Bademağacı Höyüğü’nde Arkeolojik Mirasın Korunması Değerlendirilmesi ve Sürdürülebilirliğine Yönelik Sorunlar

Arkeolojik alanlar, kazıları yapılmadan veya kazıların tamamlanmasından sonra birçok nedenle tahribata uğrayabilmektedir. Bu tahribatları en temel şekilde insan ve doğa kaynaklı olarak sınıflandırabiliriz. Ülkemiz için sahip olduğu anlam dışında uluslar arası alanda da ortak bir değer olan arkeolojik mirasın korunarak gelecek nesillere aktarılması önemli bir durum arz etmektedir. Arkeolojik kalıntılar içinde özelikle tarih öncesi dönemi temsil eden kalıntıların malzemesinin hassaslığı sebebiyle korunması zorluklara sebep olmaktadır. Bunun dışında koruma, sergileme ve sürekliliğin sağlanması çeşitli sorunları barındırmaktadır. Ülkemizde arkeolojik mirasın korunması Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yetki alanıdır. Dayanağı ise 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili düzenlemelerdir. Aynı zamanda taraf olunan uluslar arası belirleyiciler bulunmaktadır. Erken Neolitik’ten Orta Tunç Çağı’na kadar uzanan kültürel sürekliliği ve buluntularıyla Anadolu tarihöncesine önemli katkılarda bulunan bir yerleşme olan Bademağacı Höyüğü’nde yapılan kazılarla açığa çıkartılan mimari kalıntıların yerinde korunarak sürekliliğinin sağlanması tüm tarihöncesi yerleşmeler için geçerli olan sorunları beraberinde getirmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Arkeolojik miras, Bademağacı höyük, Koruma, Koruma yasaları, Sürdürülebilirlik

Problems Concerning The Preservation, Evaluation and Sustainability of The Archeological Heritage in Bademağacı Höyük

Archeological sites may be damaged either before their excavations or after excavations have been completed becuse of a variety of reasons. These damages can be basically classified as natural and human destructions. Preservation of archeological heritage in a way that will also guarantee future generations to benefit from is of great importance since it’s a common value in international as well as national sense. Among archeological remains, the preservation of those representing prehistory is particularly difficult due to the fragility of its material. Besides preservation, presentation and sustainability have their own problems. In our country, the authority to preserve archeological heritage is the Ministry of Culture and Tourism, empowered by the Law numbered 2863 of the Preservation of Cultural and Natural Assets and the related regulations. There are also international rules to follow. The on site preservation and sustainability of the architectural remains unearthed in Bademağacı Höyük, a settlement that has greatly contributed to Anatolian prehistory with its cultural continuity and finds stretching from the early Neolithic to the middle of the Bronze Age, bring with them the problems applying to all prehistoric sites.

Keywords:

Archeological heritage, Bademagaci Höyük, Preservation, Preservation laws, Sustainability,

PDF

___

Ahunbay, Z. (2010). Arkeolojik Alanlarda Koruma Sorunları Kuramsal ve Yasal Açılardan Değerlendirme. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, Sayı: 8, 103-118.
Duru, R. (1997). Bademağacı Kazıları 1994 Yılı Çalışma Raporu. Belleten LXI, 149-159.
Duru, R. (2006). Sorunlar ve Öneriler. Başgelen, N. (Ed.), Toprağın Altındaki Geçmiş Arkeoloji, Sorunlar, Öneriler, Kazılar (s. 45-48). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Duru, R. ve Umurtak, G. (2010). Bademağacı 2009 Yılı Kazıları/Excavations at Bademağacı in 2009, ANMED, 2010-8,19-25.
Grover, P.& Schaffer, Y. (2007). Protection and conservation at excavated sites. Hodder, I.&Doughty, L. (Eds), Mediterranen prehistoric heritage training, education and management (pp.35-42). Cambridge: Mc Donald Institute Monographs,
Madran, E. ve Özgönül, N. (2005). Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayınları.
Kinzel, M. (2008). Take a look, make a sketch and re-think it: surveying and 4D models for reconstructing archaeolgical sites. Marchetti,N.& Thuesen, I. (Eds.), Archaia case studies on research planning, characterisation, conservation and management of archaeological sites (pp.91-101). England: BAR International Series 1887.
Özdoğan, M. (2006). Tahribat ve Öneriler, Başgelen, N. (Ed.), Toprağın Altındaki Geçmiş Arkeoloji, Sorunlar, Öneriler, Kazılar (s.49-53). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Özgönül, N. ve Öz, B.N. (2007) Arkeolojik Alanların Yönetiminin Anahatları, Madran, E., Bozkurt, E. (Ed.), Korumada Yeni Tanımlar Yeni Kavramlar Alan Yönetimi, (s.267-270). Ankara: TMMOB.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2009a). Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanun. Ankara.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2009b). Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararları. Ankara.
Tuna, N. (2001). Türkiye’de Arkeolojik Kültür Mirası Yönetimi. Pulhan, G. (Ed.), Arkeoloji Bir Bilimin Katmanları. Cogito 28. (s.291-297). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.