“ÇOCUK İŞÇİLİĞİ” SORUNUNUN ANALİZİ VE POLİTİKA ÖNERİLERİ

Yasal ve ahlâki açılardan “çocuk işçiliği” kavramı uygun görülmemekle birlikte gerek ülkemizde gerekse dünyada gözden kaçırılmayacak bir gerçekliktir. Çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik geliştirilen politikalara rağmen ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel özelliklerine ve yasal mevzuatları pratiğe dönüştürülebilme kapasitelerine göre bu sorun var olmaya devam etmektedir. Bu çalışmada çocuk işçiliğinin nedenleri ve önlenmesine yönelik politika tedbirleri incelenmektedir. Günümüzde neoliberal iktisat politikalarının etkilerini arttırdığı bir süreçte sosyal devletin sosyal koruma özellikleri zayıflamış, Covid-19 ile birlikte güvencesiz ve esnek çalışma modelleri daha fazla yaygınlaşmış, ekonomik krizlerle birlikte yoksulluk ve işsizlik, ülke içi ve bölgesel çatışmalarla göç olgusu belirgin hale gelmiştir. Bu gelişmeler Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde başta olmak üzere çocuk işçiliği sorununun analizini yeniden gerekli kılmış, çalışma bu bağlamlarda konuya hem Türkiye hem de dünya ölçeğinde odaklanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

çocuk işçiliği, yoksulluk, işsizlik, eğitim, çocuk işçiliğiyle mücadele

PDF

___

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2013), Ulusal Çocuk hakları Sözleşmesi ve Eylem Planı: 2013-2017, https://ailevecalisma.gov.tr/uploads/chgm/uploads/pages/yayinlar/ulusal-cocuk-haklari-strateji-belgesi-ve-eylem-plani.pdf, [Erişim Tarihi: 15.02.2020]
Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2018), Çocuk Hizmetleri İstatistikleri, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2014-2018, https://www.ailevecalisma.gov.tr/tr-tr/istatistikler/aile-ve-sosyal-politikalar-alanindaki-istatistikler/cocuk-hizmetleri-istatistikleri/, [Erişim Tarihi: 18.02.2020].
Avşar, Z. ve Öğütoğulları, E. (2012), “Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliği ile Mücadele Stratejileri”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 2012/1, s.9-40.
Brizon, Pierre (1977), Emeğin ve Emekçilerin Tarihi, Onur Yayınları, Ankara.
Cengiz, İ. Urhanaoğlu (2012), 4857 Sayılı İş Kanununa Göre Çocuk ve Gençlerin İş Sözleşmesi Ehliyetlerinin Sınırlandırılmasına Yönelik Düzenlemeler, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 98, s.203-230.
ÇSGB (2007), Çocuk İşçiliği ile Mücadelede Öğretmen El Kitabı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara.
ÇSGB (2006), Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi İçin Zamana Bağlı Politika ve Program Çerçevesi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ankara.
ÇSGB (2005), 30 Soruda Çocuk ve Genç İşçilere Özel Çalışma Koşulları, Ankara: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve ILO, https://ailevecalisma.gov.tr/medias/6947/30-soruda-%C3%A7ocuk-ve-gen%C3%A7-i%C5%9F%C3%A7ilere-oezel-%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fma-ko%C5%9Fullar%C4%B1.pdf, [Erişim Tarihi: 10.02.2020].
DİSK (2020), Çocuk İşçiliğiyle Mücadele, Tekstil İş Sendikası, https://disktekstil.org/yasalar-hukuk/haklarimiz/cocuk-isciligi-ile-mucadele, [Erişim Tarihi: 05.02.2020].
ILO, (2016). Çocuk İşçiliği http://www.ilo.org/ankara/areas-of-work/childlabour/lang--tr/index.htm, [Erişim Tarihi: 15.12.2016].
ILO (2019), Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/publication/wcms_710265.pdf
Kahraman, F. ve Kahraman, Ahmet B. (2017), “Dezavantajlılığının Çocuk Halleri: Dünyada ve Türkiye’de Dezavantajlı Gruplarda Yer Alan Çocukların Durumu”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Cilt 8 Sayı 20, s.255-268.
Mahiroğulları, Ramazan (2000), “Emile Zola’nın Germinal’i ve XIX. Yüzyılın Sonlarında Fransız Çalışma İlişkileri”, Sosyal Siyaset Konferansları, s.43.
Taş, H. Yunus ve Abbasigil, Serkan Ö. (2017), “Çocuk İşçiliği Sorunu: Türkiye-Almanya-Pakistan Karşılaştırması”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 6, Yıl: 6, Sayı: 14.
TİSK ve Türk-İş Çalışan Çocuklar Destek Merkezi (2007), Dünyada ve Türkiye’de Çalışan Çocuklar, Ankara.
TİSK, (2010), “Çocuk İşçiliği Konusunda Görüş ve Öneriler”, http://www.tisk. org.tr/ipec.asp?id=508
TÜİK (2018), İstatistiklerle Çocuk, Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr.
TÜİK (2020), İstatistiklerle Çocuk, Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr.
TÜİK (2019), Çocuk İşgücü Anketi Sonuçları, 2019, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33807, [Erişim Tarihi, 01.04.2020]
TÜİK (2020), Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri, 2010-2018, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33847, [Erişim Tarihi: 25.01.2020].
Tunçcan, Nilgün (2012) “Çocuk İşçiliği: Nedenleri, Boyutları ve Küreselleşen Dünyadaki Konumu”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Cilt 0, Sayı 43-44, https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/937/10577.
TÜRK-METAL (2021), “1992-2021: Çocuk İşçiliğiyle Mücadelenin Neresindeyiz ?”, Hazırlayan: Özkan KARABULUT, Türk Metal Sendikası Genel Merkezi Yayın Organı, Sayı 233, Nisan-Mayıs-Haziran 2021.
ILO-UNICEF (2021), Child Labour; Global Estimates 2020 and the Road Forward, www.ilo.org
UNICEF (2020), Çocuk İşçiliği, Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu, https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-i%C5%9F%C3%A7ili%C4%9Fi, [Erişim Tarihi: 20.02.2020].
UNICEF (2020), Worlds of Influence: Understanding What Shapes Child Well-Being in Rich Countries, https://www.unicef.org/media/77571/file/Worlds-of-Influence-understanding-what-shapes-child-well-being-in-rich-countries-2020.pdf, [Erişim Tarihi: 08.09.2020].
UNICEF TMK (2020), Türkiye’deki Suriyeli Çocuklar, UNICEF Türk Milli Komitesi, https://www.unicefturk.org/yazi/acil-durum-turkiyedeki-suriyeli-cocuklar, [Erişim Tarihi: 07.09.2020].
Zola, Emile (2014), Germinal, Can Yayınları, İstanbul.