Serkan KILIÇ

Antalya Yivli Minare (Mevlevihane) Hamamı Üzerine Bir Restitüsyon Önerisi

Türk toplumunun sosyal hayatında, hamamlar ve hamam kültürü çok özel bir yer tutmaktadır. Ayrıca İslam dininin temizliğe ve özellikle akarsuyla yapılan temizliğe verdiği önem dolayısıyla hamamlarımız toplumsal hayatımızın vazgeçilmez mimari anıtlarının başında gelmektedir. Hamamlar, bütün medeniyetlerde olduğu gibi Anadolu kültüründe de önemli bir yere sahiptir. Hamamlar, genel hamamlar ve özel hamamlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadırlar. Genel hamamlar halkın kullandığı, özel hamamlar ise sınırlı sayıda insanlara hizmet eden hamamlardır. Bu çalışmada, Antalya Kaleiçi’ndeki Yivli Minare Külliyesi içerisinde bulunan Yivli Minare (Mevlevihane) Hamamı ele alınmıştır. Özel hamamlar grubu içerisinde yer alan hamamın inşa tarihi tam olarak bilinmemektedir. 2019 yılında Antalya Müzesi tarafından hamamda geniş kapsamlı kazı çalışması yapılmıştır. Kazı çalışmaları sonrasında, hamama ait yeni birimlerin ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Bu tespitler ışığında, hamamın özgün planı hakkında bugüne kadar bilinenlerden farklı öneriler ileri sürülecektir.

Anahtar Kelimeler:

Antalya, Kaleiçi, mimari, Yivli Minare, hamam, restitüsyon

A Restoration Proposal On Antalya Yı̇vli Mı̇naret (Mevlevı̇hane) Bath

Turkish baths and bath culture have a very special place in the social life of Turkish society. In addition, due to the importance given by the Islamic religion to cleanliness and especially to cleaning with rivers, our baths are one of the indispensable architectural monuments of our social life. As in all civilizations, baths have an important place in Anatolian culture. Baths are divided into two as public baths and private baths. Public baths are used by the public, while private baths are baths that serve a limited number of people. In this study, the Yivli Minaret (Mevlevihane) Bath, located within the Yivli Minaret Complex in Antalya Kaleiçi, is discussed. The construction date of the bath, which is included in the group of private baths, is not known exactly. In 2019, extensive excavation work was carried out in the bath by the Antalya Museum. After the excavations, it was determined that new units belonging to the bath emerged. In the light of these findings, different suggestions about the original plan of the bath will be put forward than those known so far.

Keywords:

Antalya, Kaleiçi, architecture, Yivli Minaret, bath, restitution,

PDF

___

And, M. (1979). Türk Hamamının Kültürümüzde ve Sanatımızda Yeri ve Önemi, Ulusal Kültür, 15, Ankara, s. 68-77.
Antalya Cultural and Natural Heritage Preservation Board Directorate, 22.09.1979 dated and 1850 numbered decision.
Antalya Cultural and Natural Heritage Conservation Board Directorate, decision dated 01.02.1994 and numbered 191.
Çimrin, H. (2008). Antalya Folkloru. Aras Ofset. Antalya, s. 316-317.
Denktaş, M. (2000). Kayseri’deki Tarihi Su Yapıları (Çeşme ve Hamamlar). Kıvılcım Yayınları. Kayseri, s. 24.
Denktaş, M. (2010). Türk Hamamı ve Kayseri Kültürü, Argunşah, M. ve Ünal M. (Ed.). Prof. Dr. Harun Güngör Armağanı, Kesit Yayınları, Kayseri, s. 176-180.
Dinç, G. (2020). XIX. Yüzyıl Antalya’sında Yeni Bir Mahallenin Doğuşu: Rağbetiye Mahallesi, Antalya Kitabı, Antalya’da Doğa ve Medeniyet, Cilt 3, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Konya, s. 99.
Evliya Çelebi. (2016). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 9. Kitap, Kahraman S. A ve Dağlı Y. (Ed.), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, s. 166-167.
Eyice, S. (1997). Hamam, İslam Ansiklopedisi, Cilt 15, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 402-430.
Grelot, G.J. (1680). Relation Nouvelle d’un Voyage de Constantinople. Damien Foucault Press. Paris, s. 187-197.
İbn Battuta. (2016). İbn Battuta Seyahatnamesi. A. Sait Aykut (Çev.). Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, s. 274-275.
Kırmızı, M. (1986). Yivli Minare ve Külliyesi, Antalya 1. Selçuklu Eserleri Semineri, Antalya Valiliği, s. 37-47.
Numan, İ. (1982). Antalya Mevlevi Hânesinin Aslî Hâli hakkında bazı düşünceler, Vakıflar Dergisi, XIV, Ankara, s. 125-137.
Önge, Y. (1992). Milli Kültür Açısından Türk Hamam Mimarisi ve Aksaray Hamamları, Türk Halk Kültürü Araştırmaları, Ankara, s. 79-92.
Önge, Y. (1995). Anadolu’da XII-XIII. Yüzyıl Türk Hamamları, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara, s. 11.
Pardoe, J. (1838). The Beauties of the Bosphorus. Virtue Press. London, s.15-16.
Tiryaki, Y. (2013). Yivli Minare Külliyesi, İslam Ansiklopedisi, Cilt 43, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 552-554.
Uzun, M. & Albayrak, N. (1997). Kültür ve Edebiyat, İslam Ansiklopedisi, Cilt 15, İstanbul, s. 430-433.
Yılmaz, L. (2002). Antalya (16. Yüzyılın Sonuna Kadar). Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara, s. 68.