Ordu İli Aybastı İlçesi Sefalık Köyü Küçük ve Büyük Hamam Mimari ve Tarihlendirmesi

Mütevazı dış görünüşlerine rağmen iç mimari düzenleri, planları, sıcak soğuk akan suları, ısıtma ve aydınlatma gibi sistemleri ile hamamlar özel düzenlere sahiptir. Özellikle Türk hamamları temizlik, doğum, evlilik, sünnet gibi toplumsal olayların gerçekleştirildiği sosyal karakteri olan kurumlar olarak, uzun süre Türk sosyo-kültürel hayatında önemli bir yer tutmuştur. Bu çalışmada, Ordu ili Aybastı ilçesi Sefalık Köyünde bulunan tarihi iki hamam bilimsel olarak ilk kez tanıtılmıştır. Üzerinde kitabesi olmayan hamamlar tarihi, mimari ve yapısal özellikleri ile benzer örneklerle karşılaştırılarak tarihlendirilmeye çalışılmıştır. Bu iki hamam tek fonksiyonlu olarak düzenlenmiştir. Klasik Türk hamam mimari özelliklerini yansıtan hamamlar ılıklık, sıcaklık, su deposu ve külhan gibi bölümlerden oluşmaktadır. Hamamların dış duvarlarında kaba yonu ve moloz taş, iç duvarlarında ve kemerlerinde kesme taş, kapı söveleri ve duvar köşelerinde kesme taş, kubbe geçişlerinde ise tuğla malzeme kullanılmıştır. Hamamlar, malzeme, teknik ve süsleme özellikleri ile detaylı bir şekilde incelenerek, Türk hamam mimarisi içerisindeki yerleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Orijinal özelliklerini kısmen koruyan sade kurgulu bu yapılar daha çok ihtiyaca cevap vermek amacıyla yapılmış olup yapıların fonksiyonellikleri ön plandadır. Yapıldıkları dönemin sosyal, siyasi ve mimari ortamını yansıtan birer belge olarak eserler işlev ve kullanımlarını yitirmiştir. 

Architecture and Dating of Small and Large Baths in Sefalik Village of Aybasti County of the Ordu City

Despite of their modest appearances, baths have custom layouts as interior design schemes, plans, hot and cold running water, heating and lighting systems. Especially the Turkish baths loom large for a long time in socio-cultural life of Turkey because they have social character because of the events like cleaning, birth, marriage taken place there. In this study, two historical baths in the Sefalık Village of Aybastı County of the Ordu are introduced for the first time as a scientific. It is tried the baths with no inscription to be dated by comparing similar examples according to their historical, architectural and structural features. These are put in order with a single function. Reflecting the architectural features of the classic Turkish bath, they consist of a warmth, heat, water tank and furnace. While rough-cut stone and ruble stone were used on their outer walls and cut stone was used on the interior walls, arches, gateposts and corners, brick was used in their dome transitions. It is tried to identify these baths’ place among the Turkish baths by examining materials, techniques and decorative features in detail. Partially preserving the original features, these structures were built for the needs, so their functionality was in the foreground. They have reflected the social, political and architectural environment o their time as a document, but most of them have lost their function and use. 

___

  • ÖNGE, Y.(1995). Anadolu’da XII-XIII. Yüzyıl Türk Hamamları, Ankara.
  • EYİCE, S. (1960). “İznik’te Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları Hakkında Bir Deneme”, Tarih Dergisi, C.XI, S.15, İstanbul, 99-120.