Milan Kundera’nın Bilmemek ve Dubravka Ugrešić’in Acı Bakanlığı Romanlarının Göçmenlikle İlişkili Travma, Yas ve Nostalji Süreçleri Bağlamında İncelenmesi

Bu çalışmada Milan Kundera’nın Bilmemek ve Dubravka Ugrešić’in Acı Bakanlığı romanlarını göçmenlik deneyiminin sebep olduğu travma ve yas yaşantıları bağlamında incelenmiştir. Bu bağlamda öncelikle göçün travma ve yas başta olmak üzere çeşitli psikolojik süreçlerle ilişkisi; sonrasında göç, travma ve yas kavramlarının kurmaca edebiyattaki yeri üzerinde durulmuştur. Ardından çalışmanın konusunu oluşturan eserlerde göçün karakterlerin psikolojik durumları üzerindeki etkisi, Freud’un “görev temelli yas” teorisinin yas ve travma kavramlarına yönelttiği çerçevede, psikanalitik kuramdan faydalanılarak incelenmiştir. Sonuç olarak, roman karakterlerinin kurgu izleğindeki deneyimlerinin travma ve yas teorilerinin göç konusunda önerdiği kavramlarla örtüştüğü, göç öncesindeki psiko-sosyal durumların göçün travma ve yas süreçleriyle ilişkisine şekil verdiği tespit edilmiştir. Göç, Travma, Yas, Sürgün, Kurmaca, Nostalji, Metinlerarasılık

Anahtar Kelimeler:

Göç, Travma, Yas, Nostalji, Metinlerarasılık

An Analysis of Milan Kundera's Ignorance and Dubravka Ugrešić's Ministry of Pain in the Context of Trauma, Grief, and Nostalgia Processes Associated with Immigration

This study examines Milan Kundera's Ignorance and Dubravka Ugrešić's Ministry of Pain in the context of trauma and mourning experiences caused by the immigration experience. Through this perspective, the relationship of migration with various psychological processes, especially trauma and mourning; then the place of migration, trauma, and mourning in fictional narratives were emphasized. In this context, the effect of migration on the psychological states of the characters in the works that are the subject of the study has been examined by using psychoanalytic theory within the framework of the perspective of Sigmund Freud's “task-based” mourning theory to the concepts of mourning and trauma. It has been concluded that the experiences of the novel characters in the fictional theme coincide with the concepts suggested by the trauma and mourning theories on migration. In addition, it is thought that the psycho-social situations before the migration shape the relationship of migration with trauma and mourning processes.

Keywords:

Migration, Trauma, Grief, Nostalgia, Intertextuality,

PDF

___

Akhtar, S. (1995). A third individuation: Immigration, identity and the psychoanalytic process. Journal of the American Psychoanalytic Association. 4(43), ss. 1051-1084.
Akhtar, S. (1996). “Someday…” and “if only…” fantasies: Pathological optimism and inordinate nostalgia as related forms of idealization. Journal of the American Psychoanalytic Association, 44(3), ss. 723-753.
Akhtar, S. (1999). The immigrant, the exile, and the experience of nostalgia. Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 1(2), ss. 123-130.
Akhtar, S. (2018). Coğrafi olarak yerinden olma travması. N. Keskinöz Bilen (Ed.), Psikanaliz ve göç (ss. 26-64). İstanbul: İthaki Yayınları.
Ashton-Smith, A. (2013). The great return: exile and homelands in the work of Milan Kundera and Krzysztof Kieslowski. J. Jiménez-Justiniano, E. L. Feal and J. E. Alberdeston (Ed.), Art and the artist in society (pp. 249-264). Cambridge: Scholars Publishing.
Balaev, M. (2008). Trends in literary trauma theory. Mosaic: An Interdisciplinary Critical Journal, 41(2), pp. 149-166.
Batista-Pinto Wiese, E. (2010). Culture and migration: Psychological trauma in children and adolescents. Traumatology, 16(4), pp. 142-152.
Baysal, S. M. (2020). Trauma, survival, and resistance: possibilities of recovery in Monica Ali’s Brick Lane and Arundhati Roy’s The God Of Small Things. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Bhugra D. (2004) Migration and mental health. Acta Psychiatrica Scandinavica, (109), pp. 243-258.
Black, P. J., Woodworth, M., Tremblay, M., & Carpenter, T. (2012). A review of trauma-informed treatment for adolescents. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, 53(3), pp. 192–203. Bollas, C. (2018). Meaning and melancholia: Life in the age of bewilderment. Abingdon: Routledge.
Boym, S. (2009). Nostaljinin geleceği. (F. B. Aydar, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2001).
Bustamante, L. H., Cerqueira, R. O., Leclerc, E. ve Brietzke, E. (2018). Stress, trauma, and posttraumatic stress disorder in migrants: a comprehensive review. Brazilian Journal of Psychiatry, 40(2), pp. 220-225. Cambridge: Cambridge University Press.
Chambers, I. (2009). Göç, kültür, kimlik (M. Beşikçi ve İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1993).
Cohen, R. (1987). The new helots: Migrants in the international division of labour. Avebury: Gower Publishing Group.
Colarusso, C. A. (1990). The third individuation: The effect of biological parenthood on separation-individuation processes in adulthood. The Psychoanalytic Study of the Child, 45(1), pp. 179-194.
Çiflik, R. G. (2019). Emine Sevgi Özdamar’da annedili arayışı: Travmadan yeni bir dile yolculuk. Monograf Edebiyat Eleştirisi Dergisi, (12), ss. 207-228.
Danforth, L. M. ve Van Boeschoten, R. (2011). Children of the Greek civil war. Chicago: University of Chicago Press.
De Coster, N. (2018). Öteki dil: Göç, kültür ve dilin kaybı üzerine birkaç psikanalitik düşünce. N. Keskinöz Bilen (Ed.), Psikanaliz ve göç (ss. 180-190). İstanbul: İthaki Yayınları.
Derin, G. (2020). Travma ve göç: Bir gözden geçirme. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi. 5(2), ss. 46-55. https://doi.org/10.46628/itbhssj.816859
Döner, H. (2016). Suriyeli göçmenlerle yaşanan sorunlar üzerine sosyolojik bir araştırma: Hatay ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Duparc, F. (2009). Traumatismes et migrations. Dialogue, (3), pp. 15-28.
Durkheim, E. (1912). The elementary forms of the religious life. Oxford: Oxford University Press.
Erikson, K. (1991). Notes on trauma and community. American Imago, 48(4), pp. 455-472.
Freud, S. (1926). Inhibitions, symptoms, and anxiety (The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Vol. 20). J. Strachey. London: The Hogarth Press and the Institute of Psycho-Analysis.
Freud, S. (1940). Splitting of the ego in neurosis and psychosis. Standard Edition Volume, 23, pp. 275-283.
Freud, S. (2014). Yas ve melankoli (A. Emirsoy, Çev.). İstanbul: Telos Yayınevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1915).
Garza-Guerrero, A. C. (1974). Culture shock: Its mourning and the vicissitudes of identity. Journal of the American Psychoanalytic Association, 22(2), pp. 408-429.
Gezici Yalçın, M. (2017). Göç psikolojisi. Ankara: Pharmakon Yayınevi.
Grinberg, L. ve Grinberg, R. (1989). Psychoanalytic perspectives on migration. D. Bell (Ed.), Psychoanalysis and culture: A Kleinian perspective (pp. 154-170). London: Karnac.
Hall, S. (1987). Minimal selves. Appignanasi, L. (Ed.), The real me: Post- modernism and the question of identity (pp. 44-46) (ICA Documents 6). London: The Institute of Contemporary Arts.
Hanne, M. (2004). Creativity in exile. Amsterdam: Rodopi.
Hartmann, H. (1950). Comments on the psychoanalytic theory of the ego. The Psychoanalytic Study of the Child, 5(1), pp. 74-96.
Humphrey, G. M. ve Zimpfer, D. G. (2008). Counselling for grief and bereavement. London: Sage.
Hunt, N. C. (2010). Memory, war and trauma. Cambridge: Cambridge University Press.
İlhan, R. S. ve Çevik, A. (2017). Geniş gruplarda yas ve kimlik. T. E. Özel Kızıl (Ed.), Yürekte kırk mum: Bireysel ve toplumsal yas (ss. 105-140). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
İnal, T. (2016). “Büyük Dönüş”ün dayanılmaz acısı. P. Yazgan & F. Tilbe (Ed.), Türk göçü 2016 seçilmiş bildiriler- 2 (ss. 26-30). London: Transnational Press London.
Kaminsky, A. (1999). After exile: Writing the Latin America diaspora. Minneapolis: University of Minnesota.
Keskinöz Bilen, N. (2018). Derleyenin önsözü. N. Keskinöz Bilen (Ed.), Psikanaliz ve göç (ss. 7-26). İstanbul: İthaki Yayınları.
Kılınç, G., Yıldız, E., ve Harmancı, P. (2017). Toplumsal travmatik olaylar ve aile ruh sağlığı. Turkiye Klinikleri Psychiatric Nursing Special Topics, 3(2), ss. 182-188.
Klein, M. (1940). Mourning and its relation to manic-depressive states. International Journal of Psycho-Analysis, 21, pp. 125-153.
Kramer, S. (1980). Residues of split-object and split-self dichotomies in adolescence. R F. Lax, S. Bach ve J. A. Burland (Ed.), Rapprochement: The Critical Subphase of Separation-Individuation, pp. 417-437.
Kristeva, J. (1986). The Kristeva reader. Columbia: Columbia University Press.
Kristeva, J. (1991). Strangers to ourselves. New York: Columbia University Press.
Kudaisya, G., & Yong, T. T. (2004). The aftermath of partition in South Asia. London: Routledge.
Kundera, M. (2001). Bilmemek. (A. Bora, Çev.). İstanbul: Can Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2000).
Kübler-Ross, E. (1973). On death and dying. Routledge.
Leader, D. (2018). Depresyon, yas ve melankoli (A. Göçmen, Çev.). İstanbul: Encore Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2008).
Mahler, M. (2003). İnsan yavrusunun psikolojik doğumu. (A. N. Babaoğlu, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1975).
Mallon, B. (2008). Dying, death and grief: Working with adult bereavement. London: Sage.
Marlin, O. (1997). Fleeing toward the new and yearning for the old. Immigrant Experiences: Personal Narrative and Psychological Analysis, pp. 241-255.
Mollica, R. F., Sarajlić, N., Chernoff, M., Lavelle, J., Vuković, I. S. ve Massagli, M. P. (2001). Longitudinal study of psychiatric symptoms, disability, mortality, and emigration among Bosnian refugees. Jama, 286(5), pp. 546-554.
Odabaşı, M. (2020). Kamila Shamsie’nin eserlerinde travma ve bellek. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Oytun, O. ve Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri raporu. Orsam-Tesev Rapor, (195), ss. 1-40.
Pederson, J. (2018). Trauma and narrative. J. Kurtz (Ed.), Trauma and literature, pp. 97-109.
Rama, Á. (1981). Founding the Latin American literary community. Literature and exile. Review: Literature and Arts of the Americas. 15(30), pp. 335-342.
Rossi, J. (2005). Let the words bring wings to our feet: Negotiating exile and trauma through narrative in Danticat's “Breath, eyes, memory”. Obsidian III, 6/7, pp. 203-220.
Saada, E. (2000). Abdelmalek Sayad and the double absence: toward a total sociology of immigration. French Politics, Culture & Society, 18(1), pp. 28-47.
Sakallı, C. (2018). Göçmen edebiyatı: “Ara dilde” yazmak. Monograf Edebiyat Eleştirisi Dergisi, (9), ss. 10-26.
Smeekes, A., & Jetten, J. (2019). Longing for one’s home country: National nostalgia and acculturation among immigrants and natives. International Journal of Intercultural Relations, 69, pp. 131-150. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2019.02.001
Ugrešić, D. (2010). Acı bakanlığı. (Ü. Alibey, Çev.). İstanbul: Everest Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2005).
Ugrešić, D. (2014). Okumadığınız için teşekkürler. (G. Metin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2003).
Vickroy, L. (2015). Reading trauma narratives: the contemporary novel and the psychology of oppression. Charlottesville: University of Virginia Press.
Volkan, V. (1999). Nostalgia as a linking phenomenon. Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 1(2), pp. 169-179.
Volkan, V. (2017). Göçmenler ve mülteciler (A. Alp, Çev.). Ankara: Pusula Yayınevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 2017).
Volkan, V. Ast, G. ve Greer, W. F. (2002). The third Reich in the unconscious: Transgenerational transmission and its consequences. New York: Brunner-Routledge.
Walter, C. A. ve McCoyd, J. L. (2016). Grief and loss across the lifespan: A biopsychosocial perspective. New York: Palgrave Macmillan.
Whitehead, A. (2004). Trauma fiction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Winnicott, D. W. (1957). Mother and child: A primer of first relationships. New York: Basic Books.
Yaren, Ö. (2008). Altyazılı rüyalar Avrupa göçmen sineması. Ankara: De Ki Basım Yayım.
Yazıcı, M. (2019). Bir toplumsal yapı değişim dinamiği olarak göçler ve göçmenler. H. Sakız - H. Apak (Ed.), Türkiye'de göçmen kapsayıcılığı: Sorundan fırsata dönüşüm önerileri (71-98). Ankara: Pegem Akademi.