MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ MESLEK ETİĞİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
Bu çalışmanın amacı, muhasebe meslek mensuplarının meslek etiğine yönelik tutumlarını ölçen bir ölçme aracı geliştirmektedir. Çalışmanın örneklemini Antalya, Burdur ve Isparta illerinde faaliyet gösteren Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirler oluşturmaktadır. Araştırma Ocak-Haziran 2016 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Ölçek geliştirmek için ilk olarak Açıklayıcı Faktör Analizi ölçeğe uygulanmış, elde edilen sonuçlar Doğrulayıcı Faktör Analizi ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak geliştirilen ölçeğin toplam 12 maddeden ve beş boyuttan oluştuğu görülmektedir; mesleki davranış, mesleki yeterlilik ve özen, genel etik algısı, gizlilik ve dürüstlük. Geliştirilen ölçek modelinin uyum indeksleri = 2,16 RMR =0,037, RMSEA = 0,047, SRMR =0.035, GFI=0,97, CFI= 0,97, NNFI=0,96, NFI=0.95 ve AGFI 0.94 olup model mükemmel düzeyde uyum göstermiştir. Ölçeğin güvenirliğine ilişkin bulgular ise, Cronbach α=0.82, AVE=0.55 olarak bulunmuştur. Bu değerler meslek etiğine yönelik tutumları değerlendiren ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir.
___
- Akdoğan, H. 2003. Muhasebe Meslek Etiğinin Kamunun Aydınlatılmasındaki Önemine Meslek
Mensuplarının Yaklaşımları, Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1470, Eskişehir.
- Akın, O. ve K. Özdaşlı. 2014. “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslekî Faaliyetlerinde Uymaları
Gereken Etik İlkelere Uyma Düzeyine Yönelik Meslek Mensupları İle Meslek Yüksekokulu
Muhasebe Bölümü Öğrencilerinin Algıları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. 63: 59-73.
- Aydın, P. İ. 2002. Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, Pegem Yayıncılık, İstanbul.
- Aymankuy, Y ve M. Sarıoğlan. 2005. “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiğine Yaklaşımları
ve Balıkesir İl Merkezinde Bir Uygulama”, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi. 8(14):23-45.
- Bentler, P.M. (1990), “Comparative Fit Indexes in Structural Models”, Psychological Bulletin, 17(2),
238-246.
- Bilen, A. 2008. “Doğu Anadolu Bölgesindeki Muhasebe Meslek Mensuplarının Profilleri, Etik
Kurallarına Bakışları ve Meslek Sorunları Üzerine Bir Araştırma”, Mali Çözüm Dergisi. 85:
27-42.
- Bilen, A. ve Y. Yılmaz. 2014. “Muhasebe Mesleğinde Etik Ve Etikle İlgili Çalışmalar”, Dicle
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2(6):57-72.
- Çetin, A. C. ve S. Dağlı, (2014) “Muhasebe Meslek Etiği ve Meslek Mensuplarının Etik Hakkındaki
Görüşleri Üzerine Isparta İlinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi. 2(20): 55-84.
- Deran, A., İ. Savaş, ve E. Fırat. 2014. Muhasebe Meslek Mensubu Adaylarının Etiksel Davranış, Kişisel
Ve Yönetsel Beceri Kriterleri Açısından Değerlendirilmesi, Electronic Journal of Vocational
Colleges-May 2014:41-58.
- Ergün, H. ve K. Gül. 2005. “Muhasebe Mesleği Etik Kuralları ve Bu Kuralların Meslek Mensuplarınca
Algılanışı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. 25: 143- 154.
- Fornell, C. And Larcker, D. F. 1981. Evaluating structural equations models with unobservable
variables and measurement error. Journal Marketing Research, 18(1): 39–50.
- Gül, H. Ve M.Erol. 2016. “Muhasebe Meslek Mensuplarında İşe Bağlılık ve Çalışma Ahlakının Mesleki
Etik Davranışa Etkisi” Mali Çözüm Dergisi, 26(137): 51-74.
- Güney, C. ve M. S. Biçer. 2016. “Muhasebe Meslek Etiği Ve Erzincan İlinde Bir Araştırma”,
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9(45):790-802.
- Güney, S. ve O. Çınar.2012. “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Etik Algıları: Erzurum Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 26 (2): 91-106.
- İşgüden, B. ve A. Çabuk. 2006. “Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri”,
Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9 (16): 59-86.
- Kısakürek, M. M. ve N. Alpan. 2010. “Muhasebe Meslek Etiği ve Sivas İlinde Bir Uygulama”,
Muhasebe ve Finansman Dergisi. 47: 213-228.
- Koçyiğit, S.Ç., M. Uzuner, Salgın ve M. Yüksek. 2017, Öğrencilerin Muhasebe Meslek Etiği Algısı:
Gazi Üniversitesinde Bir Uygulama, Ömer Halisdemir Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi. 10(2): 158-177.
Krejcie, R.V. ve Morgan, D. W. 1970. "Determining Sample Size for Research Activities." Educational
and Psychoogical Measurement, Vol. 30: 607-610.
- Kutlu, H.A. 2008. Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 63(2): 143-170.
- Kutluk, F. A ve A. Ersoy. 2011. “Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(3), 425-438.
- Netemeyer, R., W.O. Bearden, S. Sharma. 2003. Scaling Procedures: Issies and Applications, 2nd Ed.,
USA, Thousand Oaks: Sage Publications.
- Oyman, M. 1999. “Pazarlamada Etiksel Karar Alma”, 4. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı,
Mustafa Kemal Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Hatay: 290-299.
- Özçelik, H. ve G.G. Angı. 2017. “Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslek Etiği ve Etik İkilem
Algıları: Antalya İli Örneği”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 16(50): 141-158.
- Özer, G. ve M. Uyar. 2010. Muhasebecilerin Etik Oryantasyonlarının Meslekî Bağlılığa Etkisi Üzerine
Bir İnceleme, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48: 89-100.
- Özkan, A. ve T. Hacıhasanoğlu. 2012. “Muhasebe Meslek Mensuplarının Kişilik Özellikleri Ve Etik
Karar Verme Davranışları Arasındaki İlişkiler”, Niğde Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi. 5 (2): 37-52.
- Sakarya, Ş. ve S. Kara. 2010. “Türkiye’de Muhasebe Meslek Etiğine Yönelik Düzenlemeler ve Meslek
Mensupları Tarafından Algılanması Üzerine Bir Alan Araştırması”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik
Araştırmalar Dergisi.12(18): 57-72.
- Schermelleh-Engel, K., H. Moosbrugger. 2003. “Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Test
of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures”, Methods of Psychological
Research Online, 8(2), 23-74.
- Seçer, İ. 2015. Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci Spss ve Lisrel Uygulamaları, Anı
Yayıncılık, Ankara.
- Selimoğlu, S.K. 2006. “Türk Muhasebe Uygulamalarında Etik”, Mali Çözüm Özel Sayı. 437-456.
- Sekaran, U. (1992). Research Methodsfor Business: A skill building approach. New York: John Wiley
& Sons, Inc.
- Shafer, W. E., Morris, R. E. & Ketchand A. A. 2001. “Effects Of Personal Values On Auditors’ Ethical
Decisions, Accounting”, Auditing & Accountability Journal, 14(3): 254-277.
- Tükenmez, N. M. ve Kutay, N. 2005. “Muhasebe Meslek Mensubunun Karar Alma Sürecinde Meslek
Ahlakının Yeri: Çok Boyutlu Analiz-İzmir Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi. 25: 155- 164.
- TÜRMOB, “Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali
Müşavirlerin Mesleki Faaliyetlerinde Uyacakları Etik İlkeler Hakkında Yönetmelik”, 19 Ekim
2007 tarih ve 26675 sayılı Resmi Gazete.
- Yıldız, G.2011. “Muhasebe Mesleğinde Meslek Etiği ve Kayseri İl Merkezinde Bir Uygulama,” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi.36: 155-178.
- Yılmaz, E. , S. Yıldırım ve H.H. Bahar. 2015. ” Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Mesleki Etik Algısı: Samsun Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi.65: 27-42.
- Yücel, R. ve C. Kartal. 2014. “Muhasebecilerin Mesleki Uygulamalarındaki Etik Algılarına İlişkin Bir Araştırma”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 4 (2): 123-148.
- Zeytin, M. 2007. Bağımsız Muhasebe Meslek Mensuplarını Hata ve Etik Dışı Davranışlara Yönlendiren
Faktörler, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, Kütahya.