Doğal ve Yapay Tatlandırıcıların Glukoz İntoleransı, Karaciğer Enzimleri ve Oksidatif Stres Üzerine Etkisi

ÖzetSon zamanlarda düşük enerjili ya da enerjisiz tatlandırıcılar enerji ve glisemik etkilerden uzak oldukları gerekçesi ile şeker ikamesi olarak oldukça sık kullanılmaktadırlar. Bu tatlandırıcı türlerinin saf olarak kullanılması dışında günümüzde gıda ürünlerinin içerisinde sıkça bulunmaları tüketiciler tarafından alımını oldukça artırabilmektedir. Tatlandırıcılar sağlık üzerine etkileri açısından doğal ve yapay tatlandırıcılar olarak ikiye ayrılmaktadır. Deney hayvanlarında yapılan çalışmalarda yapay tatlandırıcı tüketimi enerji dengesini bozarak abdominal obezite, insülin direnci ve/veya bozulmuş glukoz toleransı dahil olmak üzere birçok metabolik sendrom bileşeni ile ilişkilendirilmektedir. Ayrıca karaciğer enzimleri ve oksidatif stres üzerine olumsuz etkisi olduğu da bildirilmektedir. Ancak yapay tatlandırıcıların glukoz intoleransını artırdığı, karaciğer enzimlerini ve oksidatif stres parametrelerini olumsuz etkilediğine dair çalışmaların yanında anlamlı sonuç bulunamayan çalışmalarda mevcuttur.  Bunun yanında doğal tatlandırıcıların insülin duyarlılığını artırdığı, kan glukozu üzerinde yararlı etkilerinin olduğu, karaciğer enzimleri ve oksidatif stres parametrelerini azaltıcı bir rol oynadıkları belirli çalışmalarda bildirilmektedir. Fakat doğal tatlandırıcıların bu parametreler üzerinde anlamlı etkisinin olmadığına dair çalışmalarda mevcuttur. Bu nedenle bu derlemede doğal ve yapay tatlandırıcıların glukoz intoleransı, karaciğer enzimleri ve oksidatif stres üzerine olan etkilerine yönelik çalışmaların derlenmesi amaçlanmıştır.

Effects of Natural and Artificial Sweeteners on Glucose Intolerance, Liver Enzymes and Oxidative Stress

Abstract Recently, low-energy or non-energy sweeteners have been used frequently as sugar substitutes on the ground that they are free from energy and glycemic effects. Moreover, apart from use of these sweetener types in pure form, the fact that they are included in products today increases the intake of them by consumers considerably. Sweeteners are classified as natural and artificial sweeteners in terms of their health effects. In studies conducted on experimental animals, artificial sweetener consumption is associated with many metabolic syndrome components, including abdominal obesity, insulin resistance and/or impaired glucose tolerance through disrupting energy balance. In addition, adverse effects on liver enzymes and oxidative stress have been reported. However, studies have shown that artificial sweeteners increase glucose intolerance, negatively affect liver enzymes and oxidative stress parameters, as well as studies that have found no significant results. Besides, certain studies have reported that natural sweeteners increase insulin sensitivity, have beneficial effects on blood glucose, and reduce liver enzymes and oxidative stress parameters. However, some studies have shown that natural sweeteners have no significant effect on these parameters. Therefore, it is aimed to review the effects of natural and artificial sweeteners on glucose intolerance, liver enzymes and oxidative stress in this review article.

___

  • Pepino MY. Metabolic effects of non-nutritive sweeteners. Physiol Behav 2015;152: 450-455.
  • Pepino MY, & Bourne C. Nonnutritive sweeteners, energy balance and glucose homeostasis. Current opinion in clinical nutrition and metabolic care 2011;14(4):391.
  • Spencer M, Gupta A, Van Dam L, Shannon C, Menees S, & Chey WD. Artificial sweeteners: a systematic review and primer for gastroenterologists. Journal of neurogastroenterology and motility 2016;22(2):168.
  • Abhilash M, Paul MS, Varghese MV, & Nair RH. Effect of long term intake of aspartame on antioxidant defense status in liver. Food Chem Toxicol 2011;49(6):1203-1207.
  • Alkafafy MES, Ibrahim ZS, Ahmed MM, & El-Shazly SA. Impact of aspartame and saccharin on the rat liver: Biochemical, molecular, and histological approach. International journal of immunopathology and pharmacology 2015;28(2):247-255.
  • Palmnäs MS, Cowan TE, Bomhof MR, Su J, Reimer RA, Vogel HJ, Hittle DS, & Shearer J. Low-dose aspartame consumption differentially affects gut microbiota-host metabolic interactions in the diet-induced obese rat. PloS one 2014;9(10):e109841.
  • Ashok I, Wankhar D, Sheeladevi R, & Wankhar W. Long-term effect of aspartame on the liver antioxidant status and histopathology in Wistar albino rats. Biomedicine & Preventive Nutrition 2014;4(2):299-305.
  • Singh S. U. N. A. N. D. A, Garg V. E. E. N. A, & Yadav D. E. E. P. A. K. Antihyperglycemic and antioxidative ability of Stevia rebaudiana (Bertoni) leaves in diabetes induced mice. International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences 2013;5(2):297-302.
  • AbdElwahab AH, Yousuf AF, Ramadan BK. & Elimam H. Comparative Effects of Stevia rebaudiana and Aspartame on hepato-renal function of diabetic rats: Biochemical and Histological Approaches. Journal of Applied Pharmaceutical Science Vol 2017;7(08):034-042.
  • Sharma R, Yadav R, & Manivannan E. Study of effect of Stevia rebaudiana bertoni on oxidative stress in type-2 diabetic rat models. Biomedicine & Aging Pathology 2012;2(3):126-131.
  • Shivanna N, Naika M, Khanum F, & Kaul VK. Antioxidant, antidiabetic and renal protective properties of Stevia rebaudiana. J Diabetes Complications 23;27(2):103-113.
  • Akbarzadeh S, Eskandari F, Tangestani H, Bagherinejad ST, Bargahi A, Bazzi, P, Daneshi A, Sahrapoor A, O’Connor WJ, & Rahbar AR. The effect of Stevia rebaudiana on serum omentin and visfatin level in STZ-induced diabetic rats. Journal of dietary supplements 2015;12(1):11- 22.
  • Latha S, Chaudhary S, & Ray R. SHydroalcoholic extract of Stevia rebaudiana bert. leaves and stevioside ameliorates lipopolysaccharide induced acute liver injury in rats. Biomedicine & Pharmacotherapy 2017;95:1040-1050.
  • Wiebe N, Padwal R, Field C, Marks S, Jacobs R, & Tonelli M. A systematic review on the effect of sweeteners on glycemic response and clinically relevant outcomes. BMC Med 2011;9:123–123. doi:10.1186/1741-7015-9-123.
  • Kuk JL, & Brown RE. Aspartame intake is associated with greater glucose intolerance in individuals with obesity. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism 2016;41(7):795-798.
  • https://www.fda.gov/media/89189/download (Erişim Tarihi:17.07.2019, 16:19)
  • https://www.fda.gov/media/89219/download (Erişim Tarihi:17.07.2019, 16:19)
  • http://www.fao.org/fileadmin/user_upload/jecfa_additives/docs/Monograph1/additive-046-m1.pdf (Erişim Tarihi:16.07.2019, 16:07)
  • https://www.fda.gov/food/food-additives-petitions/additional-information-about-high-intensity-sweeteners-permitted-use-food-united-states) (Erişim Tarihi:16.07.2019, 13:05)
  • https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/aspartame (Erişim Tarihi: 16.07.2019, 11:09)
  • http://apps.who.int/food-additives-contaminants-jecfa database/chemical.aspx?chemID=62 (Erişim Tarihi:16.07.2019, 15:56)
  • Edwards CH, Rossi M, Corpe CP, Butterworth PJ, & Ellis PR. The role of sugars and sweeteners in food, diet and health: Alternatives for the future. Trends in food science & technology 2016;56: 158-166.
  • Mourad M. Effect of aspartame on some oxidative stress parameters in liver and kidney of rats. African Journal of Pharmacy and Pharmacology 2011;5(6):678-862.
  • Otman S, & Bin-Jumah M. Histopathological Effect of Aspartame on Liver and Kidney of Mice. International Journal of Pharmacology 2019;15(3):336-342.
  • Janssens S, Ciapaite J, Wolters J, van Riel N, Nicolay K, & Prompers J. An in vivo magnetic resonance spectroscopy study of the effects of caloric and non-caloric sweeteners on liver lipid metabolism in rats. Nutrients 2017;9(5):476.
  • Choudhary A, & Devi RS. Longer period of oral administration of aspartame on cytokine response in Wistar albino rats. Endocrinología y Nutrición (English Edition) 2015;62(3):114-122.
  • Çınar A., Stevia ile ilgili genel bilgiler. 1st Balkan Conference of Stevia. 14-16 Şubat 2014 Volos /Yunanistan.
  • http://www.fao.org/3/BU297en/bu297en.pdf (Erişim Tarihi: 17.07.2019, 12:25)
  • Savita S, Sheela K, Sunanda S, Shankar A, & Ramakrishna P. Steviarebaudiana– A functional component for food industry.Journal of Human Ecology 2004;15:261–26.
  • https://www.fda.gov/media/113099/download (Erişim Tarihi:16.07.2019, 16:55)
  • Shannon M, Rehfeld A, Frizzell C, Livingstone C, McGonagle C, Skakkebae, NE, Wielogórska E, & Connolly L. In vitro bioassay investigations of the endocrine disrupting potential of steviol glycosides and their metabolite steviol, components of the natural sweetener Stevia. Mol Cell Endocrinol 2016;427:65-72.
  • http://www.fao.org/fileadmin/user_upload/jecfa_additives/docs/monograph10/additive-442-m10.pdf (Erişim Tarihi:17.07.2019, 12:39)
  • Geuns JM, Buyse J, Vankeirsbilck A, & Temme EH. Metabolism of stevioside by healthy subjects. Experimental biology and medicine 2007;232(1):164-173.
  • Nikiforov AI, & Eapen AK. A 90-day oral (dietary) toxicity study of rebaudioside A in Sprague-Dawley rats. International journal of toxicology 2008;27(1):65-80.
  • Elnaga NA, Massoud MI, Yousef MI, & Mohamed HH. Effect of stevia sweetener consumption as non-caloric sweetening on body weight gain and biochemical’s parameters in overweight female rats. Annals of Agricultural Sciences 2016;61(1):155-163.
Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2008
  • Yayıncı: Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler

İmatinib ilişkili akut pankreatit: Nadir görülen bir olgu

Mehmet Emin BOZDOĞAN, Fehmi ATES, Mustafa Zanyar AKKUZU, Serkan YARAŞ, Orhan SEZGİN, İbrahim YILMAZ, Osman ÖZDOĞAN, Enver ÜÇBİLEK, Engin ALTINTAŞ

Küçük çaplı plevral kateter uygulamalarımız: 325 olgunun analizi

Erhan AYAN, Mehmet Oğuz KÖKSEL, Abdulkerim BAYÜLGEN, Bülent ARSLAN

İnme tanısı ile hastaneye yatırılan hastalara bakım verenlerin depresyon durumu ve yaşam kalitesi algıları

Muhammed ARCA, Ali CEYLAN

Doğal ve Yapay Tatlandırıcıların Glukoz İntoleransı, Karaciğer Enzimleri ve Oksidatif Stres Üzerine Etkisi

Merve PEHLİVAN ZENGİN, Eda KÖKSAL

Primer diz osteoartrit hastalarında VEGFA ve HIF1-A gen ekspresyon seviyelerinin araştırılması

Ahu SOYOCAK, Didem TURGUT COŞAN, Merih ÖZGEN, Hülyam KURT, Fezan ŞAHİN MUTLU

Üçüncü basamak bir hastanede sağlık çalışanlarında kesici-delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi

Bedia Mutay SUNTUR, Aygün UĞURBEKLER

Capparis spinosa’nın yara iyileşmesi üzerindeki etkisi: Sıçanlarda klinik ve histomorfometrik bir çalışma

Hakan OZDEMİR, Başak ŞEKER

Üçlü test ile ilgili internet bilgilendirme metinlerinin okunabilirlik ve içeriklerinin değerlendirilmesi

Çiğdem Damla DENİZ, Betül KOZANHAN, Mahmut Sami TUTAR, Sibel ÖZLER

Bir devlet hastanesi’nde çalışan üreme çağındaki kadınlarda premenstrual sendrom prevalansı, ilişkili faktörler ve yaşam kalitesine etkisi

Nilay AKMALI, Nebahat ÖZERDOĞAN, Elif GÜRSOY

Doğuştan kalp hastalığı olan çocuklarda ağız-diş sağlığı durumu ve ebeveynlerinde infektif endokardit farkındalık düzeyleri

Melis YILMAZ, Ayşe Buse SERİN, Abdullah ÖZYURT, Derya KARPUZ, Olgu HALLIOĞLU KILINÇ