Roma Döneminde Anadolu Kökenli Korinth Başlıklarının Yayılım Alanı: Sanat ve Sanatçının Devinimi

MÖ I. yüzyıldan itibaren imparatorluk kimliği kazanmaya başlayan Roma, hemen hemen tüm Akdeniz coğrafyasının mutlak hâkimi haline gelmişti. Gerek Roma’da gerek merkezden yönetilen eyaletlerde İmparatorluk, ihtişamını düzenli şehirler ve bu şehirlerde girişilen imar faaliyetleri ile göstermekteydi. Akdeniz’de yaşanmaya başlanan Roma Barışı ile gelişen ticaret sonucunda kalabalıklaşan kentlerde kamusal alanların yeniden düzenlenmesi, hatta imar edilmesi ihtiyacı doğmuştur. Bu yaşanan hızlı gelişim sonucunda Helenistik dönemden beri taş bezemeciliğinde öne çıkan kentler, yeni imar edilen Roma kentlerinde mimari bezeme biçemleri ile yeni akımlar yaratmışlardır. Ephesos, Pergamon ve Aphrodisias gerek hammaddeye olan yakınlığı gerek plastik işçiliğindeki gelenekleri nedeniyle tüm Anadolu, hatta Akdeniz coğrafyasında hâkim akımlar haline gelmiştir. MS II. yüzyılın ikinci yarısından itibaren mimari plastik ve bezeme biçemini etkisi altına almaya başlayan Aphrodisias Okulu’nun yaratılarını, Roma, Yunanistan, Suriye-Filistin ve Kuzey Afrika’nın yeniden imar edilen kentlerinde görmek mümkündür. Aphrodisias Bezeme Okulu’nun özgün biçemini yansıtan eserlerin yanı sıra Anadolu dışında üretilen eserlerde yerel biçemlere, hatta unsurlara yer verdiği örneklere de rastlamak mümkündür. Yazılı kaynaklara göre Roma İmparatorluğu tekelinde olan taş ocaklarından mimari elemanlar yarı işlenmiş olarak sevk edilmekteydi. Olasılıkla sevk edilen bu başlıklara taş ustaları da eşlik etmekteydi. Farklı lisanların konuşulduğu ve birden çok ırkın bir arada yaşadığı Roma kentlerinde, bu taş “ticareti” sanatsal etkileşim ile birlikte kültürel etkileşimi de beraberinde getirmekteydi

Anahtar Kelimeler:

Roma, Anadolu, mimari, sanat, devinim

Spread of Corinthian Capitals of Asia Minor Origin During the Roman Period: Art and Artist in Motion

Acquiring an imperial identity from the first century BCE onwards, Rome had become the absolute ruler of almost all of the Mediterranean. The Empire displayed its grandeur through building and construction activities as well as well-ordered cities both in Rome and in its provinces. Rising population of cities, due to increased trade activities following the Roman Peace Pax Romana , necessitated reorganization and even reconstruction of public spaces. As a result of this rapid development, the cities once prominent in stone ornamentation during the Hellenistic period created new trends with their architectural ornamentation styles in the newly built Roman cities. Ephesos, Pergamon and Aphrodisias became dominant schools in Asia Minor and even throughout the Mediterranean due to their proximity to raw materials and their long tradition of stonework. It is possible to see the works of Aphrodisias School, which started to influence the architectural ornamentation style from the second half of the 2nd century onwards, in the newly built cities in Rome, Greece, Syria-Palestine and North Africa. In addition to the works that reflect the original style of Aphrodisias Ornamentation School, it is possible to see examples that include local styles and even elements in the works produced outside of Asia Minor. According to the written sources, the architectural elements of the stone quarries monopolized by the Roman Empire were shipped in semi-finished form. They were probably accompanied by stonemasons. In the multilingual and multiracial Roman cities this stone “trade” brought cultural interaction together with artistic interaction

Keywords:

Roman, Asia Minor, architecture, art, motion,

PDF

___

Albustanlıoğlu, Tulga. Roma İmparatorluk Döneminde Mermer Ocakları Organizasyonu. An- kara: Bilgin Kültür Sanat, 2011.
Anabolu, Mükerrem (Usman). İstanbul ve Anadolu’daki Roma İmparatorluk Dönemi Mimarlık Yapıtları. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2001.
Ball, Warwick. Rome in the East: The Transformation of an Empire. London: Routledge, 2000.
Başaran, Cevat. “Kyzikos Korinth Başlıkları”. Türk Arkeoloji Dergisi 31 (1997): 1-53.
Başaran, Cevat. Anadolu Kompozit Başlıkları. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. 1999.
Bejor, Giorgio. Vie Colonnate. Paesaggi Urbani Nel Mondo Antico. Rivista Di Archeologia, Suppllementi 22. Roma: Giorgio Bretschneider, 1999.
Boëthius, Axel, Roger Ling ve Tom Rasmussen. Etruscan and Early Roman Architecture. New Haven: Yale University Press, 1978.
Burns, Ross. Origins of the Colonnaded Streets in the Cities of the Roman East. New York: Ox- ford University Press, 2017.
Crawford, J. Stephens. The Byzantine Shops at Sardis, Monograph / Archaeological Exploration of Sardis: 9. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1990.
Dalgıç, Örgü. “Early Christian and Byzantine Churches”. Aphrodisias V, The Aphrodisias Regional Survey içinde, derleyen Christopher Ratté ve Peter de Staebler, 367-396. Dar- mstadt/Mainz: Verlag Philipp von Zabern, 2012.
Fischer, Moshe L. Das Korintische Kapitell im Alten Israel in der Hellenistischen und Römisc- hen Periode: Studien zur Geschichte der Baudekoration im Nahen Osten, Mainz am Rhein: Philipp von Zabern, 1990.
Fischer, Mosche L. Marble Studies: Roman Palestine and the Marble Trade. Konstanz: UVK Universitätsverl, 1998.
Freyberger, Klaus S. “Zur Datierung des Theaters in Bosra”. Damaszener Mitteilungen 3 (1988): 17-26, Taf. 9-15.
Freyberger, Klaus S. “Das Tychaion von as-Şanamain. Ein Vorbericht”. Damaszener Mithe- ilungen 4 (1989): 87-108, Taf. 29-39.
Freyberger, Klaus S. Stadtrömische Kapitelle aus der Zeit von Domitian bis Alexander Severus: zur Arbeitsweise und Organisation Stadtrömischer Werkstätten der Kaiserzeit. Mainz am Rhein: P. von Zabern, 1990.
Heilmeyer, Wolf-Dieter. Korinthische Normalkapitelle. Studien zur Geschichte der Römischen Architekturdekoration. Heidelberg: F. H. Kerle Verlag, 1970.
Hirschland, Nancy L. “The Head-Capitals of Sardis”. Papers of the British School at Rome 35 (1967), 12-22.
İdil, Vedat. “Anadolu’da Roma İmparatorluk Çağı Korinth Başlıkları”. Anatolia (Anadolu) 20 (1984): 1-49.
Jones, Mark Wilson. Principles of Roman Architecture. 3. Baskı. New Haven: Yale University Press, 2009.
Kaplan, Deniz. “Korykos Antik Kentinin ve Kilikia Bölgesinin Korinth Sütun Başlıkları”. Olba XIV (2006): 89-111.
Koch, Guntram. Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri. Çeviren Z. Zühre İlkgelen. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2001.
Lendering, Jona. Roma: Mermer Şehir. Çeviren Burak Şengir. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2011.
Leon, Christoph F. Die Bauornamentik des Trajansforums und ihre Stellung in der Früh-und Mittelkaiserzeitlichen Architekturdekoration Roms. Böhlau Verlag, 1971.
Mitchell, Stephen ve diğerleri. Cremna in Pisidia: An Ancient City in Peace and in War. Lon- don: Duckworth: 1995.
Öğüş, Esen. 2015. “A Late-antique Fountain at Aphrodisias and its Implications for Spoli- ation Practices”. Journal of Roman Archaeology 28 (2015): 302-324.
Pensabene, Patrizio. “Pentelico e Proconnesio in Tripolitania: Coordinamento Concorren- za Nella Distribuzione?”. Archeologia Classica 52 (2001): 63-127.
Pensabene, Patrizio. “Marmi d’Importazione, Pietre Locali e Committenza Nella Decora- zione Architettonica di età Severiana in Alcuni Centri delle Province Syria et Palestina e Arabia”. Archeologia Classica 49 (1997): 275-422.
Peschlow-Bindokat, Anneliese. “Zur Säulenstraße von Pompeiopolis in Kilikien”. Istanbu- ler Mitteilungen 25 (1975): 373-391, Taf. 71-82.
Richmond, Ian A. “Palmyra Under the Aegis of Rome”. The Journal of Roman Studies 53, No 1-2 (1963): 43-54.
Strong, Donald Emrys. “Late Hadrianic Architectural Ornament in Rome”. Papers of the British School at Rome 21 (1953): 118-151.
Vandeput, Lutgarde. The Architectural Decoration in Roman Asia Minor. Sagalassos: A Case Study. Leuven: Brepols, 1997.
Ward-Perkins, John Bryan. “Severan Art and Architecture at Lepcis Magna”. The Journal of Roman Studies 38, no 1 ve 2 (1948): 59-80.
Ward-Perkins, John Bryan. “Tripolitania and the Marble Trade”. The Journal of Roman Stu- dies 41, no 1 ve 2 (1951): 89-104.
Ward-Perkins, John Bryan. “Nicomedia and the Marble Trade”. Papers of the British School at Rome 48 (1980): 23-69.
Yıldırım, Şahin. “Soloi-Pompeipolis Liman Caddesi”. Güneş Karadeniz’den Doğar. Sümer Atasoy’a Armağan Yazılar içinde, derleyen Şevket Dönmez, 459-479. Ankara: Hel Ya- yınları, 2013.
Zanker, Paul. The Power of Images in the Age of Augustus. Ann Arbor: University of Michi- gan Press, 1990.
Gaius Suetonius Tranquillus, Divus Augustus.

Meltem İzmir Akdeniz Akademisi Dergisi-Cover

ISSN: 2602-2508
Başlangıç: 2017
Yayıncı: İzmir Büyükşehir Belediyesi

Arşiv