Seçkin GÖKSU, Altay EREN, Suzan Duygu BEDİR ERİŞTİ, İbrahim UYSAL, Songül Esin EROL

Bilim ve Sanat Merkezleri Resim Yetenek Alanı Görsel Algı Ön Tanılama Testi: Pilot Bir Çalışma

Bu araştırmanın amacı, Bilim ve Sanat Merkezleri resim yetenek alanı ön tanılama aşamasında kullanılabilecek bir ‘görsel algı’ testinin geliştirilmesidir. Araştırmanın örneklemini toplam 806 ilkokul öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada açımlayıcı ilişkisel desen kullanılmıştır. Testin yapı geçerliğinin incelenmesi amacıyla bir dizi Bayes doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Testin iç tutarlılığı ise, her bir faktör ve test geneli için hesaplanan McDonald omega, standartlaştırılmış alfa ve en büyük alt sınır katsayıları hesaplanarak incelenmiştir. Ayrıca, test maddelerinin öğrencilerin cinsiyetlerine ve doğum tarihlerine göre değişen madde fonksiyonu gösterip göstermediği ile yanıtlanma süreleri de incelenmiştir. Bulgular; testin hem görsel hatırlama, görsel ilişkilendirme, görsel ayırt edicilik, görsel uzamsal algı ve görsel örüntü tanıma olarak adlandırılan birinci sıra faktörlerle hem de ‘görsel algı’ olarak adlandırılan ikinci sıra faktörle tanımlanabildiğini göstermiştir. Bulgular ayrıca, test maddelerinin cinsiyet ve doğum tarihine göre anlamlı düzeyde değişen madde fonksiyonu göstermediğini ve öğrencilere her bir madde için 60 saniye süre vermenin gerekli olmadığını da göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

resim yeteneği, ön tanılama, görsel algı, test geliştirme, faktör analizi

The Pre-Diagnostic Test of Visual Perception for the Field of Painting Talent in Science and Art Centers: A Pilot Study

The aim of the study was to develop a ‘visual perception test’ that would be utilized in the pre-diagnosis phase of the field of painting talent in science and art centers. A total of 806 elementary school students constituted the sample of the study. An exploratory correlation design was adopted in the study. A series of Bayesian confirmatory factor analyses were conducted to examine the structural validity of the test. Internal consistency of the test was investigated by computing the coefficients of McDonald’s omega, standardized alpha, and the greatest lower bound for each factor and for the test as a whole. Additionally, it was also examined whether the test items showed differential item functioning across gender and date of birth of the students along with the response times on the test items. The findings showed that the test could be described by both the first-order factors entitled visual recall, visual association, visual distinctiveness, visual-spatial perception, and visual pattern recognition, and a second-order factor entitled ‘visual perception’. The findings further demonstrated that the test items showed no significant differential item functioning across gender and date of birth, and that letting the students 60 seconds for each item was unnecessary.

Keywords:

painting talent, pre-diagnosis, visual perception, test development, factor analysis,

PDF

___

Aral, N. ve Bütün Ayhan, A. (2016). Frostig Görsel Algı Testi'nin Türkçeye uyarlanması. International Journal of Social Science, 50, 1-22. https://doi.org/10.9761/JASSS3587
Arnheim, R. (2012). Görsel düşünme. Metis Yayınları.
Asparouhov, T. ve Muthén, B. (2010). Bayesian analysis using Mplus: Technical implementation (versiyon 3). https://www.statmodel.com/download/Bayes3.pdf
Asparouhov, T. ve Muthén, B. (2021). Advances in Bayesian model fit evaluation for structural equation models. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 28(1), 1-14. https://doi.org/10.1080/10705511.2020.1764360
Baştürk, S. (2014). Ölçme araçlarının taşıması gereken nitelikler. S. Baştürk (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (ss. 21-54). Nobel Akademik Yayıncılık.
Beckmann, E. ve Minnaert, A. (2018). Non-cognitive characteristics of gifted students with learning disabilities: An in-depth systematic review. Frontiers in Psychology, 9, 504. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00504
Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research (2. baskı). The Guilford Press.
Brunswik, E. (1955). Representative design and probabilistic theory in a functional psychology. Psychological Review, 62, 193–217. https://doi.org/10.1037/h0047470
Brunswik, E. ve Kamiya, J. (1953). Ecological cue-validity of ‘proximity’ and other Gestalt factors. American Journal of Psychology, 66(1), 20–32. https://doi.org/10.2307/1417965
Clark, G. (1989). Screening and identifying students talented in the visual arts: Clark's Drawing Abilities Test. National Association for Gifted Children, 33(3), 98-105. https://doi.org/10.1177/001698628903300301
Colarusso, R. P. ve Hammill, D. D. (2003). Motor-Free Perception Test (MVPT-3). Academic Therapy Publication.
Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research (4. baskı). Pearson.
Depaoli, S. (2021). Bayesian structural equation modeling. The Guilford.
Dereobalı, N. (2017). “Oyun Temelli Okuma-Yazmaya Hazırlık Eğitimi Programı” nın anaokulu çocuklarının ilkokula hazırbulunuşluk düzeylerine etkisinin incelenmesi. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 4(2), 78-105.
Dilmaç, O. ve İnal, E. (2020). Sanat galerisi ziyaretlerinde gerçekleştirilen aktif öğrenme etkinliklerinin 4-6 yaş arası çocukların görsel algılarına etkisi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 26(45), 499-510. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.730418
Ece, A. S., Eren, A., Okay, H. H. ve Kilmen, S. (2018). Bilim ve Sanat Eğitim Merkezleri 2018 yılı Müzik Alanı Öğrenci Tanılama Testi [Bilimsel araştırma raporu]. Millî Eğitim Bakanlığı.
Erdogan, G. ve Jacobs, R. A. (2017). Visual shape perception as Bayesian inference of 3D object-centered shape representations. Psychological Review, 124(6), 740-761. https://doi.org/10.1037/rev0000086
Erişti, S. D. (2021). Yeni medya ve görsel iletişim tasarımı (6. baskı). Pegem Yayınları.
Farrington, C. A., Roderick, M., Allensworth, E., Nagaoka, J., Keyes, T. S., Johnson, D. W. ve Beechum, N. O. (2012). Teaching adolescents to become learners. The role of noncognitive factors in shaping school performance: A critical literature review. University of Chicago Consortium on Chicago School Research.
Frostig, M., Lefever, W. ve Whittlesey, J. (1963). Disturbances in visual perception. Journal of Educational Research, 57(3), 160-162. https://doi.org/10.1080/00220671.1963.10883049
Gallagher, S. (2008). Direct perception in the intersubjective context. Consciousness and Cognition, 17(2), 535–543. https://doi.org/10.1016/j.concog.2008.03.003
Genç, M. A. (2016). Görsel sanatlar alanında üstün yetenek farkındalığı: Tanılama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 152-167.
Gibson, J. J. (1986). The ecological approach to visual perception. Psychology Press.
Gillani, B. B. (2003). Learning theories and the design of e-learning environments. University Press of America.
Goldstein, G. ve Hersen, M. (1999). Historical perspectives. Gerald, G. & Hersen, M. (Ed.), Handbook of psychological assessment içinde (ss. 3-17). Elsevier.
Gordon, I. E. (2004). Theories of visual perception (3. baskı). Psychology Press.
Hambleton, R. K., Merenda, P. F. ve Spielberger, C. D. (Ed.). (2017). Eğitimde ve psikolojide kullanılan testlerin kültürlerarası değerlendirme amacıyla uyarlanması (Çev. N. Koç ve A. Yıldırım). Pegem Akademi.
Hancock, G. R. ve An, J. (2020). A closed-form alternative for estimating omega reliability under unidimensionality. Measurement: Interdisciplinary Research and Perspectives, 18(1), 1-14. https://doi.org/10.1080/15366367.2019.1656049
Hayes, A. F. ve Coutts, J. J. (2020). Use omega rather than Cronbach’s alpha for estimating reliability. But… Communication Methods and Measures, 14(1), 1-24. https://doi.org/10.1080/19312458.2020.1718629
Henseler, J., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. A. (2015). new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43, 115–135. https://doi.org/10.1007/s11747-014-0403-8
Hoeft, R. M., Jentsch, F. G., Harper, M. E., Evans, A. W. III, Bowers, C. A. ve Salas, E. (2003). TPL-KATS-Concept Map: A computerized knowledge assessment tool. Computers in Human Behavior, 19(6), 653–657. https://doi.org/10.1016/S0747-5632(03)00043-8
Kalkan, A. ve Arslan, M. (2015). Developing a visual perception scale (VPS) for preschool children: Validity and reliability study. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(4), 1369-1391.
Koffka, K. (1935). Principles of Gestalt psychology. Harcourt, Brace.
Köksal, M. S., Leana-Taşçılar, M. Z., Kanlı, E., Yüreğili Göksu, D. ve Kömür, E. (2021). Özel yetenek ve BİLSEM’ler. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
Marr, D. (1982). Vision: A computational investigation into the human representation and processing of visual information. W. H. Freeman.
Maslow, P., Frostig, M., Lefever, D. W. ve Whittlesey, J. R. B. (1964). The Marianne Frostig development test of visual perception, 1963. standardization. Perceptual and Motor Skills, 19(2), 464-499. https://doi.org/10.2466/pms.1964.19.2.463
McDonald, R. P. (1999). Test theory: A unified treatment. Lawrence Erlbaum.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Görsel sanatlar dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=358
Morgado, F. F. R., Meireles, J. F. F., Neves, C. M., Amaral, A. C. S. ve Ferreira, M. E. C. (2018). Scale development: Ten main limitations and recommendations to improve future research practices. Psicologia: Reflexão e Crítica, 30, 3. https://doi.org/10.1186/s41155-016-0057-1
Muthén, L. K. ve Muthén, B. O. (2017). Mplus user’s guide (8. baskı). Muthén & Muthén.
Nunnally, J. C. ve Bernstein, I. H. (1994). Pschometric theory (3. baskı). McGraw Hill.
Pitts, M., Venville, G., Blair, D. ve Zadnik, M. G. (2014). An exploratory study to investigate the impact of an enrichment program on aspects of Einsteinian physics on year 6 students. Research in Science Education, 44, 363-388. https://doi.org/10.1007/s11165-013-9386-6
Purcell, J. H. ve Eckert, R. D. (2006). Designing services and programs for high-ability learners: A guidebook for gifted education. Corwin Press. https://doi.org/10.4135/9781483329307
R Core Team. (2021). R: A language and environment for statistical computing (version 4.1.1) [Bilgisayar yazılımı]. https://www.r-project.org/
Revelle, W. (2021). Psych: Procedures for psychological, psychometric, and personality research (versiyon = 2.1.9) [Bilgisayar yazılımı]. https://cran.r-project.org/package=psych
Sak, U., Bal Sezerel, B., Ayas, B., Tokmak, F., Özdemir, N., Demirel Gürbüz, Ş. ve Öpengin, E. (2016). Anadolu Sak Zekâ Ölçeği (ASIS) uygulayıcı kitabı. Anadolu Üniversitesi ÜYEP Merkezi.
Snyder, J. S. ve Alain, C. (2007). Toward a neurophysiological theory of auditory stream segregation. Psychological Bulletin, 133(5), 780–799. https://doi.org/10.1037/0033-2909.133.5.780
Sternberg, R. J. (2006). The nature of creativity. Creativity Research Journal, 18(1), 87–98. https://doi.org/10.1207/s15326934crj1801_10
Şirin, A. (2018). Görsel sanatlar alanında üstün (özel) yetenekli çocukların tanılanmasında kullanılacak kriterlerin uzman görüşleriyle belirlenmesi [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Van Dijk, L. ve Myin, E. (2019). Reasons for pragmatism: Affording epistemic contact in a shared environment. Phenomenology and the Cognitive Sciences, 18(2), 973-997. https://doi.org/10.1007/s11097-018-9595-6
Van Dijk, L. ve Kiverstein, J. (2021). Direct perception in context: radical empiricist reflections on the medium. Synthese, 198(9), 8389–8411. https://doi.org/10.1007/s11229-020-02578-3
Yaman, S. (2021). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin görsel algılama düzeylerine Frostig gelişimsel görsel algı eğitim programının etkisi [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Yoes, M. E. (1996). User's manual for the XCALIBRE marginal maximum-likelihood estimation program [Bilgisayar yazılımı]. Assessment Systems Corporation.
Yurtsever Kılıçgün, M. ve Kılıçkaya, A. (2018). 6 yaş çocukların iki el kullanımı ve el-göz koordinasyonu becerilerine dokuma eğitiminin etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 449-468. https://doi.org/10.17152/gefad.377011
Wentzel, K. R. (2016). Teacher-student relationships. K. R. Wentzel & D. B. Miele (Ed.), Handbook of motivation at school içinde (2. baskı, ss. 211-230). Routledge.
Wertheimer, M. (1938). Gestalt theory. W. D. Ellis (Ed.), A source book of Gestalt psychology (ss. 1–11) içinde. Routledge & Kegan Paul.
Zieky, M. (1993). Practical questions in the use of DIF statistics in test development. P. W. Holland ve H. Wainer (Ed.), Differential item functioning (ss. 337–347) içinde. Lawrence Erlbaum Associates.