DANTE'NİN "CENNET"İNDE FLORANSA SÜRGÜNÜNÜN İZDÜŞÜMÜ: XVII. KANTO

Yaşamının önemli bir kısmını siyasi nedenlerden dolayı sürgünde geçiren, İtalyan edebiyatının babası Dante Alighieri üzerine araştırmalar yapmak ve İlahi Komedya’yı “okumak,” eserin yazıldığı dönemin kültürel öğelerine hâkimiyeti zorunlu kılan bir "düşünme biçimi" (forma mentis) aracılığıyla, geçmişte olduğu kadar günümüzde de, felsefe ve şiirle ilgilenmenin en üst seviyedeki göstergesi olarak kabul edilmektedir (Petrocchi 23). Tıpkı Aeneas[1] ve Aziz Paulus’ta[2] gerçekleştiği gibi mistik bir düşün ürünü olan İlahi Komedya'nın Cennet kitabının XVII. kantosunda Dante'nin çarptırıldığı sürgün cezasının tüm gerekçeleri ve "hak edilmeyen bu sürgünün" (exul immeritus) yıkıcı ve yapıcı sonuçları ozanın gururu, nefreti ve acısıyla harmanlanarak gün yüzüne çıkarılmıştır. Geleceğin yıkıcı görüntüleri, geçmişin pişmanlıkları ve içinde bulunulan zamanın acı kehanetleri aracılığıyla Dante, insanoğluna aynı kantoda üç farklı zaman dilimi sunmaktadır. Pasquini, XVII. kantoyu Cennet'in yapıtaşını oluşturan kanto olarak değerlendirir (271): Bu kanto sürgün dramına ilişkin Dante'yle ilgili dile getirilmiş tüm kehanetlerin kesişme noktası ve aynı zamanda Dante'nin bu acı karşısındaki derin hüznünü insanlara tüm açıklığıyla iletme çabasının en açık göstergesidir. Bu bağlamda, acı ve talihsizliklerle örülü sürgün döneminin dramatik gerçekliğini nedenleri ve sonuçlarıyla ilk kez net bir biçimde ortaya koyan XVII. kantonun incelenmesi, günümüzde evrensel edebiyatın başyapıtlarından biri olarak kabul edilen İlahi Komedya'nın felsefesini ve özünü aydınlatması bakımından büyük önem taşımaktadır.   [1] Kral Ankhises ile Apfrodite’nin oğlu ve Troya kahramanlarından biridir.

___

  • Alighieri, Dante. İlahi Komedya. Çev. Rekin Teksoy. İstanbul: Oğlak, 1998.
  • Balaci, Alexandru. Dante Alighieri. Bucarest: Pentru Literatura, 1969.
  • Baldi, Guido ve ark. Dal Testo alla Storia dalla Storia al Testo. Torino: Paravia, 1994.
  • Bosco, Umberto, ve Reggio, Giovanni. La Divina Commedia, Paradiso. Firenze: Le Monnier, 1982.
  • Branca, Vittore. Ricordi nella Firenze tra Medioevo e Rinascimento. Milano: Rusconi, 1986.
  • Dèdèyan, Charles. Dante e Virgilio. Roma: Atti Acc. Agiati, 1982.
  • Durmaz, Sayime. Yüksek Ortaçağ'da Papa-İmparator Çatışması: Kılıç ile Âsâ'nın Savaşı. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.1(2010): 93-120.
  • Heers, Jacques. Partiti e Vita Politica nell'Occidente Medievale. Milano: Mondadori, 1983.
  • Öncel, Süheyla. İtalyan Edebiyatı Tarihi. Ankara: İtalyan Kültür Heyeti, 1997.
  • Pasquini, Emilio, ve Quaglio, Antonio Enzo. Commedia Paradiso. Italy: Garzanti, 1982.
  • Petrocchi, Giorgio. Il Paradiso di Dante. Milano: Biblioteca Universale Rizzoli, 1989.
  • Rossi, Vittorio. Saggi e Discorsi su Dante. Firenze: Sansoni, 1930.
  • Vianello, Nereo. II Canto XVII del Paradiso. Firenze: Lectura Dantis Scaligera, 1966.