Ahmet Mithat Efendi’nin Hokkabaz Kitabı

Ahmet Mithat Efendi, modern Türk edebiyatına pek çok türde ve konuda kaleme aldığı yazılarla yön vermiş usta bir yazardır. Bu çalışmada H. 1292/M. 1875 yılında Arap alfabesiyle yazmış olduğu “Hokkabaz Kitabı” nın Latin alfabesine çevirisi yapılmıştır. Hokkabaz Kitabı, bir giriş ve hokkabazlık gösterilerinin yer aldığı otuz dört davadan oluşmaktadır. Giriş kısmında Fransızca olarak yazılmış eserin bazı bölümlerinin hızlıca tercüme edildiğini ifade eden Ahmet Mithat Efendi, bu eserin sadece el çabukluğuna ve göz bağcılığına dayanan bir hokkabazlık kitabı olmadığını özellikle vurgulamıştır. Eserde yer alan gösterilerde kimya, fizik ve matematik bilimleri el çabukluğu ve dil becerisiyle birleştirilerek hem halkın beğenisi kazanılmış hem de onları şaşırtarak merak duygusu canlı tutulmuştur. Ahmet Mithat Efendi, halkın seyirlik oyunlarından aşina olduğu hokkabazlık/sihirbazlık gösterilerini, icra edilmesi büyük ustalık isteyen bir sanat olarak görmüş ve arkadaş ortamlarında yapılması mümkün olan hokkabazlık/sihirbazlık gösterilerini, herkesin anlayabileceği bir dil ve üslupla bölüm bölüm anlatmıştır. Bazı bölümlerin daha iyi anlaşılması ve icra edilmesi için ayrıca örnekler vermiş, “tenbih, yani, mesela, mütercim tarafından ihtar-ı mahsus” gibi ilave başlıklar açmıştır. Latin alfabesine aktarılan bu çalışma ile hem Ahmet Mithat Efendi kütüphanesinden bir eserin, daha çok okuyucuyla buluşma imkânı bulması hem de geleneksel Türk tiyatrosundan günümüze kadar geçen zaman içerisinde hokkabazlık/sihirbazlıkla ilgili var olan kültürel birikime bir katkı sağlaması amaçlanmıştır.

Hokkabaz (Juggler) Book of Ahmet Mithat Efendi

Ahmet Mithat Efendi who directed modern Turkish literature with his articles on many types and subjects is a expert writer. In this study, was published in AH.1292/G.1875 the “Juggler Book” which he wrote in the Arabic alphabet was translated into the Latin alphabet. The Juggler Book consists of thirty-four cases with an introduction and juggling shows. Expressing that some parts of the work written in French were translated quickly in the introduction, Ahmet Mithat Efendi emphasized that this work is not just a juggling book based on handiness and blindfold. In the shows in the work, chemistry, physics and mathematical sciences have combined with quickness and linguistic skills, both has been gained the appreciation of the public and has been kept their sense of curiosity alive by surprisingly. Ahmet Mithat Efendi saw the juggling/magic show performances that the public is familiar with watching games as an art that requires great mastery and explained the juggling/ magic show which can be done in friend environments in a language and style that everyone can understand. He also gave examples for better understanding and performance of some sections and opened additional titles such as “secrecy, i.e. warning for the translator.” With this work, which is transferred to the Latin alphabet, it is aimed that both a work from the Ahmet Mithat Efendi library will have the opportunity to meet more readers and contribute to the existing cultural experience of juggling / magic in the time that has passed since the traditional Turkish theatre.

___

  • BAYDAR, Mustafa (1954). Ahmet Mithat Efendi, Hayatı Sanatı Eserleri, Ankara: Varlık Yayınevi.
  • BAYSAL, Jale; KESEROĞLU, Hasan S. ve İlkim MENGÜLEREK (2010). Müteferrika’dan Birinci Meşrutiyete Kadar Osmanlı Türklerinin Bastıkları Kitaplar: 1729-1875, 2. Baskı, İstanbul: Hiperlink Yayınları.
  • CEVDET, Mehmed (2016). “Hokkabaz Kitabı”, Erişim Tarihi: 05.05.2020, (https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=fj5oAAAAcAAJ&oi=fnd&pg=PA1&dq=h okkabaz&ots=2U_7Hzkj4E&sig=b54_RyvjujWYsY5mWkin7XhOH10&redir_esc=y#v=onepag e&q=hokkabaz&f=false).
  • KOZ, M. Sabri (2020). “Ahmet Mithat Efendi’nin Eserleri”, Erişim Tarihi: 15.05.2020, (http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/13041/001583437010.pdf?seque nce=1&isAllowed=y).