Ingeborg Bachmann’ın “Manhattan’ın İyi Tanrısı” Oyununun Trajedi Teorisi Bağlamında İncelenmesi

Tragedyanın bir tiyatro biçimi olarak tespit edilişi Aristoteles’in Poetika’sıyla başlar, ancak trajedi teorisi Poetika’nın yazıldığı M.Ö. 4.yy’dan bugüne gelen süreçte büyük oranda değişmiş ve dönüşmüştür. Söz konusu dönüşüm, tragedyanın biçimsel özellikleri kadar trajik olanın kavramsal karşılığı ile de ilintilidir. Bu çalışmada, tragedyanın öz’sel nitelikleri ile bunların modern trajedi teorisindeki yeri, Ingeborg Bachmann’ın “Manhattan’ın İyi Tanrısı” adlı oyun metni üzerinden araştırılmıştır. Bunun için öncelikle, tragedyayı oluşturan temel öğeler, bu öğelerin kurgulanış biçimleri ve trajik olanın anlam bağlamı incelenmiştir. Ardından, trajedi teorisinin geçirdiği modernist evrim ve bunun sonucu olarak yaşanan anlam çoğullaşması mercek altına alınmıştır. Antik trajedi ile modern trajedi arasındaki belirgin farklılıkların bulgulanması ile trajik olanın trajedi teorisindeki karşılığının anlaşılmasına çalışılmıştır. Son olarak ise, Manhattan’ın İyi Tanrısı oyunu elde edilen bilgi ve bulgular doğrultusunda incelemeye alınmıştır. Böylelikle, metnin hem antik trajedi ile hem de modern trajedi ile ilintisi saptanabilmiştir. Metnin biçimsel öğeleri ile kavramsal katmanları trajedi teorisi üzerinden irdelenerek, oyunun tür bazındaki tespiti gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak; hem Manhattan’ın İyi Tanrısı oyununun trajedi teorisi içindeki yeri ve konumunu anlaşılır hale getirmek, hem de bir tiyatro biçimi olarak trajedinin belirleyici niteliklerini açığa çıkarmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tragedya, Ingeborg Bachmann, Manhattan’ın İyi Tanrısı, Modern Trajedi

An Investigation of Tragedy Theory through Ingeborg Bachmann’s Play "The Good God of Manhattan"

The definition of tragedy as a genre of theatre starts with Aristotle's Poetics, but the theory of tragedy has modified and transformed to a large extent between the 4th century BC to today. This transformation is related to the formal features of tragedy as well as the cognitive meaning of tragic. In this study, the essential characteristics of tragedy and the status of the tragic in modern tragedy theory are investigated through Ingeborg Bachmann’s play “The Good God of Manhattan”. Therefore, first of all, the basic elements that compose tragedy, the way of setting these elements up and the scope of tragic are examined. Then, the modernist evolution of tragedy theory and the pluralization of tragic that was experienced as a result of this evolution are investigated. By discovering the clear differences between ancient tragedy and modern tragedy, it has been tried to explain the meaning of tragic in tragedy theory. Finally, the play “The Good God of Manhattan” is examined through information and indications obtained from this research. Thus, the relation of the text with both ancient tragedy and modern tragedy is determined. By examining the formal elements and cognitive layers of the text through the theory of tragedy, the genre of the play is defined. As a result; it is aimed both to make the status of “The Good God of Manhattan” clear in the theory of tragedy, and to reveal fundamental characteristics of tragedy as a genre of theatre.

Keywords:

Tragedy, Ingeborg Bachmann, The Good God of Manhattan, Modern Tragedy,

PDF

___

Arıcı, O. (2009). Muğlaklık ve Tragedya. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, SBE, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji, İstanbul.
Aristoteles. (2020). Poetika. A. Çokona-Ö.Aygün (çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Bachmann, I. (2017). Radyo Oyunları. A. Cemal (çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. İ. Türkmen (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Eagleton, T. (2012). Tatlı Şiddet: Trajik Kavramı. K. Tunca (çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Ejder, E. (2015). Tragedya ve Etik Yaşam: Hölderlin, Hegel ve Heidegger’in Tragedya Yorumları Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, SBE, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji, İstanbul.
Gökdağ, E. (2003). Tiyatro Kuramının Başlangıcından Modern Döneme Tragedyanın Algılanışı The Perception of Tragedy: From Its Beginning to Modern Times. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 15 (15), DOI: 10.1501/TAD_0000000016
Kaufmann, W. (1968). Tragedy and Philosophy. New Jersey, USA: Princeton University Press.
Kuçuradi, İ. (1997). Sanata Felsefeyle Bakmak. Ankara: Ayraç Yayınevi.
Lennox, S. (2006). Cemetery of the Murdered Daughters: Feminism, History and Ingeborg Bachmann. Amherst and Boston, USA: University of Massachusetts Press.
Nappi, M. (2012). Yunan Kahramanları: Kahramanların Kökenleri ve Özellikleri. Umberto Eco (Ed.), Antik Yunan içinde (s.618-628). L. Tonguç Basmacı (çev.). İstanbul: Alfa Yayınları.
Tanyeli, U. (2013). Rüya, İnşa, İtiraz – Mimari Eleştiri Metinleri. İstanbul: Boyut Yayıncılık.
Young, J. (2013). The Philosophy of Tragedy: From Plato to Zizek. New York, USA: Cambridge University Press.
Williams, R. (2018). Modern Trajedi. B. Özkul (çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.