ÇATIŞMA-UZLAŞMA EKSENİNDE SİNEMADA BİR ORTAÇAĞ KLASİĞİ: EL CİD
Film, şiir ya da destan olsun, topluma sunulan her eser yaratıcısından, yaratıcısının öznel geçmişinden ve onun yetiştiği toplumun ortak bilincinden izler taşır. Olasılıkla bu nedenledir ki birçok sosyolojik çalışma sinemayı topluma tutulmuş bir ayna olarak görür. Her filmin belge olarak bir değeri olduğu, izleyicilerin düşünsel ve bilişsel dağarcıklarını da etkilediği için filmin senaryo yazarı, yönetmeni, kostümü, dekoru ve izleyicisi arasında bir bağ kurulduğu bilinmektedir. Bu savdan yola çıkarsak kurgu filmlerin, belgesel niteliği haiz, “psiko-sosyo-tarihsel” gerçekliklere bir kapı açtığını da görebiliriz. Filmleri sinematografik açıdan okumak da aslında tarihçiye kendisinin geçmişi nasıl okuduğunu gösterir. Bu noktadan hareketle bu çalışmada yönetmenliğini Anthony Mann’in yaptığı ve başrollerini Charlton Heston ve Sophia Lauren’in paylaştığı El Cid (1961) filmi, içinde barındırdığı çatışmalar ekseninde ele alınmaktadır. Bunu yaparken de filmin dayandırıldığı tarihsel gerçekliklere ek olarak filmin Ortaçağ İspanya’sında yaşanan Hıristiyan-Müslüman çatışması, kadın ve erkek olma durumları ve Ortaçağ’ın destan kahramanına özgü nitelikler açısından bir okuması sunulmaktadır. Çalışmada sonuç olarak Ortaçağ’da Doğu ve Batı’nın buluşmasının sinemadaki mezkûr örneklendirmesi okuyucuya çatışmalar arasında bir uzlaşma olarak sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler:
El Cid, film, Anthony Mann, çatışma, uzlaşma
___
- Andrew, Dudley. “Film and History." Oxford Guide to Film Studies, Oxford University Press, 1998.
- Arikan, Arda. “Ortaçağ, Yüzük ve Salâhaddîn: Gotthold Ephraim Lessing’in Bilge Nathan ve James Clarence Mangan’ın Üç Yüzük Anlatısı.” Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, vol. 31, no. 1, 2021, ss. 177-202.
- Bluestine Caroline. “The Role of Women in The Poema De Mio Cid.” Romance Notes, vol.18, no.3, 1978, pp. 404-409.
- Burt, Richard. Medieval and Early Modern Film and Media. Palgrave Macmillan, 2008.
- De Vries, H. “Cid.” A Dictionary of Medieval Heroes: Characters in Medieval Narrative Traditions and Their Afterlife in Literature, Theatre and the Visual Arts. Ed. Willem P. Gerritsen and Anthony G. van Melle, Boydell & Brewer, 1998, pp. 80–84.
- DeCosta, Miriam. “Historical and Literary Views of Yusuf, African Conqueror of Spain.” The Journal of Negro History, vol. 60, no. 4, 1975, pp. 480-490.
- Encyclopaedia Britannica, 2019. Lazarus. Erişim: https://www.britannica.com/biography/Lazarus-biblical-figure (7.5.2021)
- Ferro, Marc. Cinema and History. Wayne State University Press, 1988.
- Fletcher, Richard. The Quest for El Cid. Oxford University Press, 1989.
- Hitti, Philip Khuri. Siyasal ve kültürel İslam tarihi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2011.
- Ibn Abi Zar al-Fasi. Roudh el-Kartas (Jardin des feuillets): Histoire des souverains du Magrheb. Çeviren A. Beaumier, Paris, 1860.
- Jancovich, Mark. “‘The Purest Knight of All’: Nation, History, and Representation in ‘El Cid’” (1960). Cinema Journal, vol. 40, no. 1, 2000, pp. 79-103.
- Shippey, Tom. “El Cid: Defeat of the Crescentade.” Hollywood in the Holy Land: Essays on Film Depictions of the Crusades and Christian-Muslim Clashes, ed. Nicolas Haydock, & E. L. Risden, McFarland & Company, 2009, ss. 169-186.
- TDV İslam Ansiklopedisi, 2019. Yûsuf b. Tâşfîn. Erişim: https://islamansiklopedisi.org.tr/yusuf-b-tasfin (9.5.2021)
- Williams, David. “Medieval Movies.” The Yearbook of English Studies, 20, 1990, pp. 1-32.
- Winkler, Martin M., “Mythic and Cinematic Traditions in Anthony Mann’s ‘El Cid’.” An Interdisciplinary Critical Journal, vol. 26, no.3, 1993, pp. 89-111.
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Bülent AYYILDIZ