PATRIA’DAN PATRIOT’A: BATILI ‘VATAN’ KAVRAYIŞI ÜZERİNE BAZI SORULAR

Bu makalede Batı’da ‘vatan’ anlamına gelen patria kelimesine yüklenen anlamlar tartışılarak patria kelimesinin başka diyarlar için nispet halini alması sorgulanmaya çalışılmaktadır. Genel olarak kabul edilen görüşe göre, ‘vatan’ Batılı anlamıyla siyasal bir içeriği haizdir. Böylece aidiyetin, sadakatin ve otoritenin yeri halini alırken, vatandaş da daha başlangıçtan itibaren ait olduğu yer itibarıyla bir kente veya ülkeye katkıda bulunan, idaresinde pay sahibi olan ve patria’sı için mücadele eden, gerekirse de ölen kişi olarak sunulmaktadır. Oysa Hint-Avrupa dil ailesinde ‘baba’ anlamına gelen pater’den türetilen patria, daha yakından incelendiğinde hem kabile (veya ona benzer soydaş veya kandaş bir yapı) ve hem de ‘baba’nın yüceltilmesiyle oluşan dolayısıyla fiziksel baba ile mitik ve mistik bir şekilde bağlı olunan baba arasındaki bir ayrıma dayanan bir bölünme ile kurulur. Vatan da semavi addedilen bu ikinci babaya mistik bir biçimde bağlı kardeşlerin diyarı anlamına gelen bir ufka sahiptir.

Anahtar Kelimeler:

Vatan, patria, Kent, Vatandaş, Hint-Avrupa, Semavi Ve Evrensel Baba

PDF

___

AHRONHEIM, A. (26 Eylül 2018), “Pentagon to remove Patriot missile defense systems from the Middle East”, The Jerusalem Post.
ANCONA, R. (2008), “Introduction”, The Odes of Horace içinde, Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
BENVENISTE, É. (2016), Dictionary of Indo-European Concepts and Society, çev. E. Palmer, Chicago: HAU Books.
BERTRAM, C. (2012), Türk Evini Hayal Etmek: Eve Dair Kolektif Düşler, çev. M. Ratip, İstanbul: İletişim Yayınları.
DERRIDA, D. (1997), The Politics of Friendship, çev. George Collins, Londra: Verso.
DERRIDA, D. (2005), Rogues: Two Essays on Reason, çev. P. Brault ve M. Naas, Stanford: Stanford University Press.
DİVİTÇİOĞLU, S. (1987), Kök Türkler (Kut, Küç ve Ülüg), İstanbul: Ada Yayınları.
DİVİTÇİOĞLU, S. (2016), Orta Asya Türk İmparatorluğu, İstanbul: ALFA.
DUMEZIL, G. (2012), Mit ve Destan I: Hint-Avrupa Halklarının Destanlarında Üç İşlev İdeolojisi, çev. A. Berktay, İstanbul: YKY.
DUMEZIL, G. (2016), Mit ve Destan II: Hint Avrupa Destanlarının Tipleri: Bir Kahraman, Bir Büyücü, Bir Kral, çev. A. Berktay İstanbul: YKY.
DUMEZİL, G. (2018), Mit ve Destan III: Roma Tarihleri, çev. A. Berktay, İstanbul: YKY.
DURGUN, s. (2011), Memalik-i Şahane’den Vatan’a, İstanbul: İletişim Yayınları.
GAUCHET, M. (1994), “Primitive Religion and the Origins of the State”, çev. K. Weinstein, New French Thought: Political Philosophy içinde, der., M. Lilla, New Jersey: Princeton University Press, s. 116-122.
GAUCHET, M. (2013), “Anlam Borcu ve Devletin Kökenleri: İlkellerde Din ve Siyaset”, çev. O. Erözden, Devlet Kuramı içinde, der., Cemal Bali Akal, Ankara: Dost Kitabevi, s. 33-67.
HOMER, (1991), The Illiad, çev. Robert Fagles, New York: Penguin Books.
HOMEROS, (2008), İlyada, çev. Azra Erhat ve A. Kadir, İstanbul: Can Yayınları.
HORACE, The Odes of Horace, çev. Jefrey H. Kaimowitz, Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
KANTOROWICZ, E. H. (1951), “Pro Patria Mori in Medieval Political Thought”, The American Historical Review, 56 (3), s. 472-492.
KARATANI K. (2018), İzonomi ve Felsefenin Kökleri, çev. A. N. Bingöl, İstanbul: Metis Yayınları.
KARATAY, O. (2015), İran ile Turan: Eskiçağ’da Avrasya ve Ortadoğu’yu Hayal Etmek, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
KOHT, H. (1947), “The Dawn of Nationalism in Europe”, The American Historical Review, 52 (2), s. 265-280.
KOSELLECK, R. (2006), “Patriotismus: Gründe und Grenzen eines neuzetlichen Begriffs”, Begriffsgeschichten: Studien zur Semantik und Pragmatik der Politischen un Sozialen Sprache içinde, Frankfurt: Suhrkamp, s. 218-139.
KOSELLECK, R. (2009), “Vatanseverlik: Yeniçağa Ait Bir Kavramın Temelleri ve Sınırları”, Kavramlar Tarihi: Politik ve Sosyal Dilin Semantiği ve Pragmatiği Üzerine Araştırmalar içinde, çev. Atilla Dirim. İstanbul: İletişim Yayınları, s. 226-246.
KUBAN, D. (1995), Türk “Hayat”lı Evi, İstanbul: T.C. Ziraat Bankası Kültür Yayınları.
LAWLOR, L. (2006), The Implications of Immanence: Towards a New Concept of Life, New York: Fordham University Press.
LEFORT, C. (2006), “The Permanence of the Theologico-political?”, çev. D. Macey, Political Theologies: Public Religion in a Post-Secular World içinde, der. H. de Vries ve L. E. Sullivan. New York: Fordham University Press, s. 148-187.
LEWIS, B. (1993), “Contry and Freedom”, Islam and the West içinde, Oxford: Oxford University Press, s. 166-173.
LEWIS, B. (1991), “Watan”, Journal of Contemporary History, 25, s. 523-533.
MASTNAK, T. (2002), Crusading Peace: Christendom, the Muslim World,and Western Political Order, Berkeley: University of California Press, Berkeley.
MORGAN, L. H. (1871), Systems of Consanguinity and Affinity of the Human Family, Washington, The Smithsonian Institution.
MORGAN, L. H. (2015), Eski Toplum, çev. Ünsal Oskay İstanbul: İnkılap Kitabevi.
NANCY, J-L. (2006), Özgürlük Deneyimi, çev. A. Ufuk Kılıç, İzmir: ARA-lık Yayınları.
ÖZKAN, B. (2012), From the Abode of Islam to the Turkish Vatan: The Making of a National Homeland in Turkey, New Haven: Yale University Press.
POST, G. (1953), “Two Notes on Nationalism in the Middle Ages”, Traditio, 9, s. 281-320.
SHERWOOD, Y. (2004), “Binding-Unbinding: Divided Responses of Judaism, Christianity, and Islam to the ‘Sacrifice’ of Abraham’s Beloved Son”, Journal of the American Academy of Religion, 72 (4), s. 821-861.
TIETZE, A. (1016), Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati Üçüncü Cilt (F-J), Ankara: TÜBA.
WEBER, M. (1996), The City, çev. D. Martindale ve G. Neuwirth, New York: The Free Press.