ERKAN PEHLİVAN, Beliz YEKELER

Malatya'da Yarı Kırsal Bir Bölgede Ergenlerde Özsaygı İle Fiziksel Şiddete Maruziyet Arasındaki İlişki

Ergenlik ve genç yetişkinlik dönemleri şiddet içerikli davranışların arttığı dönemlerdir. Şiddetin, doğrudan maruz kalanlar ile tanıklık edenler tarafından algılanışı, kişilik, tutum ve davranışların gelişimi açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı yarı kırsal bölgede ergenlerin özsaygı ile fiziksel şiddete maruziyetleri arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Kesitsel tipte olan araştırma Malatya'nın yarı kırsal bir bölgesinde gerçekleştirilmiştir. Hekimhan İlçe Merkezi ve rastgele seçilen üç kasabasında 410 ergen araştırma kapsamına dahil edilmiştir. Araştırma verileri geçerlik ve güvenirlik çalışmaları Çuhadaroğlu (1986) tarafından yapılmış Rosenberg Özsaygı ölçeğini de içeren araştırma anketi gözlem altında uygulanarak toplanmıştır. Verilerin analizinde unpaired t testi ve regresyon analizi kullanılmıştır. 410 ergenin % 60.2'si erkek, %39.8'i kızdır. Ergenlerin %33.7'si ilköğretim, %66.3'ü lise de öğrenim görmekteydi. Ergenlerin %41.3'ü evde, %41.9 okulda, fiziksel şiddete maruz kaldıklarını ifade ettiler. Erkeklerin %58.3'ünün özsaygı düzeyleri 0-2 aralığında, %35.2'sinin 3-4 aralığında, %6.5'ünün ise 5-6 aralığındadır. Kızların ise %65.0'inin özsaygı düzeyleri 0-2 aralığında (yüksek), %25.8'inin 3-4 aralığında (orta), %9.2'sinin ise 5-6 (düşük) aralığındadır. Ergenlerin özsaygı düzeylerine dağılımı ile cinsiyetleri arasında bir fark yoktu (p>0.05). Ergenlerin özsaygıları ile okulda fiziksel şiddet görme arasında düşük ama anlamlı bir korelasyon vardı. (r=0.13; p=0.05). Standardize edilmiş beta katsayısı analizine göre; okulda fiziksel şiddet görmede %11.2 oranındaki artış, özsaygı skorunda bir birimlik artışa yol açmaktaydı ( F=5.164; p=0.024). Buna karşılık ergenlerin özsaygı düzeyleri ile evde fiziksel şiddet görme arasında bir ilişkinin bulunmadığı saptandı (t=-.303; p=0.762). Sonuç olarak, ergenlerde özsaygı ile okulda fiziksel şiddete maruziyet arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Ergenlere, anne-babalara ve öğretmenlere yönelik bilinçlendirme programlarına ihtiyaç vardır.

The Relationship between Self-esteem and Exposure to Physical Violence in Adolescents in a Semi-rural Area of Malatya

Adolescence and young adulthood are periods that increase in violent behaviors. Perceived by the victims directly and those who witness the violence is important for the development personality, attitudes and behaviors. The aim of this study is to invesitigate the relationship between self-esteem characteristics of adolescents and exposure to physical violence in a semi-rural area. This is the cross-sectional survey was conducted in a semi rural area of Malatya. Hekimhan District Centre and randomly selected three town 410 adolescents were included in the study. The researc data was collected a survey and "Rosenberg Self-esteem Scale"(RSS) developed by Çuhadar (1986) was applied under supervision. Unpaired t-test and regression analysis were used for data analysis. 60.2% male and 39.8% were female of 410 adolescents. 33.7% primary and 66.3% high school education of adolescents has been attending. From the adolescents 41.3% at home, 41.9% in school, 41.5% in the street, stated that they had experienced physical violence. Self-esteem scores of 58.3 % of male adolescents were in the range of 0-2 (high), of 35.2 % was in the range of 3-4 (moderately) and of 6.5 % in the range of 5-6 (low). Scores of 65.0 of female adolescents were in the range of 0-2, of 25,8 % was in 3-4 and of 9.2 % in 5-6 respectively. There was no statistical difference between self -esteem scores of adolescents and gender (p>0.05). The low but there was a significant correlation between self-esteem of adolescents and exposure to physical violence at school (r = 0.13, p = 0.05).The standardized regression coefficient is interpreted, as a one-unit increase at the self-esteem score were lead to, an increase of 11.2 % the exposure to physical violence in school adolescents (F = 7.892, p = 0.005 In contrast, there was no a relationship between self-esteem levels of adolescents and exposure to physical violence at home (t=-.303; p=0.762). As conclussion; in this study was found a significant relationship between self-esteem levels and physical violence at school. The consciousness-raising programs for adolescents, parents and teachers are needed.

PDF

___

1. Çelik GG. Çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğine başvuran ergenlerin özellikleri. Uzmanlık tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana. 2007;5-17.
2. Akbaba S. Ahlak ve gelişimi. In: Özbay Y, Erkan S, eds, Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem, 2008;165-205.
3. Dahlberg LL, Potter LB. Youth violence: Developmental pathways and prevention challenges. Am J Prev Med. 2001;20(1 Suppl):3-14.
4. Boulter L. Family-School connection and school violence prevention. Negro Educ Rev. 2004;55(1):27-40.
5. Cengiz M. Çocukların aile içi şiddete uğramasına neden olan sosyo-ekonomik faktörler. Yüksek Lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya. 2008;7-18.
6. Kıyak S. Sağlık Ocağında çalışan hemşire ve ebelerin ailede kadına yönelik şiddet konusunda bilgi ve tutumları. Yüksek Lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya. 2008;3- 22.
7. Vollmayr B, Henn FA. Stress models of depressions. Clinical Neuroscience Research, 2003;3(4-5):245-51.
8. Kaya, M, Güneş G, Kaya B, Pehlivan, E. Tıp fakültesi öğrencilerine boyun eğici davranışlar ve şiddetle ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2004;5:5-10.
9. Collishaw S, Maughan B, Goodman R, Pickles A. Time trends in adolescent mental health. J Child Psychol Psychiatry. 2004;45(8):1350-62.
10. Doğru N, Peker R. Özsaygı geliştirme programinin lise dokuzuncu sinif öğrencilerinin özsaygi düzeylerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2004;17(2):315-28.
11. Güloğlu B, Karaırmak Ö. Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi. 2010;11(2):73-88.
12. Çevik BG, Atıc, M. Lise 3. sınıf öğrencilerinin benlik saygılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2009;6(1):339-52.
13. Sayıner B, Savaşan E, Sözen D, Köknel Ö. Yükseköğretim gençliğinin benlik algısının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: İstanbul Ticaret Üniversitesi örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2007;6(11):253-65.
14. Erkan S, Kaya A. Grupla psikolojik danışma ve rehberlik programları. Pagem A Yayıncılık, Ankara, 2005;27-92.
15. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye nüfus ve sağlık araştırması- 2008, Ankara, 2009;28-154.
16. Türkiye Büyük Millet Meclisi. Türkiye'de ortaöğretime devam eden öğrencilerde ve ceza ve infaz kurumlarında bulunan tutuklu ve hükümlü çocuklarda şiddet ve bunu etkileyen etkenlerin saptanması. Araştırma Raporu. 2007;27-102.
17. Celbiş O, Karaoğlu L, Eğri M, Özdemir O. Violence among high school students in Malatya: A prevalance study. Turk Med J Sci. 2012;42(2):343-50.
18. Kaya M, Genç M, Kaya B, Pehlivan E. Tıp fakültesi ve sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başa çıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Derg. 2007;18(2):137-46.
19. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı. Türk ailesinde adölesanların sorunları. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, Yayın no:100, Ankara, 1997;42-127.
20. 20- Türkiye Bilimler Akademisi (2004), Ergen ve ruhsal sorunları: Durum saptama çalışması. TÜBA- UNFPA Nüfus ve kalkınma stratejileri alt programı. 2004; 27-34
21. Balat, UG, Akman B. Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki lise öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2004;14(2):175-83.
22. Erşan E, Doğan O, Doğan S. Beden eğitimi ve antrenörlük bölümü öğrencilerinde benlik saygısı düzeyi ve bazı sosyo-demografik özelliklerle ilişkisi. Klinik Psikiyatri. 2009;12:35-42.
23. Karademir T, Döşyılmaz E, Çoban B, Kafkas ME. Beden eğitimi ve spor bölümü özel yetenek sınavına katılan öğrencilerde benlik saygısı ve duygusal zeka. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2010;18(2):653-74.
24. Baumeister RF, Smart L, Boden JM. Relation of threatened egoism to violence and aggression: The dark side of high self-esteem. Psychological Review. 1996;103(1):5- 33.