Orhan Kemal’in Bereketli Topraklar Üzerinde ve Gurbet Kuşları Adlı Romanlarında Taşralı İnsanın Değişim Süreci

Orhan Kemal, 1950'li yıllardan itibaren ivme kazanan köyden kente göç olgusunu ve kapitalist ekonomik yapılaşmanın dayattığı gerçekliği romanlarında ele alan, bu bağlamda taşralı bireyin büyük kentte yaşadığı açmazları, sıkıntıları, değişim ve dönüşümü, yabancılaşma gerçeğini ve bir kimlik inşa etme süreçlerini enine boyuna irdeleyen belli başlı toplumcugerçekçi romancılarımızdan birisidir. Bizatihi kendisinin de tecrübe etmiş yahut yakından tanıklık etmiş olduğu toprak ve fabrika işçilerinin hayatlarını, köyden büyük kentlere göç eden gurbetçilerin yaşam mücadelelerini son derece gerçekçi ve bir o kadar samimi bir duyarlıkla kaleme alan Orhan Kemal, bu yönüyle Türk edebiyatında "yaşadıklarını yazan" bir sanatçı hüviyetiyle nev-i şahsına münhasır bir yer edinmiştir. Tarım sektöründe gözlenen endüstrileşme ile birlikte doğduğu topraklarda geçinme ve yaşama imkânı kalmayan taşralı insanın yeni bir hayat düzeni kurmak umuduyla kente göç etmesi, sonrasında burada tutunma çabaları, yazarın birbirinin devamı niteliğinde olan Bereketli Topraklar Üzerinde ve Gurbet Kuşlarıadlı romanlarında masaya yatırılan problemlerdendir. Yazar, her iki romanda da, yaşadıkları köyün dışına çıkmamış, dolayısıyla kente ve kentlilere yabancı taşralı bireyin, kendisi için adeta büyük bir kaos ortamı olan şehirde yalpalaması, nesneleşmesi, kendine ve topluma yabancılaşması, insanî erdemlerin uzağında kalması, değerler dizgesinin alt üst olması vb. süreçleri ortaya serer. Bu çalışmada, yazarın bahse konu iki romanı odağa alınarak yukarıda sözü edilen değişim süreçleri açığa çıkarılmaya çalışılacaktır.

The Change Process of the Rural People in Orhan Kemal’s Novels titled On Fertile Lands (Bereketli Topraklar Üzerinde) and Birds of Exile (Gurbet Kuşları

Orhan Kemal is one of our socialist-realistic novelists examining the phenomenon of migration from rural to urban areas, which have accelerated ever since 1950s, and the reality imposed by the capitalist economic structure, and telling the problems of rural people such as dilemmas, troubles, change and transformation, alienation and building an identity. Orhan Kemal wrote about the lives of the land and factory workers, which he personally experienced or closely witnessed, and the life struggles of the expatriates, who have migrated from the rural to urban areas, with such realism and sincerity; thus, he was known as the author with the artistic identity by "writing on what he experienced" and gained a unique place in the Turkish literature. The migration of the rural people, who have no opportunity to live and earn income in their birthplace together with the industrialization observed in the agricultural sector, to urban areas in the hope of establishing a new life order and their efforts to hold onto life here are the problems examined in the novels of the author titled On Fertile Lands (Bereketli Topraklar Üzerinde) and Birds of Exile (Gurbet Kuşları), which is considered as a sequel to the first novel. In both novels, the author demonstrates the processes undergone by rural people, who have not left their village before and therefore do not know anything about the cities and the city people, such as staggering in the total chaos environment of the city, objectification, alienating to themselves and to the society, drifting away from the human virtues and being upside down in terms of values. In this study, the change processes mentioned above will be tried to be revealed by focusing on the two related novels of the author.

___

  • ALTUĞ, Taylan (1974). "Orhan Kemal'in Romancılığı Üstüne Genel Notlar", Türkiye Defteri, (10): 6-9.
  • BAUDRİLLARD, Jean (2017). Tüketim Toplumu, çev. Nilgün Tutal-Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • ECO, Umberto (2014). Düşman Yaratmak, çev. Leyla Tonguç Basmacı, İstanbul: Doğan Kitap.
  • FETHİ NACİ (2012). Yüz Yılın 100 Türk Romanı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • GİDDENS, Anthony (2016). Modernliğin Sonuçları, çev. Ersin Kuşdil, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • GÜLTEKİN, Mehmet Nuri (2006). "Orhan Kemal'in Eserlerinde Modernleşme, Birey ve Gündelik Hayat", Sosyoloji Dergisi, (15): 119-128.
  • KURDAKUL, Şükran (2005). Çağdaş Türk Edebiyatı 4, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
  • MORAN, Berna (2012a).Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • MORAN, Berna (2012b).Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • ORHAN KEMAL (2013a). Bereketli Topraklar Üzerinde, İstanbul: Everest Yayınları.
  • ORHAN KEMAL (2013b). Gurbet Kuşları, İstanbul: Everest Yayınları.
  • ÖZKURT, Cem (2018). Sınıf ve Ötesi, Ankara: Gece Kitaplığı.
  • PROPP, Vladimir (2017). Masalın Biçimbilimi, çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • SWINGEWOOD, Alan (2010). Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, çev. Osman Akınhay, İstanbul: Agora Kitaplığı.