TÜRK TIP TARİHİNDE EMZİRME

Bebek beslenmesinde gelinen son noktada anne sütü açık ara ile kazanandır. Ancak arada mamaların öne çıktığı, yanlış beslenme modellerinin uygulandığı kısa dönemler de olmuştur. Türk pediatri tarihine göz atıldığında bazı yanlış düşünceler, uygulamalar olduğu görülse de anne sütünün hep ilk seçenek olduğu görülmektedir. Atalarımızın henüz ülkemizde yer edinmemiş olan süt bankası kurumunu süt anne ile çözdüğü, annenin emzirmesi, beslenmesi, süt annenin seçimi, özellikleri hakkında oldukça ayrıntılı tarifleri olduğu görülmektedir. Tıbbın atalarından, aynı zamanda bizim de atamız olan İbn-i Sina bu konularda görüşler bildirmiş, İslam tıbbında, Osmanlı-Türk tıbbında da genellikle bu görüşler kabul görmüştür. Bu yazıda İbn-i Sina dışında Şaban Şifai, Eşref bin Muhammed’ inde benzer görüşleri aktarılacaktır.Günümüzde bebeklerin ilk 6 ay yalnızca anne sütü ile beslemesi, bebeklere hiçbir şekilde şekerli, ballı yada tuzlu su karışımlarının verilmemesi, bebeklerin her istediğinde emzirilmesi önerilmektedir. Doktorların anneleri yanlış uygulamalar için uyarmadan önce bu davranışların ortaya çıkış sebeplerini bilerek annelere geçmişteki yanlış bilgiler ve şu an için sahip olunan yeni bilgileri anlatmaları ile anneler doğruyu yapmaya daha kolay ikna edilebilirler. Geçmişi doğrusu ve yanlışı ile bilmeden sağlam bir gelecek inşa edilemez

Anahtar Kelimeler:

Anne sütü, Emzirme, Süt anne, Pediatri

Breastfeeding in History of Turkish Medicine

Abstract Breast milk is, by far, the winner in the present situation of baby feeding. However, there have been short periods witnessing popularity of formula feeding or wrong feeding models. We see wrong notions and applications when looking at the history of Turkish Paediatrics. Though, breastfeeding is always prioritized. We see that our ancestors solved the absence of the milk bank institution, which has no application in our country yet, with wet nurses. They also provided detailed specificities of breastfeeding, feeding of mother, choosing wet nurse and their characteristics. İbn-i Sina, being amongst the pioneers of medicine and who is also is one of our ancestors, pondered opinions on this subject. Islamic medicine and Ottoman-Turkish medicine generally adopted them. In this article, apart from İbn-i Sina, similar thoughts of Şaban Şifai and Eşref bin Muhammed will also be provided.

Keywords:

breast milk, breastfeeding, wet nurse history of pediatrics, Avicenna, Şaban Şifai, Eşref bin Muhammed,

PDF

___

Kahya E (Türkçeye çeviren). İbn-i Sina. El-Kanun fi’t-Tıbb, Birinci Kitap.1st ed. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara,1995.
Günaltay M Ş. Büyük Türk Filozof ve Tıb Üstadı İbni Sina Şahsiyeti ve Eserleri Hakkında Tetkikler. Türk Tarih Kurumu Basımevi 2. baskı, 2009.
Yöntem A C, Çeviri ve sadeleştirme: Ahmet Acıduman, Şair ve tabip Şifâî Şaban Efendi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2010; 53: 244-250
Şafak O N. İlk Dönem (14. ve 15. Yüzyıl) Türkçe Tıp Yazmalarında Çocuk Sağlığı Hastalıkları ve Tedavileri, New Hist Med Stud, 2010; cilt 12-15:227-313.
Akyay N. Osmanlılar Devrinde Tababet ve Bu Zamanda Yetişmiş Büyük Türk Hekimleri. Mikrobiyoloji Bülteni, 1968; cilt 2:160-165.
Eliaçık M. Şaban efendi’nin şifâ’iyye risalesinde inci üzerine açıklamalar. JASSS 2012; Volume 5 Issue 6, p. 189- 203
Acıduman A. Eşref bin Muhammed’in Hazâ’inü’s-a‘âdât’ında “Beyin ve Kafa Sinirleri” Üzerine. Türk Nörosirürji Dergisi, 2009, Cilt: 19, Sayı: 1, 17-24.
İlhan N. Eşref Bin Muhammed ve Hazâ’inu’s-Sa’âdât’ınm İmla ve Ses Bilgisi Özellikleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi “Fırat University Journal of Social Science” Cilt: 10 Sayı:l, Sayfa: 79-92.
Yurdakök M, Peygamberler ve pediatri, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2004; 47: 158-159.
Ağırman C. Ad koyma ve hz.peygamber’in isimlere karşı tutumu. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Dergisi 1998; 2(1): 217.
Çelik N Y, Çelik S. Türkiye’de Süt Bankaları. Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2014;22(1):33-7.