and Row Publishers.
Briloff, A.J. (1976). More Debits than Credits: The Burnt Investor’s Guide to Financial Statements. New York: Harper and Row Publishers.
Brown, L. ve Hicks, E. (2013). Stakeholder Engagement in the Design of Social Accounting and Reporting Tools. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss.85-116). Toronto-Canada: University of Toronto Press.
Brown, J. (2009). Democracy, sustainability and dialogic accounting technologies. Critical Perspectives on Accounting 20, 313-42.
Contrafatto, M. ve Bebbington J. (2013). Developing Techniques for Stewardship: A Scottish Study. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss. 31-56). Toronto-Canada: University of Toronto Press.
Gray, R. (2001). 30 years of social accounting, reporting and auditing: What (if anything) have we learned, Business Ethics: A European Review, Volume 10, Number 1, January.
Jackson, E.T. ve Tarcilla, M. (2013). Mixed Methods in Social Accounting: Evaluating the Micro-Loan Program of Alberta Savings Credit Union. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss. 117-38). Toronto-Canada: University of Toronto Press.
Kandemir, C. (2014). Muhasebenin Ekonomi Politiği: Dış Dinamikler. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1.
Kandemir, C. (2019a). Finansallaşmanın Muhasebeye Yansımaları. Çukurova II. Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Haziran, 553-70.
Kandemir, C. (2019b). Sosyal Muhasebe: Bir Seçenek Var. Innovation and Global Issues Congress V Kongresi, Mayıs, 695-710.
Macintosh, N. (2005). Accounting, Accountants and Accountability: Poststructuralist Positions”, New York: Routledge.
McMurtry, J.J., Medalye, J. ve Reed, D. (2013). Environmental, Ethical Trade and Fair Trade Purchasing Policies: Some Challenges of Promoting Sustainability in Canadian Universities. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss. 189-229). Toronto-Canada: University of Toronto Press.
Mook, L ve Pstross, M. (2013). Social Accounting: Lessons Learned for the Road Ahead. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss. 249-60). Toronto-Canada: University of Toronto Press.
Mook, L. (2013). Social Accounting for the Social Economy. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss. 5-28). Toronto-Canada: University of Toronto Press.
Reed D., Mukherjee A., McMurty, J.J. ve Cherkill, M. (2013). Fair Trade Intermediaries and Social Accounting: The Case of Assisi Organics. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss. 57-84). Toronto-Canada: University of Toronto Press.
Ruff, K. (2013). The Role of Intermediaries in Social Accounting: Insights from Effective Transparency Systems. Laurie Mook (Ed.), Accounting for Social Value (ss. 230-48). Toronto: University of Toronto Press.
Sadownik, B. (2013). The Demonstrating Value Initiative: Social Accounting for Social Enterprises. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss. 139-66). Toronto-Canada: University of Toronto Press.
Tinker, T. (2004). Paper Prophets: Fraudulent Accounting and Failed Audits, Washington DC: Beard Books.
Tyrrell, T.J. ve Johnston, R.J. (2013). Measuring the Performance of Convention and Visitors Bureaus. Ed. Mook, L. Accounting for Social Value içinde (ss. 167-88). Toronto-Canada: University of Toronto Press.