RESİM SANATINDA ŞİDDET ve TECAVÜZ: EUROPA’ NIN KAÇIRILMASI

Resim sanatı, içeriğinde barındırdığı imgelerle anlama yoğunlaşmanın sağlandığı yegâne ifade biçimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle mitolojinin ve Kutsal Kitap’ta verilen anlatımların şekillendirdiği sahneler, birçok sanatçının kendi içsel dünyalarının farklı bir versiyonu olarak yansıtılmakta ve somut hale getirilmektedir. Avrupa sanatında sıklıkla karşılaşılan çıplak kadın betimlemeleri yakın kompozisyonlarda şekillenmiş ancak bu çerçeve dönemin ve sanatçısının ideallerine göre çeşitli temalarla aktarılmıştır. Kadına duyulan arzunun, şehvet ve erotizm dışına çıktığı sahneler, devamında erkek egemenliği ve hâkimiyeti şeklini almaktadır. Pek çok sanatçı tarafından ele alınan ve mitolojiye dayanan Europa’nın kaçırılma öyküsü bu bağlamda hem öncü bir örnek hem de benzer temaların şekillenişindeki çıkış noktası olmuştur. Araştırmada öncelikle ötekileştirme konusuna dikkat çekilerek kadının sanatta var olduğu konum irdelenmiş, daha sonra bu konumun kadını nesneye indirgeyişi, erkeğin kendinde mevcut gördüğü yetki ve devamında buna bağlı şekillenen şiddet ve tecavüz sahneleri çeşitli sanatçıların ifade biçimleri ile örneklendirilmiştir. Böylelikle günümüzde dahi devam eden kadına yönelik şiddet ve tecavüz olaylarının cinsiyetçi tutuma bağlı olarak geliştiğinin ve kadının yalnızca bedene indirgendiğinin altı çizilmeye çalışılarak kalıplaşmış yargıların yarattığı toplumsal sorunların aktarılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kadın Betimlemeleri, Şiddet ve Tecavüz, Europa'nın Kaçırılması

PDF

___

Akbulut, Durmuş, Açık Beden: Resimde Çapkınlık, Şiddet, Doğa ve Saplantı, İstiklal Kitabevi, İstanbul, 2007.
Akpınar, E.N, Görsel Ziyafete Başkaldırı: Artemisia Gentileschi, Susanna ve Yaşlılar, Sanat-Tasarım Dergisi, C 15, S 7, 2016.
Aktan, Gülser, Manet’ nin Salon Sergilerinde Olumsuz Eleştiri Alan Resimleri ve Modern Sanata Katkısı, İdil Sanat ve Dil Dergisi, C 7, S 50, 2018.
Antmen, Ahu, Sanat Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul, 2008.
Atılgan, K. D. Antik Yunan’da Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Temsili, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, C/S 10, 2015.
Berger, John, Görme Biçimleri, Çev. Yurdanur Salman, Metis Yayınları, İstanbul 2005.
Broude, Norma, Edgar Degas and French Feminism, ca. 1880: “The Young Spartans,” the Brothel Monotypes, and the Bathers Revisited, The Art Bulletin, Volume 70, Issue 4, 1988 (published online 2014).
Can, Şefik, Klasik Yunan Mitolojisi, Ötüken Yayınevi, İstanbul, 2011.
Demir, S. N, Panofsky Ölçeğinde Karşılaştırmalı Âdem ve Havva İkonografisi, Asbider Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, C.7 S.21, 2020.
Dikyol, Ç.D. ve İşbilen, Ş.E. Antik Roma Toplumunda Kadın ve Eğitimi, Kutadgu Bilig Felsefe-Bilim Araştırmaları, S. 37, 2018.
Duncan, Carol, Virility and Domination in Early Twentieth-Century Vanguard Painting, Artforum, December 1973.
Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, C 1, İstanbul 1997.
Erciş, M.A. D, Rönesanstan 20. Yüzyıla Kadar Resim Sanatında Anıtsal Görünümler, Yüksek Lisans Tezi, 2015, Ankara Üniversitesi.
Erhat, Azra, Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1997.
Ertuğrul, Özkan, Mitoloji, İkona ve İkonografya, Paradigma Akademi Yayınları, İstanbul 2013.
Freedberg, David, The Power, of Images: Studies in the History and Theory of Response, Chicago: The University of Chicago Press, 1989.
Kara, Erdal, Giorgione, Tiziano, Manet: Üç Sanatçı, Üç Venüs, Journal of Art Dergisi, C. 2 S. 1, 2019.
Keser, Nimet, Sanat Metodolojileri, Ütopya Yayınları, Ankara 2018.
Kim, S. H, Die Frauendarstellungen im Werk won Ernst Ludwig Kirchner: verbergone Selbstbekenntnisse des Malers, Tectum Verlag, 2002.
Koloski-Ostrow, A.O. and C.L. Lions, Naked Truths: Women Sexuality&Gender in Classical Art&Archaelogy, London: Routledge, 2000.
Little, Stephen. İzmler: Sanatı Anlamak. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 2006.
Özenç, Neslihan, Dünden Bugüne Batı Resim Sanatında KadınMekân İlişkisi, Sanat Dergisi, C 0, S.19, 2011.
Öztürk, Özhan, Dünya Mitolojisi, Nika Yayınevi, Ankara, 2016.
Tükel, U. ve Arsal, S.Y. Sözden İmgeye Batı Sanatında İkonografi, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2014.