Mehmet KAYA, Taşkın YILDIRIM, Abdullah ATLİ

Gelişimsel Sorun Alanları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

İki aşamalı olarak yürütülen bu çalışmanın ilk aşamasında, lise öğrencilerinin yaşadıkları gelişimsel sorunları belirleyebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek amaçlanmıştır; ikinci aşamasında ise geliştirilen Gelişimsel Sorun Alanları Ölçeği kullanılarak, lise öğrencilerinin yaşadıkları gelişimsel sorunlar bazı demografik değişkenler açısından incelenmiştir. Çalışmaya 1136 lise öğrencisi dâhil edilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğinin saptanmasında açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri kullanılmıştır. AFA sonrasında 27 madde ve 7 alt boyut oluşmuştur. Ölçeğin açıkladığı toplam varyans oranı %70.4 ve toplam öz değeri %19’dur. Ölçekteki maddelerin faktör yükleri .57 ile .88 arasında değişim göstermektedir. DFA sonrası elde edilen yapının /sd oranı, CFI, GFI, RMR / SRMR, RMSEA uyum indeksleri değerlendirildikten sonra değerlerin model uyumu için yeterli seviyede oldukları saptanmıştır. Ölçeğin alt boyutlarının güvenirlik katsayılarını belirlemek için hesaplanan Cronbach Alpha katsayıları .70 ile .86 arasında değişim göstermektedir. Sonuç olarak, Gelişimsel Sorun Alanları Ölçeği’nin lise öğrencilerinin yaşadıkları gelişimsel sorunların saptanmasında kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya konmuş ve ilk aşama tamamlanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise lise öğrencilerinin yaşadıkları; öfke dışavurumu, sınav kaygısı ve akademik başarı/sızlık sorunlarının ilk sıralarda yer aldığı ve kadınların, gelişimsel sorunları erkeklere oranla daha fazla yaşadığı bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Gelişimsel sorunlar, Lise, lise öğrencileri, ölçek geliştirme

Developmental Problems That High School Students Experience

This study was conducted as two sessions. In the first session the aim was to develop a reliable and valid measurement scale that determines high school students’ experienced developmental problems. In the second session, using Developmental Problem Areas Scale (DPAS), it was aimed to investigate the developmental problems that high school students experience in terms of some demographic varibles. 1136 high school students were included in the study. Exploratory and confirmatory factor analysis were used in order to determine the scale’s construct validity. After the Exploratory factor analysis, 27 items and 7 subdimensions generated. Total variance rate and total eigenvalue that the scale explains are %70.4 and %19 respectively. Factor loadings of items in the scale vary between .57 and .88. Construction’s /sd rate that was obtained using factor analysis was determined to be sufficient for modal conformity, after evaluating CFI, GFI, RMR/SRMR, RMSEA fit indeces. Cronbach’s Alpha coefficients that were used to determine scale’s subdimensions’ reliability, coefficients vary between .70 and .86. As a result, DPAS was assessed to be a valid and reliable measurement scale to determine high school students’ developmental problems. Therefore the first session was completed. In the second session, anger expression, test anxiety and academic success/unsuccess problems were found to be in the first place, and women experienced developmental problems more than men.

Keywords:

Developmental problems, High school, High school students, Development of scale,

PDF

___

Adams, J. F. (1995). Ergenliği anlamak. (B. Onur, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi
Akturan, U. (2013). Nitel araştırmalarda örnekleme. T. Baş, & U. Akturan içinde, Nitel Araştırma Yöntemleri (s. 195-208). Ankara: Seçkin.
Albayrak, B., & Kutlu, Y. (2009). Ergenlerde öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 57-69.
Alotaibi, T. (2015). Combating anxiety and depression among school children and adolescents through student counselling in Saudi Arabia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 205, 18-29.
Anderson, C. M., Dimidjian, S., & Miller, A. (2012). Aile Terapisi. I. D. Glick, ve I. D. Yalom içinde, Depresyon Terapisi (Y. Engin, Çev., 2 b.). İstanbul: Prestij Yayınevi.
Aras, Ş., Ünlü, G., & Taş, F. V. (2007). Çocuk ve ergen psikiyatrisi polikliniğine başvuran hastalarda belirtiler, tanılar ve tanıya yönelik incelemeler. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10(1), 28-37.
Atak, H. (2011). Kimlik gelişimi ve kimlik biçimlenmesi: Kuramsal bir değerlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1). 163-213.
Bernard, M. E., & Cronan, F. (1999). The child and adolescent scale of irrationality: validation data and mental health correlates. Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 13(2), 121-132.
Bilge, F., Tuzgöl-Dost, M., & Çetin, B., (2014) Lise Öğrencilerinde tükenmişliği ve okul bağlılığını etkileyen faktörler: Çalışma alışkanlıkları, yetkinlik inancı ve akademik başarı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(5). 1709-1727.
Bilgin, M. (2001). Üniversite öğrencilerinin sorunları ile değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Ç.Ü Eğitim Fakültesi Dergisi, (2 ) 20, 18-25.
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). Ankara: PegemAkademi.
Christensen, L.B., Johnson, R.B., & Turner, L.A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz (A. Alpay, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2. edition). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Creswell, J.W. (2014). Research Design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (Fourth Edition). ABD: SAGE Publication, Inc.
Çetinkaya, E. (2010). Genç işsizliğin teorik açıklamaları. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (58), 45-57.
Çivitci, A. (2006). Ergenlerde mantıkdışı inançlar: Sosyo demografik değişkenlere göre bir inceleme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 7-17.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve Lisrel uygulamaları (2.baskı). Ankara: PegemA Akademi.
Dan, O., Bar Ilan, O., & Kurman, J. (2014). Attachment, self-esteem and test anxiety in adolescence and early adulthood. Educational Psychology, 34(6), 659-673.
Derlan, C. L., & Umaña-Taylor, A. J. (2015). Brief report: Contextual predictors of African American adolescents' ethnic-racial identity affirmation-belonging and resistance to peer pressure. Journal of Adolescence, 41, 1-6.
DeVellis, R.F. (2014). Ölçek geliştirme: Kuram ve uygulamalar (T.Totan, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Field, A. P. (2009). Discovering statistics using SPSS: And sex and drugs and rock 'n' Roll (third edition). London: Sage publications.
Gander, M. J., & Gardiner, H. W. (2007). Çocuk ve ergen gelişimi (6 b.). (B. Onur, Dü., A. Dönmez, H. N. Çelen, ve B. Onur, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi.
Geçtan, E. (2012). Psikanaliz ve sonrası (15 b.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
Gündüz, B., Çapri, B., & Gökçakan, Z. (2012). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 38-55.
Halahan, C. J., David, P. V., & Rudolf H. M. (1995). Parental support, coping strategies and psychological adjustment: An integrative model with late adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 24 (6). 633-647.
Hatunoğlu, Y., & Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 333-338.
İnanç, B. Y., Bilgin, M., & Atıcı, M. K. (2008). Gelişim psikolojisi (4. baskı.). Ankara: PegemAkademi.
Jeammet, P. (2012). Ergenlik. (M. I. Ertüzün, Çev.) Ankara: Bağlam.
Kacur, M., & Atak, M. (2011). Üniversite öğrencilerinin sorun alanları ve sorunlarla baş etme yolları: Erciyes üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 273-297.
Kalkan, M., & Özbek, S. K. (2011). Çocukluk çağı örselenme yaşantıları ergenlerdeki flört kaygısını yordar mı? Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi: 18(1), 35 – 44.
Kalyencioğlu, D., & Kutlu, Y. (2010). Ergenlerin aile işlevi algılarına göre uyum düzeyleri. İÜ FN Hem. Dergisi, 18(2), 56-62.
Kaya, M. (2015). Lise öğrencilerinin yaşadıkları gelişimsel ve travmatik sorunlar: Velilerin, öğretmenlerin ve öğrencilerin gözünden (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi)., İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Kemer, G., & Atik, G. (2005). Kırsal ve il merkezinde yaşayan lise öğrencilerinin umut düzeylerinin aileden algılanan sosyal destek düzeyine göre karşılaştırılması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 21,161-168.
Kesici, Ş. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin anne baba tutumlarının ve rehberlik ihtiyaçlarının mesleki karar verme zorluklarını yordaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt(18), 329-339.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (4. editions). New York: Guilford Publications, Inc.
Koyun, A., Taşkın, L., & Terzioğlu, F. (2011). Yaşam dönemlerine göre kadın sağlığı ve ruhsal işlevler: Hemşirelik yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1), 67-99.
Kulaksızoğlu, A. (2014). Ergenlik psikolojisi (16. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Küçükarslan, M., & Gizir, C. A. (2013). Romantik İnançlar Ölçeği’nin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2). 461 – 469.
Mallinckrodt, B. (1992). Childhood emotional bonds with parents, development of adult social competencies, and availability of social support. Journal of Counseling Psychology, 39 (4),453-461.
Mello, Z. R., Anton-Stang, H. M., Monaghan, P. L., Roberts, K. J., & Worrell, F. C. (2012). A longitudinal investigation of African American and Hispanic adolescents' educational and occupational expectations and corresponding attainment in adulthood. Journal of Education for Students Placed at Risk,17(4), 266-285.
Nartgün, Ş., & Çakır, M. (2014). Lise öğrencilerinin akademik başarılarının akademik güdülenme ve akademik erteleme eğilimleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 379-391.
Parman, T. (2012). Ergenlik ya da merhaba hüzün (4. baskı). Ankara: Bağlam Yayıncılık.
Parman, T. (2013). Ergenliğin yüzleri (2. baskı). Ankara: Bağlam Yayıncılık.
Pemra, C. Ü., Kaya, Ç. A., Akgün, T., Yıkılkan, H., & İşgör, A. (2007). Birinci basamakta ergen sağlığına yaklaşım. Turkiye Klinikleri, 27, 567-576.
Ringeisen, T., & Raufelder, D. (2015). The interplay of parental support, parental pressure and test anxiety–Gender differences in adolescents. Journal of adolescence, 45, 67-79.
Sayar, K., & Dinç, M. (2013). Psikolojiye giriş (4. baskı). İstanbul: Dem Yayıncılık.
Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi (2.baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Sonneck, G., Goll, H., Herzog, H., Klejna, M., Kuess, S., Pröbsting, E., Rossiwall, O., Till, W., & Ziegelbauer, B. (2000). Krize müdahale ve intiharı önleme (Y. Sözer, Çev.) Ankara: A. Ü. Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
Sözer, Y. (1992). Psikiyatride kriz kavramı ve krize müdahale. Kriz Dergisi, 1(1), 8-12.
Steinberg, L. D. (2007). Ergenlik. Ankara: İmge Kitabevi.
Sulimani-Aidan, Y. (2015). Do they get what they expect? The connection between young adults' future expectations before leaving care and outcomes after leaving care. Children and youth services review, 55, 193-200.
Suomalainen, L., Haravuori, H., Berg, N., Kiviruusu, O., & Marttunen, M. (2011). A controlled follow-up study of adolescents exposed to a school shooting–psychological consequences after four months. European Psychiatry, 26(8), 490-497.
Szmukler, G. L. (1987). The place of crisis intervention in psychiatry (A. Özden, Çev.) Australlian and New Zealand Journal of Psychiatry, 21, 24 - 34.
Şahin, C. (2008). Eğitim sürecinde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. M. Güven İçinde, Psikolojik Danışma ve Rehberlik (ss. 1-49). Ankara: Anı Yayıncılık.
Şimşek, D. (2013). Ergenlik döneminde çocukların evden kaçma nedenlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şimşek, H. (2011). Lise öğrencilerinde okulu bırakma eğilimi ve nedenleri. Eğitim Bilimleri araştırmaları dergisi, 1(2), 27-47.
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
Tanhan, F., & Şentürk, E. (2011). Sınıf içi istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik öğretmen tutumları ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 44-53.
Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (4.baskı). Ankara: Nobel yayın Dağıtım.
Taylı, A. (2008). Kişisel rehberlik ve psikolojik danışma. M. Güven İçinde, Psikolojik Danışma ve Rehberlik (ss. 161-198). Ankara: Anı Yayıncılık.
Totan, T., & Yöndem, Z. D. (2007). Ergenlerde zorbalığın anne, baba ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 8(2), 53-68.
Türkiye İstatistik Kurumu - TÜİK, (2014). http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18625 , 09.03.2017.
Türkiye İstatistik Kurumu - TÜİK, (2015). http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21517 , 09.03.2017.
Uludağlı, N. P. (2017). Psikolojik sağlık açısından yetişkin olma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(3), 263-283.
Vignoli, E. (2015). Career indecision and career exploration among older French adolescents: The specific role of general trait anxiety and future school and career anxiety. Journal of Vocational Behavior, 89, 182-191.
World Health Organization-WHO, (2017). Gender and women’s mental health., http://www.who.int/mental_health/prevention/genderwomen/en/ ,11.02.2017.
Yıldırım, İ. (2000). Akademik başarının yordayıcısı olarak yalnızlık, sınav kaygısı ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 167-176.
Yousefi, B., Hassani, Z., & Shokri, O. (2009). Reliability and factor validity of the 7-Item social physique anxiety scale (SPAS-7) among university students in Iran. World Journal of Sport Sciences, 2(3), 201-204.