Standartlaştırılmış Yağış İndeksi Yöntemi Kullanılarak Salda Gölü Havzası Kuraklık Analizi Üzerine Bir Araştırma

Kuraklık bir toplumun ekonomik yapısını, sosyokültürel özelliklerini ve ekolojik yapısını etkileyen önemli bir olaydır. Yaşanan kuraklıklar sonucunda; nehirlerin ve akarsu yataklarının kuruması veya akımlarının zarara uğraması, bitkiler üzerinde baskıların artması, tarımsal verimliliğin ve doğal yaşam aktivitelerinin azalması, göçlerin artması vb. tehlikeli durumlar kaçınılmazdır. Bu olumsuz etkileri kuraklığın belirli boyuttaki tahminleriyle en aza indirmek mümkündür. Kuraklığın alansal ve zamansal özellikleri ile şiddetini tanımlamak için kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemlerden en fazla tercih edileni “Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SYİ)” yöntemidir. Bu çalışmada, Standartlaştırılmış Yağış İndeksi yöntemi kullanılarak Salda Gölü Havzası için kuraklık analizi yapılmıştır. SYİ değerleri, 1-3-6-12-24 aylık zaman periyotlarında, Yeşilova meteoroloji istasyonu verilerine göre hesaplanmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre; alanda en şiddetli ve en uzun süreli kuraklıklar 1989-1995 yılları arasında gözlemlenmiştir. Son 10 yılda yaşanan kuraklıklar değerlendirildiğinde ise alanda her zaman normale yakın kuraklığın olabileceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kuraklık, kuraklık analizi, Salda Gölü, standartlaştırılmış yağış indeksi

A Study on the Drought Analysis of the Salda Lake Basin Using the Standardized Precipitation Index Method

Drought is an important event affecting the economic structure, sociocultural characteristics and ecological structure of a society. As a result of droughts dangerous situations are inevitable such as; drying of rivers and stream beds or damage to their flows, increased pressure on plants, decreased agricultural productivity and natural life activities, increased migration. It is possible to minimize these negative effects with certain size estimates of the drought. There are many methods used to describe the spatial and temporal characteristics and severity of drought. The most preferred of these methods is the "Standardized Precipitation Index (SPI). In the study, drought analysis was made for Salda Lake Basin using the Standardized Precipitation Index method. SPI values were calculated according to the data of Yesilova meteorology station in “1-3-6-12-24” month time periods. According to the results of the analysis, the most severe and longest droughts were observed between "1989-1995". When the droughts experienced in the last 10 years are evaluated, it is predicted that there may always be a drought close to normal in the area.

Keywords:

Drought, drought analysis, Salda Lake, standardized precipitation index,

PDF

___

Aksever, F. (2019). Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SYİ) Yöntemi İle Kuraklık Analizi Ve Kaklık (Honaz-Denizli) Ovasındaki Yeraltısuyu Değişimi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(1): 152 – 160.
Arslan, O., Bilgil, A., Veske, O. (2016). Standart Yağış İndisi Yöntemi ile Kızılırmak Havzası'nın Meteorolojik Kuraklık Analizi. Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 5(2): 188-194.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2021). Salda Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi, https://tvk.csb.gov.tr/salda-golu-i-91578 (Erişim Tarihi: 03.04.2021)
Dinç, N., Aydinşakir, K., Işık, M., Büyüktaş, D. (2016). Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SPI) Yöntemi ile Antalya İli Kuraklık Analizi. Derim, 33(2): 279-298.
Dracup, J.A., Lee, K.S., Paulson, E.G. (1980). On the Definition of Droughts. Water Resources Research, 16: 297-302.
Kapluhan, E. (2013). Türkiye’de Kuraklık ve Kuraklığın Tarıma Etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27: 487-510.
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2021). Tarihi Yapılar ve Gezilecek Yerler, https://burdur.ktb.gov.tr/TR-154881/salda-golu.html (Erişim Tarihi: 19.03.2021).
Kesici, E., Kesici, K., Kesici, C. (2018). Salda Gölü Korunan Alanının Sürdürülebilirliği. Doğanın Sesi Dergisi, 1(1): 3-11.
McKee, T.B., Doesken, N.J., Kleist, J. (1993). The Relationship of Drought Frequency and Duration to Time Scales, 8th Conference on Applied Climatology, 17-22 January, 1993, Anaheim, CA, 179-184.
MGM (2020). Ankara Meteoroloji Genel Müdürlüğü Verileri, Ankara.
MGM (2021). Kuraklık Analizi Kuraklık Sınıflandırması, https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/kuraklik-analizi.aspx?d=yontemsinif#sfB (Erişim Tarihi: 04.03.2021). Orman ve Su İşleri Bakanlığı (2013). Salda Gölü Sulak Alan Alt Havzası Biyoçeşitlilik Araştırması. Ortadoğu Ormancılık Proje Etüt ve Müşavirlik, 283s, Ankara.
Şaylan, L., Durak, M., Şen, O. (1997). Kuraklık ve Etkileri, Meteorolojik Karakterli Doğal Afetler Sempozyumu, 7-9 Ekim, 1997, Ankara, 433-444.
TMMOB (2020). Türk Mühendis ve Mimarlar Odası Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Salda Gölü Raporu, 139s.
Türkeş, M., Erlat, E. (2005). Climatological Responses of Winter Precipitation in Turkey to Variability of the North Atlantic Oscillation During the Period 1930–2001. Theoretical and Applied Climatology, 81(1-2): 45-69.
Uçar, Y., Topçu, E., Demirel, E. (2019). Standartlaştırılmış Yağış İndeksi Yöntemi ile Isparta İli Kuraklık Analizi. Türk Bilim ve Mühendislik Dergisi, 1(1): 5-16.
Yürekli, K., Anlı, A. S., Örs, İ., Karahan, G. (2009). Sakarya Havzası Aylık Akımlarının Kuraklık Analizi, I. Ulusal Kuraklık ve Çölleşme Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 16-18 Haziran, 2009, Konya, 779-784.
URL-1 (2020). SPI Generator. https://www.nxp.com/design/development-boards/automotive-development-platforms/mpc56xx-mcu-platforms/spi-generator-spigen-software:SPIGEN (Erişim tarihi: 20.12.2020).
Wilhite, D.A., Glantz, M.H. (1987). Understanding the Drought Phenomenon: The Role of Definitions. Chapter 2, In: Drought Mitigation Center Faculty Publications, 86: 11-27.