DEVLET TEŞVİKLERİNİN TMS/TFRS, BOBİ FRS VE MSUGT ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Devlet teşvikleri ve yardımları; girişimcilerin desteklenmesi açısından oldukça önemlidir. Devlet teşviklerinin temel amacı belirli bölgelerin ve sektörlerin geliştirilmesi, işletmelerin büyümesi, istihdamın arttırılması ve çokuluslu şirketler ile rekabet edilebilmesi için gerekli koşulları sağlamaktır. Türkiye’de, TMS/TFRS, BOBİ FRS ve MSUGT olarak üç muhasebe sistemi mevcuttur. Bu nedenle, devlet teşviklerinin nasıl muhasebeleştirileceği tartışmalı bir konudur. Çalışmada devlet teşviklerinin üç farklı muhasebe sisteminde nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiği tartışılmıştır. Her üç sistemde de, devlet teşviklerinin gelir yaklaşımına göre muhasebeleştirilmesi gerektiği, sermaye yaklaşımının ise mevzuat izin vermesi durumunda kullanılabileceği sonucuna varılmıştır ve teşviklerinin muhasebeleştirilmesi hususunda önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Devlet Teşvikleri, Devlet Yardımları, Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi

ACCOUNTING AND EXAMINATION OF GOVERNMENT GRANTS WITHIN THE SCOPE OF TMS/TFRS, BOBI FRS AND MSUGT

Government grants and government assistance have considerable importance for businesses, entrepreneurs and individuals. Primary objective of government grants is to provide necessary conditions for improving specific areas and sectors, growing businesses, increasing employment and competing multinational corporations in international level. TMS/TFRS, BOBI FRS and MSUGT are employed in current Turkish accounting practices. Therefore, how to account for government grants is a controversial issue. The study discusses how government grants should be recognized in three different accounting systems. In all three systems, government grants should be accounted for according to the income approach, and the capital approach can be used if legislation permits and proposals were included for the accounting of government grants.

Keywords:

Government Grants, Government Assistance, Accounting of Government Grants,

PDF

___

Akay, H. ve Oğuz, M. 2015. “Türk Turizm Sektöründe Teşvikler Ve 20 No’lu Türkiye Muhasebe Standardı Çerçevesinde Muhasebeleştirilmesi”, Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(4): 213-228
Akdeniz İhracatçı Birlikleri. (2015) Yeni Teşvik Sistemi / Yatırımlarda Devlet Yardımları. http://www.akib.org.tr/files/downloads/Ekler/Yeni_Tesvik_Sistemi.pdf (Erişim Tarihi: 09.07.2019)
Akdoğan, U. 2011. “Türkiye Coğrafyasında Uygulanan Devlet Teşvikleri Ve Devlet Yardımlarının, Uluslararası Muhasebe Standartları Çerçevesinde Analizi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 4: 259-281.
Altıntaş, N. 2011. “Türkiye’de Muhasebe Hukukunun Çerçevesi”, İ.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 175-188.
Ay, H. M. 2005. “Yatırım Teşviklerinin Sabit Sermaye Yatırımları Üzerine Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 176-184.
Bozdemir, E. 2010. “İstihdama Yönelik İşveren Sigorta Primi Teşviklerinin Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartları (TMS-20) Açısından Değerlendirilmesi Ve Muhasebeleştirilmesi”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 3: 93-116.
Bozdemir, E. 2018. “Ar-Ge Ve Yenilik Faaliyetlerinde Teşviklerin Muhasebe Standartları Açısından Değerlendirilmesi Ve Muhasebeleştirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi, 145: 13-40.
Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı Bölüm 16- Devlet Teşvikleri, http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/PDF%20linkleri/bobi_frs.PDF (Erişim Tarihi: 09.07.2019).
Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı Bölüm 19-Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar, http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads /files/PDF%20linkleri/bobi_frs.PDF (Erişim Tarihi: 09.07.2019).
Coşkun, S. 2016. “Teşvik Kapsamında Elde Edilen Maddi Duran Varlıkların Muhasebe Standartları Kapsamında İncelenmesi”, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7): 2193-2207.
Çelik vd., 2015. “TMS 20 – Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi Ve Devlet Yardımlarının Açıklanması”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 5(2): 293-304.
Dinç, E., Atasel, O. Y. 2016. “Türkiye’deki Muhasebe Anlayışının Gelişim Süreci ve Mevcut Durumun İncelenmesi”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 267-283.
Ertaş, F.C., Çidem, İ. ve Çiğdem, R. 2017. “Tarımsal Teşviklerin TMS 20 Ve TMS 41 Kapsamında İncelenmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3): 577-591.
Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 15.05.2020).
Karacadağ Kalkınma Ajansı, https://www.karacadag.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 09.07.2019).
Kabataş, Y. 2009. "Sosyal Güvenlik Kanunu İle Getirilen Bazı Teşviklerin Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS) Açısından İncelenmesi Ve Muhasebeleştirilmesi", Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 27(2): 413-427.
Kara, S. ve Öztopçu, D. 2015. "TMS-20 Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi Ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Kapsamında Yeni Teşvik Sisteminin Muhasebeleştirilmesi”, Mumayek Dergi, 5. Uluslararası Türk Cografyası UFRS Sempozyumu Özel Sayı, 10-29.
Karakurt, A. 2010. "Küresel Kriz Ortamında Yatırım Teşvikleri", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 143-163.
Karasioğlu, F. ve Kınalı, F. 2017. "TMS – 20 Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilme ve Finansal Raporlama Süreci", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20(2): 140-150.
Karataş, G. ve Tetik, N. 2018. "Turizm İşletmelerine Sağlanan Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesinin TMS-20 Standardı Ve Tekdüzen Muhasebe Sistemi Açısından Karşılaştırılması", Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11 (1): 1-26.
Kaya, U. ve Atasel, O.Y. 2016. "Taşıyıcı Bitki Olarak Fındık Ağaçlarına İlişkin Tarımsal Faaliyetlerin Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarına Göre Muhasebeleştirilmesi", Prof. Dr. Fehmi Yıldız Anısına Muhasebe Ve Finansta Güncel Konular, Çalıyurt K., Ed., Trakya Üniversitesi Matbaası, Edirne, 112-135.
KOSGEB,İşbirliği Destek Programı, https://www.kosgeb.gov.tr/Content/Upload/Dosya/%C4%B0sletme%20Gelistirme%20Destek%20Program%C4%B1/%C4% B0sBirligiDestekProgrami/I% CC%87s%CC%A7birlig%CC%86i_Destek_Program%C4%B1.pdf (Erişim Tarihi: 09.07.2019).
Köse, T. ve Ferhatoğlu, E. 2009. "Araştırma Geliştirme Faaliyetlerinin Teşvikinde Ar-Ge İndirimi Ve Ar-Ge Harcamalarının Muhasebeleştirilmesi", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 3: 79-112.
Küçük, E. 2018. "Devlet Teşviki Kapsamındaki Düşük Faizli Kredilerin Bobi Frs Açısından Değerlendirilmesi", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(4): 761-784. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, https://gib.gov.tr/node/88229, (Erişim Tarihi: 09.07.2019).
Okutmuş, E., Uyar, S. ve Gövce, M. 2015. "Sağlık Turizminde Devlet Teşviklerinin TMS 20 Kapsamında Muhasebeleştirilmesi", C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(2): 63-82.
Onay, A. 2016. "Muhasebe Standartları Kapsamında Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi", Aksaray Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(3): 31-45.
Ögüz, A.A. ve Eroğlu, N.Z. 2015. "Araştırma Ve Geliştirme Merkezlerine Vergi Mevzuatı Kapsamında Sağlanan Teşvikler Ve Muhasebeleştirilmesi", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(1): 111-136.
Sönmez, F. 2005. "Devlet Teşvik ve Yardımlarının Muhasebeleştirilmesi", Muhasebe ve Finansman Dergisi, 125-140.
Tepeli, Y. ve Kayıhan, B. 2017. "Girişimciliğe Destek Açısından Devlet Teşvikleri Ve Muhasebeleştirilmesi", III. Uluslararası Girişimcilik, İstihdam Ve Kariyer Kongresi, Muğla, 212-221.
Tunçez, H.A. 2011. "Türkiye Muhasebe Standardı-41 Tarımsal Faaliyet Kapsamında Devlet Teşvikleri Ve Muhasebe İşlemleri", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14(1-2): 349-362.
Tunçez, H.A. ve Ateş, A. 2016. "Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi Ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Standardı (TMS 20) Kapsamında Turizm Sektöründe Muhasebe İşlemleri", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 41. Yıl Özel Sayısı, 19: 87-96.
Türkiye Muhasebe Standartları 20- Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Standardı. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T% C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/ TMS/TMS%2020.pdf (Erişim Tarihi: 09.07.2019)
Türkiye Muhasebe Standartları 37- Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar, http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/ TMS/TMS%2037.pdf (Erişim Tarihi: 09.07.2019).
Türkiye Muhasebe Standartları 41- Tarımsal Faaliyetler, http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/ TMS/TMS%2041.pdf (Erişim Tarihi: 09.07.2019).
Ulusan, H. 2008. "Türk Muhasebe Hukuku Çerçevesinde Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 415-432.
Yazan, Ö. ve Kaya, U. 2011. "Canlı Varlıkların Türkiye Muhasebe Standardı 41’e Göre Muhasebeleştirilmesi", Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1: 27-42.
Yıldız F., Topal, Y. ve Küçükkahraman, B. 2012. "Sanayi İşletmelerine Verilen Teşviklerin TMS 20: Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi Ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Standardı Işığında İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi", Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 14(1): 295-312.
Yılmaz, E. 2014. "Türkiye Muhasebe Standartları Kapsamında Tarımsal Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 57-71.
Yılmaz, O., ve Hotunluoğlu, H. 2015. "Yenilenebilir Enerjiye Yönelik Teşvikler ve Türkiye", Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 74-97.
Zeytinoğlu, E. 2015. "Devlet Teşvik ve Yardımlarının TMS 20 Kapsamında Muhasebeleştirilmesine Yönelik Değerlendirmeler", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 45: 175-189.
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (2006), Sayı: 26205, T.C. Resmi Gazete: 13.6.2006.
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.4.193.pdf (Erişim Tarihi: 09.07.2019)
28328 Sayılı Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120619-1.htm (Erişim Tarihi: 09.07.2019).
30361 Sayılı Resmi Gazete, Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında 2018/11201 Sayılı Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180315-18.htm (Erişim Tarihi: 09.07.2019)