ORTAOKUL FEN BİLİMLERİ KİTAPLARINDA “SIFIR ATIK PROJESİ”

Bu araştırmanın amacı, 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programındaki kazanımları temel alan, 2020-2021 öğretim yılında okutulmakta olan 5, 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarındaki etkinlikler “Sıfır Atık” projesinin amacı kapsamında incelemektir. Bu amaç kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Yayınlarına ait 4 kitap incelenen bu araştırma bir doküman analizi araştırmasıdır. 2018 yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nda çevre eğitimine ait konu alanları, konular ve kazanımlar belirlenmiştir. Ardından bu kazanımlara karşılık gelen etkinlikler ders kitaplarının içeriklerinde saptanmıştır. Bu etkinliklerin “Sıfır Atık” projesinin amacına uygun olma durumu “Uygun, Kısmen Uygun ve Uygun Değil” kodları ile etiketlenmiştir. Araştırma bulgularında, çevre eğitimi kapsamında bulunan kazanımlara yönelik olan etkinliklerin büyük bir çoğunluğunda bu projenin amacına vurgu yapan açıklamalar ve hedefler bulunmamaktadır. İlgili projenin amacına en yakın bulunan etkinliklerde ise, atıkların tasarrufu ve kontrolünden ziyade geri dönüşüm konusunun vurgusunun daha fazla olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

fen öğretimi, çevre eğitimi, sıfır atık projesi

PDF

___

Austin, J., Hatfield, D., Grindle, A. & Bailey, J. (1993) Increasing recy-cling in office environments – the effects of specific informativecues. Journal of Environmental Systems, 6, 355–368.
Bulut, E. & Çavuldur, L. (2017). Geri dönüşümlü kâğıt hamurunun yaratım malzemesi olarak görsel sanatlar eğitiminde kullanımının öğrencilerde kâğıdın geri dönüşümü hakkında bilgi ve alışkanlık kazanımına yönelik etkileri. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2(4), 187-208.
Çimen, O. & Yılmaz, M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geri dönüşümle ilgili bilgileri ve geri dönüşüm davranışları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 63-74.
Erten, S. (2000). Empirische untersuchungen zu bedingungen der umwelterziehung -ein interkultureller vergleich auf der grundlage der theorie des geplanten verhaltens. Tectum Verlag. Marburg.
Erten. S. (2002). Kız ve erkek öğrencilerin evde enerji tasarrufu yapma davranış amaçlarının plânlanmış davranış teorisi yardımıyla araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 67-73.
Erten, S. (2003). 5. sınıf öğrencilerinde" çöplerin azaltılması" bilincinin kazandırılmasına yönelik bir öğretim modeli. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25).
Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65-66.
Erten, S. (2019a). Çevre ve çevre bilinci. C. Aydoğdu & S. Kıngır (Ed.). Fen öğretimi kitabı içinde, s. 305-344. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Erten, S. (2019b). Sıfır Atık Projesi’nin ilköğretim fen programlarına uygulanabilirliği. International Conference on Science and Education (IConSE), Antalya Turkey.
Erten, S. (2020). Fen ve Teknoloji Uygulamalarının Çevreye Etkileri. E. G. Yıldırım & A. N. Önder (Ed.). Senaryolarla Desteklenmiş Fen ve Teknoloji Uygulamaları içinde, s.449-490. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Escobar, A. (1995). Encountering development: The making and unmaking of the third world, Princeton Universty Press, Princeton.
Gillilan S, Werner C. M., Olson, L., & Adams, D. (1996). Teaching the concept of precycling: a campaign and evaluation. The Journal of Environmental Education. 28(1). 11-18.
Gönüllü, M. & Çelik, Z. (2015). İlköğretim öğrencilerinin çevre için zararlı ambalaj atıkları hakkında farkındalığı (İstanbul örneği). Milli Eğitim Dergisi, 45(205), 44-63.
Jain, S., Singhal, S., Jain, N. K., & Bhaskar, K. (2020). Construction and demolition waste recycling: Investigating the role of theory of planned behavior, institutional pressures and environmental consciousness. Journal of Cleaner Production, 121405.
Kautish, P., Paul, J., & Sharma, R. (2019). The moderating influence of environmental consciousness and recycling intentions on green purchase behavior. Journal of Cleaner Production, 228, 1425-1436. MEB. (2018). Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
Mutlu, M. (2013). “Recycling” concepts perceptions of grade eihgth students: phenomenographic analysis. Anthropologist 16(3), 663-669.
Nag, A. & Vizayakumar, K. (2005). Environmental education and solid waste management. New Age International (P) Ltd., Publishers: New Delhi.
Önal, H., Kaya, N., & Çalişkan, T. (2019). Çevre eğitiminde sıfır atık politikası ve mevcut ders kitaplarındaki görünümü (Hayat bilgisi 2. Sınıf ders kitabı). Milli Eğitim Dergisi, 48(221), 123-140.
Rees, W. E. (1992). Ecological footprints and appropriate carrying capacity. Environment and Urbanisation, 4(2), 121-130.
Sıfır Atık (2020). https://sifiratik.gov.tr/
United Nations (1972). Report of the United Nations Conference on the Human Environment, Stockholm, 5-16 June 1972. [Online: http://www.un-documents.net/aconf48-14r1.pdf, Erişim Tarihi: 02.12.2020.]
United Nations. (1992). Rio declaration on environment and development. [Online: http://www.unesco.org/education/information/nfsunesco/pdf/RIO_E.PDF, Erişim Tarihi: 02.12.2020.]
Ural-Keleş, P. ve Keleş, M. (2018). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm kavramı ile ilgili algıları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 481-498.
Yeşil Kutu Eğitim Paketi. (2007). Öğretmen Kılavuz Kitabı. REC. Ankara
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.