Selçuklu yıldız motifinin Mersin Olgunlaşma Enstitüsünde sanatsal tasarımlara yansıması
Tarihi olan ulusların günümüze kadar süregelen kültür ve gelenekleri bilinçli veya bilinçsiz şekilde çeşitli yöntemlerle geleceğe aktarılmıştır. Bu aktarım yöntemlerinden biri olan semboller, günümüzde çeşitli motiflerle sanatın her alanında kullanılmaktadır. Duvarlara, halılara, kilimlere, çömleklere, deriye, kumaşa ve hatta insan vücuduna işlenen bu motifler taşıdığı anlamlar ile ulus bilincinin yansıtmaktadır. Köklü bir geçmişe sahip olan Türkler, İslamiyet öncesi ve sonrasında, özellikle Anadolu Selçuklu döneminde, yıldız motifini sıklıkla kullanmışlardır. Kullanılan bu motifin; beş köşeli, altı köşeli, yedi köşeli, sekiz köşeli, dokuz köşeli, on köşeli, on bir köşeli, on iki köşeli ve yirmi dört köşeli görünümlerine rastlanmaktadır. Her bir yıldız motifi özel olarak farklı anlamlar taşımakla birlikte temelde Tanrı, inanç ve inanç ritüellerini temsil etmektedir. Günümüzde ise yıldız motifi, geleneksel ve modern sanat tasarımlarında dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın konusunu Mersin Olgunlaşma Enstitüsünde yıldız motifiyle oluşturulmuş pano çalışmaları oluşturmaktadır. Mersin Olgunlaşma Enstitüsü yıldız motifini, kültürel geçmişinden koparmadan yöresel özellikler ile birleştirerek pano çalışmalarıyla günümüze taşımaktadır. Çalışmamızda, Mersin Olgunlaşma Enstitüsü sanat tasarım atölyesinde uygulanan yıldız motifinin anlamları, farklı tekniklerle ve malzemelerle günümüze yansımaları görsellerle aktarılacaktır. Bu çalışmanın amacı, İslamiyet öncesinden günümüze kadar sembol olarak taşınan yıldız motifinin gelecek nesillere sanat olarak aktarılmasını sağlamak ve yeni tasarımlara yansımalarını göstermektir.
Anahtar Kelimeler:
Türk, sembol, motif, yıldız, Olgunlaşma Enstitüsü
The lasting history, culture and traditions of nations have been consciously or unconsciously transferred to the future in verbal and written form or with various symbols. Symbols, one of these methods of transfer, are used in every field of art today. These motifs, embroidered on walls, carpets, rugs, pottery, leather, fabrics and even on the human body reflect the national consciousness with their meanings. The Turks, whose history is deeply rooted, used the star motif in every field before and after Islam, especially during the Anatolian Seljuk period. Five-pointed, six-pointed, seven-pointed, eight-pointed, nine-pointed, ten-pointed, eleven-pointed, twelve-pointed and twenty-four-pointed forms of this motif are encountered. Although each star motif has different meanings in particular, it basically represents God, belief and rituals of belief. Today, the star motif draws attention in traditional and modern art designs. The subject of this study is the panel works created with the star motif in the Mersin Maturation Institute. The Mersin Maturation Institute carries the star motif into the present by combining it with local features without separating it from its cultural past. In this study, the meanings of the star motif applied in the art design workshop of Mersin Maturation Institute and its reflections to the present with different techniques and materials will be conveyed by means of visuals. The aim of the aforementioned study is to ensure that the star motif, which has been carried as a symbol from pre-Islamic times to the present, is transferred to future generations as an art and to show its reflections on new designs.
___
- Akın, M. (2011). Kız teknik eğitim-öğretiminde bir örnek: Ankara olgunlaşma enstitüsü (1958-2002) (Yüksek lisans tezi). https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/31986 veri tabanından erişildi.
- Gürçayır Teke, S. (2017). Seçkinleştirilen el sanatları ve geleneğin sınırları: Olgunlaşma enstitüleri örneği. Milli Folklor, 29, sayı 116: 58-72. Erbek, M. (2002). Çatalhöyükten günümüze Anadolu motifler. Ankara:.Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Erdoğan, E. ve Akarslan, F. (2020). Türk Mitoloji Kültürünün Sanatsal Açıdan İncelenmesi. Türk Kültürü ve Medeniyeti Araştırmaları Dergisi – Journal of Turkish Culture and Civilization Researches, 1 (2), (Aralık – December), 56-69.
- Önkol Ertunç, Ç. (2016). Anadolu Selçuklu dönemi taçkapıları süsleme şeritlerinde tezyinat. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Mart, Yıl: 3, Sayı: 5, s. 114-131. Özkul, K. (2020). Sivas Divriği Ulu Cami Ve Darüşşifası Bezemeleri. Uluslararası İdil - Ural ve Türkistan Araştırmaları Dergisi (Ijvuts), Cilt 2, Sayı 3, s. 56-81. Akar A, Keskiner C. (1978). Türk süsleme sanatında desen ve motif. İstanbul: Tercüman Sanat ve Kültür Yayınları.
- Mülayim, S. (1983). Anadolu Türk mimarisinde geometrik süslemeler (Selçuklu çağı ). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Soyupak, O. (2016). Selçuklu geometrik desenleri arasında yer alan yıldız sembolünün günümüz ürünleri üzerindeki yansımaları. Uluslararası Geçmişten Geleceğe Sanat Sempozyumu Bildirileri. Çorum. 26-28 Eylül.
- Tuluk, H. (2008). Türk süsleme sanatları içinde metal sanatı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Bökü, A. (2009). Biçim grameri türetme yönteminin Anadolu Selçuklu geometrik bezemeleri üzerinde denenmesi (Örüntü türetme yöntemi olarak biçim grameri)(Yüksek lisans tezi). http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/11424 veri tabanından erişildi.
- Ögel, S. (1966). Anadolu Selçuklularının taş tezyinatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Karpuz, H. (2004). Anadolu Selçuklu mimarisi. Konya: Selçuk Üniversitesi Vakfı Yayınları.
- Erbek, M. (2002). Çatalhöyük’ten günümüze Anadolu motifleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını.
- Çoruhlu, Y. (2006). Türk mitolojisinin ana hatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Aslan, Y. ve Duran, R. (2021). Türk sanatında cennet damgası ve Türk kültüründe sekize “8” yüklenen anlamlar. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 51, 383-405, Konya.
- Algan, Nusret. (2008). Anadolu Selçuklu dönemi mimarisi taş yüzey süslemelerinin incelenmesi ve seramik yorumları (Sanatta yeterlik tezi). https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/9523 veri tabanından erişildi.
- Mülayim, S. (1998). Tanımsız figürlerin ikonografisi, Türk soylu halkların halı, kilim ve cicim sanatı. Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Kayseri.
- Milli Eğitim Bakanlığı. Olgunlaşma Enstitüleri. http://hbogm.meb.gov.tr/www/olgunlasma-enstituleri/icerik/1269. Erişim tarihi: 3 Ekim 2022.
- Milli Eğitim Bakanlığı. Mesleki teknik eğitim kitabı. https://mtegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_05/30125511_30093130_mesleki_teknik_egitim_kitap.pdf. Erişim Tarihi: 1 Ekim 2022.
- Mersin Olgunlaşma Enstitüsü. Kurumumuz. Erişim adresi: https://mersinolgunlasma.meb.k12.tr.
- ISSN: 2602-4608
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Mersin Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Selçuklu yıldız motifinin Mersin Olgunlaşma Enstitüsünde sanatsal tasarımlara yansıması
Gözde SÖNMEZTÜRK, Sevim İŞBİLİR, Mehmet GÖÇER
Yaşar Kemal’in romanlarında yaşlı roman kahramanları
Geç dönem Osmanlı taşrasında bir infaz kurumu: Mersin Hapishanesi örneği (1864-1920)
Kurumsallaşma sürecindeki işletmelerde insan kaynakları uygulamalarının önemi: Bir işletme örneği
Nurcan TEMİZ, Ezgi ÇİÇEK ERGÜNEŞ