Eray Serdar YURDAKUL, Nuray GÜNEŞ, Fatih NAMAL

Osmanlı Hilal-i Ahmer Şeref Defteri

Amaç: 14 Nisan 1877 yılında kurulan Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin ilk başkan yardımcılığı görevine Nuriyan Efendi getirilmiştir. Nuriyan Efendi adına yapılmış olan orijinal bir fotoğraf albümü Gülhane Tıp Tarihi Müzesi envanterinde bulunmaktadır. Dönemin Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti üyeleri, hastaneleri ve yapılan faaliyetlere ait birçok fotoğraf içeren bu albümün literatürdeki bilgiler eşliğinde tanıtılması ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin Başkan Yardımcılığı görevi yapmış olan Nuriyan Efendiye ait fotoğraf albümü incelenmiştir. Fotoğraflarda bulunan Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin üye, hastane ve yapılan faaliyetleri tarihsel metinler üzerinden araştırılarak bulgular kısmında sunulmuş ve literatür eşliğinde tartışılmıştır. Bulgular: Nuriyan efendiye ait albümde bulunan fotoğraflara yönelik yapılan araştırmada Hilal-i Ahmer Cemiyeti Merkez Komite Üyeleri ve Muavenet Heyeti toplam 11 kişiden oluşturulduğu ve zaman içinde ihtiyaçlara bağlı olarak bu sayının arttırıldığı görülmüştür. Muavenet Komitesine bağlı olarak çalışacak dört İhtisas Komisyonu kurulmuştur. Cemiyet tarafından 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı sırasında 27 sabit hastane ve 9 seyyar cerrahi hastane tesis edilmiştir.Sonuç: Nuriyan efendiye ait fotoğraf albümü Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin kuruluş dönemine ve 1877-1878 Osmanlı Rus savaşına ait önemli fotoğraflar içeren ve dönemin şartlarını ortaya koyan orijinal bir eserdir. Albüm bu eşsiz fotoğraflarıyla Türk Kızılay’ının ilk şeref defteri sayılabilecek bir öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler:

Hilal-i Ahmer (Türk Kızılayı), Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti, Nuriyan Efendi, Osmanlı-Rus Harbi

Ottoman Red Crescent Honor Book

Objective: Nuriyan Efendi was appointed as the first vice president of the Ottoman Crescent Society, which was established on April 14, 1877. An original photo album made in the name of Nuriyan Efendi is in the inventory of Gülhane Medical History Museum. This album, which contains many photographs of the Ottoman Hilal-i Ahmer Society members, hospitals and activities of the period, is aimed to be introduced and evaluated with the information in the literature.Material-Methods: The photo album of Nuriyan Efendi, who served as the Vice President of the Ottoman Crescent-i Ahmer Society, was examined. The members, hospitals and the activities of the Hilal-i Ahmer Society, which are found in the photographs, were researched through historical texts, discussed with the literature and presented in the findings section.Results: In the research for the photos in the album belonging to Nuriyan Efendi, it was observed that the Hilal-i Ahmer Society Central Committee Members and the Muavenet Committee consisted of 11 people and this number was increased over time depending on the needs. Four Specialization Commissions have been established to work under the Assistance Committee. During the 1877-1878 Ottoman-Russian War, 27 fixed hospitals and 9 mobile surgical hospitals were established by the Society.Conclusion: The photo album belonging to Nuriyan Efendi is an original work that contains important photographs of the foundation period of the Hilal-i Ahmer Society and the Ottoman-Russian war of 1877-1878 and reveals the conditions of the period. The album has an importance that can be considered as the first honor book of the Turkish Red Crescent with these unique photographs.

Keywords:

Hilal-i Ahmer (Turkish Red Crescent), Ottoman Red Crescent Society, Nuriyan Efendi, Ottoman-Russian War,

PDF

___

1. kizilay.org.tr [Internet]. Neler yapıyoruz. Availablefrom: https://www.kizilay.org.tr/neler-yapiyoruz#:~:text=Kuruldu%C4%9Fu%201868%20y%C4%B1l%C4%B1ndan%20bu%20yana,%2C%20sosyal%20hizmetler%2C%20sa%C4%9Fl%C4%B1k%2C%20ilk [Accessed: 06.01.2021].
2. Özaydın Z. Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti Salnamesi.İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Deontoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 1987.
3. Ünver AS. Hilaliahmer’in Kuruluş, İnkişafı ve Hizmetleri Tarihi Üzerine.Ünver AS , editör. Tıp Tarihi Yıllığı II. İstanbul: İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fak.Yay.; 1983.
4. Ada H. OsmanlıDevletinin Hizmetinde İlk Modern Osmanlı Sivil Toplum Örgütü: Osmanlı Hilâl-İ Ahmer Cemiyeti (1868-1911). Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Doktora Tezi). İstanbul, 2011.
5. Mithat A. Hilâl-i Ahmer: Cemiyet-i İnsaniyenin Tarihi. Mithat A, editör. İstanbul: Kırk Anbar Matbaası; 1296.
6. Şimşek M. Hilal-İ Ahmer Cemiyeti Sarayönü Çiftliği. Tarih Araştırmaları Dergisi 2019;38(66):419-443.
7. Saygılı S. Türk Kızılay’ının Kurucusu: Dr. Abdullah Bey. Saygılı S, editör. Ankara: Türk Kızılayı yayınları; 2010.
8. Karal Akgün S, Uluğtekin M. Hilal-i Ahmer’den Kızılay’a. Karal Akgün S, Uluğtekin M editors. Ankara: TDV Yayıncılık- Alternatif Ajans; 2002.
9. Türkmen Z. Balkan Savaşlarında Hilâl-i Ahmer Cemiyeti'nin Osmanlı Ordusuna Yönelik Sağlık Hizmetleri. Belleten 2004;68(252):483-518.
10. Şimşek D. II. Abdülhamid Dönemi Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nin Kuruluşu ve Teşkilatlanması. Turkish Studies International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 2015;10(5):307-318
11. Çapa M. Kızılay (Hilal-i Ahmer) Cemiyeti (1914-1925). Ankara: Türkiye Kızılay Derneği Yayınları, Rıhtım Ajans & Yayınevi; 2010.
12. kizilay.org.tr [Internet]. Kurumsal: Tarihçemiz [Accessed: 10.04.2020]. Availablefrom: https://www.kizilay.org.tr/kurumsal/tarihcemiz
13. Dinçyürek SH. A CompassionateEpisode in Anglo-OttomanHistory: British Relieftothe 93 refugees(1877-78). Dinçyürek SH, editör. İstanbul: Libra Yayıncılık; 2013.
14. Kırmızı A. Son Dönem Osmanlı Bürokrasisinde Akraba Ermeniler.ASAM Ermeni Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 2003;8:137-152.
15. Özgisi T. Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti'ne Anadolu'ya Zorunlu Göçler ve Hilal-İ Ahmer Cemiyeti'nin Yardım Faaliyetleri. Journal of International Social Research.2014;7(31):386-393.
16. Aux Blessés et Malades Militaires-Ambulances Fixes et Mobilesdu Croissant Rouge 1877-1878 (Mecruhin ve Mardayı Askeriyeye İmdat ve Muavenet Cemiyeti Sabit ve Seyyar Hastaneleri: 1877-1878), İstanbul: Hilal-i Ahmer Raporu Cilt: 3; 1878.
17. Yurdakul ES. Kızılay’ın İlk Hastaneleri (1877-1878): Yatan Hastalarda Görülen Enfeksiyonlar ve Mortalite Oranları. Türk Mikrobiyoloji Cem Derg 2019;49(2):104-112.
18. Belge 1. H.05.06.1294 tarihli Beşiktaş Sarayı Paşa Dairesinde Toplanılması Hakkında Belge. CDA (Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi) Y.PRK.ASK.1-28.
19. Yurdakul ES. The Red Crescent Establishment Period (1877-1878 Ottoman-Russian War): Mortalityrates in surgicalinterventionsandvariousinjuries. PamMed J 2019;12:517-526.
20. Uçar M, Deniz S. Türk Tarihinde Askeri Sağlık Hizmetleri. TAF Preventive Medicine Bulletin 2012;11(1):103-118.
21. islamansiklopedisi.org.tr [Internet]. Beylerbeyi sarayı [Accessed: 20.05.2020]. Availablefrom: https://islamansiklopedisi.org.tr/beylerbeyi-sarayi
22. Schiller F. Paul Broca: Founder of French anthropology, explorer of the brain. USA: Oxford University Press, 1992.
23. Friedrich P. ve ark. Fundamental or forgotten? Is Pierre Paul Broca still relevant in modern neuroscience?. Laterality: Asymmetries of Body, Brain and Cognition 2019;24(2): 125-138
24. Stafford House Committee For The Relief of Sick and Wounded Soldiers (Author): Report AndRecord Of The Operations Of TheStafford House Committee For The Relief of Sick And Wounded Turkish Soldiers – Russo-TurkishWar, 1877-1878 [SHK Raporu].London: Spottiswoode&Co., New-Street Square; 1879.
25. Yarman A. Osmanlı Sağlık Hizmetlerinde Ermeniler ve SurpPırgiç Ermeni Hastanesi Tarihi. Yarman A, editör. İstanbul: SurpPırgiç Ermeni Hastanesi Vakfı Yayınları; 2001.
26. Çapa M. Balkan Savaşında Kızılay (Osmanlı Hilâl-i Ahmer) Cemiyeti. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM) 1990;1: 89-115.