Sinoplu bir kehhal (göz hekimi) olan Mümin bin Mukbil’in XV. yüzyılda (1495) yazdığı “Göz Nurunun Anahtarı ve Sevinç Hazineleri (Miftah in-nur ve Hazain is-sürur)” adlı kitabında baş hastalıklarının sebeplerini, belirtile- rini ve ilaçlarını anlattığı bölümün gözden geçirilmesi amaçlandı. Mümin bin Mukbil’e göre baş ağrıları 21 nedenden oluşmaktadır: 1) Sıcaktan olan 2) Safravî sıcak olan 3) Sıcak kandan olan 4) Soğuktan olan 5) Soğuk balgamî olan 6) Sevdadan olan 7) Kötü yellerden oluşan 8) Kuruluktan meydana gelen 9) Mide ağzının zayıflığından meydana gelen 10) Beyin hissinin kuvvetinden meydana gelen 11) Uykudan sonra ortaya çıkan 12) Cimadan sonra ortaya çıkan 13) Dışarıdan alınan koku ve buharların dimağa ulaşmasıyla oluşan 14) Dışarıdaki yellerden meydana gelen 15) Zahmet ve yaradan meydana gelen 16) Kafatasının içinde ortay çıkan kurtçuk neticesi oluşan 17) Sarhoşluktan oluşan 18) Sancı ile birlikte oluşan 19) Müzmin ve sürekli 20) Sıtmadan olan 21) Yarım baş ağrısı şeklinde olan Yukarıdaki sınıflandırmadan da anlaşılacağı üzere Mümin bin Mukbil, baş ağrıları üzerinde derin bir bilgi biriki- mine sahiptir. Gelişmiş bir gözlem yeteneğine sahiptir. Her bir sınıf baş ağrısında nedenler, belirtiler, tedavide kullanılacak yöntemler ile ilaçlar ve ilaç hazırlanmasıyla ilgili detay bilgilere yer veren geniş bir bölüm yazmış- tır. Yazmış olduğu bölümü içeren kitabı, 500 yıl önceki bilgi birikimini ve düzeyini göstermesi, ayrıca o zaman kullanılan dil özelliklerini de yansıtması açısından önemlidir

The purpose was to review reasons, signs and drugs of headaches from the book “The Key to Eye-straining Effort and Gratification Pleasures”, which was written by Mumin Bin Mukbil at 15th century (1495). Mumin Bin Mukbil is a kehhal (oculist) from Sinop (Turkey). According to Mumin Bin Mukbil headaches had 21 reasons: 1)Hot 2)Gall-hot 3)Hot-blood 4)Cold 5)Phlegmy cold 6)Love 7)Bad winds 8)Dryness 9)Insufficient gastric orrifice 10)Strong brain sensasiton 11)After sleeping 12)After sexual intercourse 13)Smell and steam coming from outside 14)Outside winds 15)Difficulty and wounds 16)Larva in skull 17)Drunkenness 18)Colic pain 19)Chronic 20)Malaria 21)Half headache In accordance with this classification we can easily understand that Mumin Bin Mukbil had a deep knowledge about headaches and he was a great observer. In each headache part he wrote a detailed part about reasons, signs, and methods to use in therapy, drugs and preparation of drugs.