MÜZELER VE TARİHİ MEKÂNLARDA UYGULANAN ETKİNLİKLER ARACILIĞIYLA ÖĞRENCİLERİN SOSYAL BİLGİLERE ÖZGÜ BECERİLERİN GELİİTİRİLMESİ

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler öğretimi bağlamında müzeler ve tarihi mekânlardan etkili yararlanmaya yönelik öğretim etkinlikleri tasarlayarak bu etkinlikleri uygulamak ve bu etkinliklerin öğrencilerin sosyal bilgilere özgü becerilerinin (değişim ve sürekliliği algılama, tarihsel empati, gözlem, mekânı algılama, zaman ve kronolojiyi algılama, sosyal katılım) geliştirilmesinde ne derece faydalı olduğunu belirlemektir. Nitel araİtırma yöntemi temelinde eylem araştırması modeline göre desenlenen araştırma kapsamında Manisa ili Yunusemre ilçesinde yer alan resmi bir ortaokuldaki 36 kiİilik (20 kız, 16 erkek) bir sınıfla Manisa’nın müzeleri ve tarihi mekânları içerisinden seçilen dokuz ayrı mekâna (Manisa Müzesi, Muradiye Camisi, Tıp Tarihi Müzesi, tarihi Kula evleri, Sard Antik Kenti, Sultaniye Külliyesi, Keskinoğlu Klasik Araç Müzesi, Manisa Ulu Cami, Ravika Köyü Müzesi) yönelik müze öncesi okulda, müzede ve müze sonrası okulda olmak üzere toplamda 34 ayrı etkinlik geliştirilerek uygulanmıştır. Uygulamaların, öğrencilerin sosyal bilgiler öğretim programında yer alan becerilerini nasıl ve ne yönde etkilediğini ortaya koymak amacıyla veri üretme aracı olarak gözlem, görüİme ve doküman analizi kullanılmıştır. Gözlem ve görüşmeler yoluyla elde edilen verilere içerik analizi; öğrenci ürünlerinden elde edilen verilere doküman analizi yapılmıştır. Yapılan uygulamalar neticesinde öğrencilerde sosyal bilgilere özgü becerilerin geliştiği görülmüştür.

DEVELOPING STUDENTS’ SOCIAL STUDIES-SPECIFIC SKILLS THROUGH THE IMPLEMENTATION OF MUSEUM AND HISTORIC PLACE ACTIVITIES

Within the scope of the social studies teaching for 7th grades, the objective of the present study is to design and apply teaching activities effectively benefiting from museums and historic places, and to determine the degree of utility of these activities in development of social studies-specific skills among students (perception of change and continuity, historical empathy, observation, perception of space, perception of time and chronology, social participation). In the framework of this qualitative research method designed according to action research model, the study was conducted by organizing 34 different activities in pre-, during, and post- museum visiting periods for 36-student classroom (20 female, 16 male) in public secondary school in Yunusemre County of Manisa City. Of the museums and historic places located in Manisa, nine individual sites were selected (Manisa Museum, Muradiye Mosque, Medical History Museum, historical Kula Mansions, Sard Antique City, Sultaniye Mosque, Keskinoğlu Classic Automobile Museum, Manisa Ulu Mosque, Ravika Village Museum). In order to determine the direction and significance of effects of conducted activities on student skills with respect to social studies teaching program, observation, interview and document analysis were implemented as data collection tool. While the content analysis was applied on the data collected through observation and interviews, document analysis was conducted on data collected from student products. As a result of conducted practices, certain improvement was observed with students’ social studies-related skills.

PDF

___

Adler, R. P., & Goggin, J. (2005). What do we mean by civic engagement?. Journal of Transformative Education, 3, 236-252.
Akbaba, B., Keçe, M., & Erdem, M. (2012). Effect of using multi-media to students’ time-chronology skills and perception skills of students’ change-continuity. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 14(2), 237-257.
Akça-Berk, N. (2012). Ortaöğretim 11. Sınıf T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde tarihsel canlandırma uygulaması: Bir eylem araİtırması. Yayımlanmamıİ doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aktekin, S. (2009). Lise öğrencilerinin tarih derslerinde yerel tarih konularının öğretilmesiyle ilgili görüİleri. Milli Eğitim, 182, 331-351.
Aktekin, S. (2010). Ortaöğretim tarih eğitiminde yerel tarihin yeri ve önemi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 6(1), 86-105.
Akyüz, G. (2009). Sanayi müzelerinin tarih eğitiminde kullanım durumu: Rahmi M. Koç Müzesi örneği. Yayımlanmamıİ yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Altun, A. (2016). Tarih merakına yönelik bir inceleme: fen-edebiyat fakültesi (aibü) tarih bölümü öğrencilerinin tarihe dair merakları. Turkish History Education Journal, 5(2), 390-436.
Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihi mekânlarla tarih öğretimi: Tarih öğretmenlerinin “müze eğitimine” iliİkin görüİleri. Yayımlanmamıİ doktora tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ata, B. (2013). Sosyal bilgiler eğitiminde müzelerin önemi. (edt. Turan, R. ve Ulusoy, K.). Sosyal Bilgilerin Temelleri, (s. 342-355). Ankara: Pegem Akademi.
Ata, B. (2015). Okul dıİı sosyal bilgiler öğretiminde müzeler. (edt. İimİek, A. ve Kaymakçı, S.). Okul dıİı sosyal bilgiler öğretimi, (s.171-188). Ankara: Pegem Akademi.
Avcı-Akçalı, A. (2013). Tarih öğretiminde merkeze bağımlılığın azaltılması yolunda bir çözüm önerisi: yerel tarih. Yayımlanmamıİ doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (1998). Qualitative Research for Education: An Introduction to Theory and Methods. Needham Heights, MA: Allyn and Bacon, Inc.
Clarke, W. G., & Lee, J. K. (2004). The promise of digital history in the teaching of local history. The Clearing House: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, 78(2), 84-87.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). New York: Routledge.
Costello, P.J.M. (2007). Action research. Continuum Books: London.
Çerkez, S. (2011). Sosyal bilgiler dersinde müze eğitimine dayalı öğretim uygulamalarının öğrencilerin akademik baİarısına ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamıİ yüksek lisans tezi. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
Çulha, B. (2006). Tarihsel mekânlarda keİfederek öğrenme yoluyla sosyal bilgiler öğretimine yönelik öğrenci görüİleri. Yayımlanmamıİ yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Demircioğlu, İ. H. (2015). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaİımlar: Tarih bölümü özel öğretim yöntemleri. (Beİinci Basım). Ankara: Anı Yayıncılık.
Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düİünce geliİimi. (3. Basım). Ankara: Nobel Kitap.
Dinç, E. ve Üztemur, S. (2017). Türkiye’de sosyal bilgiler ve tarih eğitiminde müzeler ve tarihi mekânlardan yararlanmaya yönelik araİtırmaların içerik analizi. Milli Eğitim, 214, 61-84.
Epik, C. (2004). Müzelerin lise öğrencilerinin tarih dersi baİarıları ve hatırda tutma becerileri üzerindeki etkileri. Yayımlanmamıİ yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Ferrance, E. (2000). Action research: Themes in education. USA: Northeast and Islands Regional Educational Laboratory at Brown University.
Filiz, N. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde müze kullanımı. Yayımlanmamıİ yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gallant K., Smale B. and Arai S. (2010). Civic engagement through mandatory community service: implications of serious leisure. Journal of Leisure Research, 42(2), 181-201.
Gartenhaus, A. R. (2000). Yaratıcı düİünme ve müzeler. (Çeviri: Ruhiser Mergenci, Bekir Onur) Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Gökkaya, A. K. ve Yeİilbursa, C. C. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik baİarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 483-506.
Hughes, A. & De Silva, H. (2013). One street twenty children and the experience of a changing town: Year 7 explore the story of a London street. Teaching History, 151, 55-63.
Iİık, H. (2008). İlköğretimde tarih konularının yerel tarih ile iliİkilendirilmesinin öğrenci baİarısına etkisi. Uluslararası Sosyal Araİtırmalar Dergisi, 1(4), 290-310.
İlhan, A., Artar, M., Okvuran, A. ve Karadeniz, C. (2011). Müze Eğitim Modülü. Ankara: MDGF UNICEF Yayını.
Johnson, A. P. (2014). Eylem araİtırması el kitabı. Uzuner, Y. ve Anay, M. Ö. (çev. Edt.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi. Dördüncü Baskı. Ankara: Pegem akademi.
Karadeniz, C. ve Çıldır, Z. (2014). İngiltere’de müze eğitimi: Londra’dan izlenimler. Ankara: KalemKitap Yayınevi.
Karadeniz, C., & Onur, B. (2015). Cultural diversity policies of the museums in the United Kingdom and sample practices from London. Journal of Human Sciences, 12(1), 109-128.
Marino, M. P. (2012). Urban space as a primary source: Local history and historical thinking in New York City. The Social Studies, 103(3), 107-116.
Marino, M. P. (2013). One building, many histories: Historical inquiry on a New York city street. The Social Studies, 104(4), 169-182.
Marino, M. P., & Crocco, M. S. (2012). Doing local history: A case study of New Brunswick, New Jersey. The Social Studies, 103(6), 233-240.
MEB. (2005a). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. Sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Baİkanlığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
MEB. (2005b). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7.sınıflar öğretim programı ve kılavuzu (Taslak Basım). Talim ve Terbiye Kurulu Baİkanlığı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
MEB. (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). 29/10/2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=155 adresinden eriİildi.
Mercin, L. (2006a). Müzeler ve toplum. 03/04/2017 tarihinde http://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/Yrd.-Do%C3%A7.-Dr.-Levent-MERC%C4%B0N-M%C3%9CZELER-VE-TOPLUM.pdf kaynağından eriİilmiİtir.
Mills, G. E. (2003). Action Research. A Guide for the Teacher Researcher. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Inc.
Onur, B. (2012). Çağdaİ müze, eğitim ve geliİim müze psikolojisine giriİ. Ankara: İmge Kitabevi.
Oruç, A. G. S. ve Altın, B. N. (2008). Müze eğitimi ve yaratıcı drama. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 125-141.
Özen, R. ve Sağlam, H. İ. (2010). İlköğretim öğrencilerinin değiİim ve sürekliliği algılayıİı. Akademik Bakıİ Dergisi. Sayı 22. (1-15).
Öztürk, M. (2010). Mekânı algılama becerisi. Safran, M. (edt.). Tarih Nasıl Öğretilir? (s. 83-94). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Seidel, S., & Hudson, K. (1999). Müze eğitimi ve kültürel kimlik. (Çev: Bahri Ata (Yayına Hazırlayan: Bekir Onur). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müze Eğitimi Anabilim Dalı Yayınları No:1.
İar, E. ve Sağkol, T. (2013). Eğitim fakültelerinde müze eğitimi dersi gerekliliği üzerine. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 83-90.
Tezcan-Akmehmet, K. (2005). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde arkeoloji müzelerinin nesne merkezli eğitim etkinlikleriyle kullanılması. Yayımlanmamıİ Doktora Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Tezcan-Akmehmet, K. (2008). Müzelerin tarih öğretiminde nesne merkezli eğitim etkinlikleriyle kullanılması ve ilköğretim sosyal bilgiler öğretimi. Milli Eğitim Dergisi, 180(4), 50-67.
Tezcan-Akmehmet, K. ve Ödekan, A. (2006). Müze eğitiminin tarihsel geliİimi, İTÜ Dergisi, 3(1), 47-58.
Virta, A. (2001). Student teachers’ conceptions of history. International Journal of Historical Learning, Teaching and Research, 2(1), 53-64.
Yılmaz, K. (2007). Historical empathy and its implications for classroom practices in schools. The History Teacher, 40, (331-337).
Yılmaz, A. Kaya, B. ve Çolak, K. (2009). Panorama 1453 Tarih Müzesi’nin eğitimsel değeri ve müze hakkındaki öğrenci görüİleri. IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, 7-9 Ekim, İstanbul.
Yılmaz, K. ve Koca, F. (2012). Tarihsel empati üzerine nitel bir araİtırma: Tarih öğretmenlerinin algı, görüİ ve deneyimlerinin incelenmesi. University of Gaziantep Journal of Social Sciences, 11(3). (855-879).
Yorulmaz, E. (2016). Sosyal bilgiler dersi kapsamında okul dıİı çevrelerin kullanımı: Çorum yatılı arkeoloji müzesinde bir gün. Yayımlanmamıİ yüksek lisans tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.