Havva KUBAT, Arzu PINAR, Halime Betül ŞAHİN EKER, Saliha ÖZTOPRAK

Toplum kaynaklı pnömoni tanısı ile yoğun bakıma yatışı yapılan erişkin hastalarda antibiyotik kullanımı ve mortalite oranları

Amaç: Pnömoni, sık rastlanan hastalıklar arasında yer almakta, önemli oranda morbidite ve mortaliteye neden olmaktadır. Bu çalışma, yoğun bakım gerektiren toplum kaynaklı pnömoni tanılı tedavi edilebilen ve tedaviye yanıt alınamayan hasta profilini belirleyerek, etkin tedavi protokollerinin oluşturulmasına katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Adana Şehir Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde toplum kaynaklı pnömoni tanısı ile yoğun bakıma yatışı yapılan 100 erişkin hastanın dosyaları retrospektif incelenerek veriler kaydedilmiştir. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen hastaların %30’u kadın, %70’i erkektir. Hastaların sağkalım oranı %75.0, ölen hastaların yaş ortalaması 74.4±13.5 yıl, iyileşen hastaların yaş ortalaması 66.6±18.2 yıl bulunmuştur. Hastaların %95’inin bir veya birden fazla kronik hastalığının olduğu kaydedilmiştir. Hastaların %59’unda ampirik başlanan antibiyotik tedavisine devam edildiği, %41’inde antibiyotiğin değişik nedenlerden dolayı değiştirildiği, en fazla antibiyotik değiştirilme nedeninin serum C-reaktif protein seviyesindeki artış olduğu gözlenmiştir. Hastaların %31’inde balgam ve aspirat kültür örneklerinde üreme saptanmıştır. Hastaların %81’ine kombine antibiyotik tedavisi, %19’una tekli antibiyotik tedavisi başlanmıştır. Ampirik antibiyotik olarak en fazla seftriakson+moksifloksasin veya levofloksasin kombine tedavisi uygulanmıştır. Hastaların %78’inde bilateral akciğer tutulumu, %39’unda plevral efüzyon geliştiği kaydedilmiştir. Ardışık üç gün ölçülen serum C-reaktif protein düzeylerinde %70 azalma, serum beyaz küre düzeylerinde %67 azalma saptanmıştır. Serum C-reaktif protein ve beyaz küre düzeylerinde azalma saptanan hastalarda mortalite anlamlı olarak düşük bulunmuştur (sırasıyla p<0.001, p=0.001). Sonuç: Bu çalışmada toplum kaynaklı pnömoni tanılı hastaların klinik ve laboratuar özellikleriyle mortalite ilişkisi incelenmiştir. İleri yaş, kültürde üreme, herhangi bir nedenle ampirik başlanan antibiyotiğin değiştirilmesi, C-reaktif protein ve beyaz küre değerlerinde azalma olmaması, insterstisyel akciğer hastalığının olması pnömonide mortaliteyi arttıran faktörler olarak ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Toplum kaynaklı pnömoni, mortalite, ampirik antibiyotik

Antıbıotıc use and mortalıty ratıos ın adult patıents ın ıntensıve care wıth the dıagnosıs of communıty-acquıred pneumonıa

Aim: Pneumonia is one of the most common diseases and causes significant morbidity and mortality. This study was conducted in order to contribute to the creation of effective treatment protocols by determining the profile of patients who can be treated with a diagnosis of community-acquired pneumonia requiring intensive care and who do not respond to treatment. Method: The data of 100 adult patients who were hospitalized in the intensive care unit with the diagnosis of community-acquired pneumonia in Adana City Training and Research Hospital were retrospectively analyzed then recorded. Results: Of the patients participating in the study, 30% were female and 70% were male. The survival rate of the patients was 75.0%, the mean age of the patients who died was 74.4±13.5 years, and the mean age of the patients who recovered was 66.6±18.2 years. It was noted that 95% of the patients had one or more chronic diseases. It was determined that empirical antibiotic treatment was continued in 59% of patients, antibiotics were changed for various reasons in 41%, and the most common reason for changing antibiotics was the increase in serum C-reactive protein level. Growth was detected in sputum and aspirate culture samples in 31% of the patients. Combined antibiotic therapy was started in 81% of the patients, and single antibiotic therapy was started in 19%. The most commonly used empirical antibiotic is cetriaxone+moxifloxacin or levofloxacin combined therapy. Bilateral lung involvement was noted in 78% of the patients, and pleural effusion developed in 39%. A 70% decrease was found in serum C-reactive protein levels and a 67% decrease in serum white blood cell levels measured for three consecutive days. Mortality was found to be significantly lower in patients with decreased serum C-reactive protein and white blood cell levels (p<0.001, p=0.001, respectively). Conclusion: In this study, the relationship between clinical and laboratory features and mortality in patients diagnosed with community-acquired pneumonia was investigated. Advanced age, growth in culture, changing the antibiotic initiated empirically for any reason, lack of decrease in C-reactive protein and white blood cell values, presence of interstitial lung disease have been shown as factors increasing mortality in pneumonia. Keywords: Community-acquired pneumonia, empirical antibiotic, mortality

Keywords:

Community-acquired pneumonia, empirical antibiotic, mortality,

PDF

___

1.Özlü T, Metintaş M, Karadağ M, Kaya A. Solunum Sistemi ve Hastalıkları. Birinci Baskı, İstanbul: İstanbul Kitabevi; 2010:818-854.
2. Doğan B. Toplum kökenli pnömonide biyolojik belirteçlerin prognoz ve tedavinin izlemindeki önemi [uzmanlık tezi]. Eşkişehir, Türkiye: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2014.
3. Güzel EÇ, Fidan Ç, Güzel S, Paketçi C. Toplum kökenli pnömonili çocuklarda hastalık aktivitesinin değerlendirilmesinde yeni bir biyobelirteç olarak C-reaktif protein (CRP)/ortalama trombosit hacmi (OTH) oranı. Çukurova Med J. 2017;42(3):451-458.
4. Tufan ZK, Canpolat GP, Bulut C, Hatipoğlu ÇA, Kınıklı S, Demiröz AP. Toplum kökenli pnömonili hastalarının takibi ve takipte kılavuzlara uygunluğun değerlendirilmesi. Flora. 2011;16(4):146-151.
5. Bülbül Y. Türkiye’de toplumda gelişen pnömoni verileri. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi. 2014;2(1):1-10.
6. Memoğlu M. Toplumdan kazanılmış pnömoni tanısıyla yoğun bakımda yatarak tedavi görmüş hastalarda mortaliteyi etkileyen faktörler [uzmanlık tezi]. Rize, Türkiye. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2018.
7. Meier-Evert HK, Ridker PM, Rifai N, Price N, Dinges DF, Mullington JM. Absence of diurnal variation of C-reactive protein concentrations in healthy human subjects. Clin Chem 2001;47:426-430.
8. OpenEpi Version 3.01. https://www.openepi.com/Menu/OE_Menu.htm Erişim Tarihi: 29.05.2020.
9. Kolsuz M, Uçgun İ, Metintaş M, Erginel S, Harmancı E, Alataş F. Hastaneye yatarak veya yoğun bakımda tedavi görmesi gereken toplum kökenli pnömonilerde mortaliteyi etkileyen faktörler. Tüberküloz ve Toraks dergisi. 2002; 50(2):229-238.
10. Aydoğdu M, Özyılmaz E, Aksoy H, Gürsel G, Ekim N. Mortality prediction in community-acquired pneumonia requiring mechanical ventilation; values of pneumonia and intensive care unit severity scores. Tüberküloz ve Toraks Dergisi. 2010;58(1):25-34.
11. Erdem H , Turkan H, Cilli A ve ark. Mortality indicators in community-acquired pneumonia requiring intensive care in Turkey. International Journal of Infectious Diseases. 2013;17(9):e768-e772.
12. Doruk S, Bulaç S, Sevinç C ve ark. Yoğun bakımda izlenen toplum kökenli pnömoni olgularının hastalık ağırlık skorlamaları ve mortalite üzerine etkili faktörler. Tuberkuloz ve Toraks Dergisi. 2009;57(4):393-400.
13. Bruns AHW, Oosterheert JJ, Hak E, Hoepelman AIM. Ağır Toplum Kökenli Pnömoni Takibinde Ardışık C-reaktif Protein Ölçümlerinin Yararı. Eur Respir J. 2008;32:726-732.
14. Kolsuz M, Metintaş M, Uçgun İ. Toplum kökenli pnömonilerde hastalık şiddeti ile akut faz reaktanları arasındaki ilişki. Tuberküloz ve toraks dergisi. 2002; 50(4):431-437.
15. Chalmers JD, Singanayagam A, Hill AT. C-reactive protein is an independent predictor of severity in community-acquired pneumonia. The American Journal of Medicine 2008;121(3):219-225.
16. Özlü T, Bülbül Y, Alataş F ve ark. Türk Toraks Derneği Erişkinlerde toplumda gelişen pnömoni tanı ve tedavi uzlaşı raporu; 2009
17. Bacakoğlu F. Yoğun bakım gerektiren ağır toplum kökenli pnömoni. Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Dergisi. 2010;1:25-30.
18. Paganin F, Lilienthal F, Bourdin A et all. Severe community-acquired pnömonia assesment of microbial aetiology as mortality factor. Eur Respiratory Journal. 2004;24:779-785.