KAYDİ SİSTEME İLİŞKİN 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU HÜKÜMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sermaye Piyasası Kanunu’na 1999 yılında “Sermaye Piyasası Araçlarının Kaydileştirilmesi” başlıklı 10/A maddesinin eklenmesi ile birlikte, sermaye piyasası araçları açısından hukuki olarak kaydi sisteme geçilmiştir. Sistemi yürütecek olan Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun kurulması ve sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesi (borsada işlem gören anonim şirket paylarının kaydileştirilmesi – 28.11.2005) ile birlikte de kaydi sistem fiili olarak uygulanmaya başlamıştır. Kaydi sistem, esas itibariyle, Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenlenmiştir (SPKn m.10/A). Halka açık anonim şirketlerin borsada işlem gören payları da kaydi sistem kapsamında olmasına rağmen, 6762 sayılı TTK’da kaydi sistem hakkında herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. 6102 sayılı TTK’da ise, kaydi sisteme ilişkin bazı hükümler yer almaktadır. Bu çalışmada 6102 sayılı TTK’da yer alan kaydi sisteme ilişkin hükümlerin incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır.

Book – Entry system has been came into f orce legally by the adding of article 10/A of Stock Exchange Act (SEA) with the top ic of “Dematerialization of Securities ” in 1999. With the constructing of Central Registry Agency which will conduct the system and dematerialization of Securities (Dematerialization of j oint-stock corporation ’s Publicly–Traded Shares – 28.11.2005), application of book – entry system has been started actively. Book – Entry system has essentially been regulated in the Stock Exchange Act (Article 10/A of SEA). Even though the j oint-stock corporation ’s Publicly–Traded Shares are included in book – entry system, there is no p rovision about book – entry system in TCC Law No 6762. However, there are some p rovisions related to book – entry system in TCC Law No 6102. This study has been p repared in order to analyze the p rovisions of TCC Law No 6102 related to book – entry system.

___

Alberta : Law Reform Institute: Transfers of Investment Securities, June 1993.

Altaş, Soner : Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre Anonim Şirketler, Ankara 2011.

Ayhan, Hatice Ebru : Borsada Hisse Senedi Alım Satım Sözleşmesi ve Hakkın İntikali, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Ana Bilim Dalı, Ankara 2008.

Bjerre, Carl S./ Rocks, Sandra M. : The ABCs of the UCC, Article 8: Investment Securities, 2004.

Cyntia, Teo Tsu Min : The Multi-tier Contest - Competing Priorities in an Indirect Holding System, Company and Securities Law Journal, May 2003, C. XXI, S. 3, s. 168 vd.

Ergincan, Yakup/ Yayla, Ümit : Hisse Senetlerinin Kaydileştirilmesi Sonrası Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Oy Hakkının Kullanılması, Prof. Dr. Aydın Aybay’a Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İstanbul 2004, s. 143 – 160.

Ergincan, Yakup : Hisse senetlerinin Kaydileştirilmesi, Dünya ve Türkiye Uygulaması, Geleneksel Finans Sempozyumu Bildirileri 2004, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü & Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu, s. 170 – 177. (Dünya ve Türkiye)

Ergincan, Yakup : Merkezi Kayıt Kuruluşu, Kıymetli evrakın senet unsurunun bertaraf edilmesi ve payların MKK tarafından izlenmesi, Kurumsal Yatırımcı Dergisi, Nisan – Mayıs – Haziran 2009, s. 10 vd. (Merkezi Kayıt Kuruluşu)

Guttman, Egon : Toward the Uncertificated Security: A Congressional Lead for States to Follow, Washington and Lee Law Review, Summer 1980, C. XXXVII, S. 3, s. 717 vd.

Guynn, Randall D. : Modernizing Securities Ownership, Transfer and Pledging Laws, UK 1996.

Harris, Steven L./Mooney, Charles W. : Negotiability, Electronic Commercial Practices, And A New Structure For The UCC Article 9 Filing System: Tapping The Private Market For Information Technology, Idaho Law Review, 1995, C. XXXI, s. 835 vd.

Haselçin, İbrahim : Türk Hukukunda Kaydi Sistem, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli 2006.

IOSCO : Towards A Legal Framework for Clearing and Settlement in Emerging Markets, 1997.

Kendigelen, Abuzer: Türk Ticaret Kanunu, Değişiklikler, Yenilikler, ve İlk Tespitler, İstanbul 2011.

Loader, David : Clearing, Settlement and Custody, UK 2008.

Manavgat, Çağlar : Sermaye Piyasası Kanununun 10/A Maddesi Hükmüne Göre Kaydi Sistemin Esasları, AÜHFD, 2001, C. L, S. 2, s. 159 vd. (Kaydi Sistem)

Manavgat, Çağlar : Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Sermaye Piyasasını Etkileyen Yönleri, Yeditepe Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, 2005, C. II, S. 1, s. 523 vd. (Tasarı).

Micheler, Eva : Farewell Quasi-Negotiability? Legal Title and Transfer of Shares in a Paperless World, The Journal of Business Law, London 2002.

Mooney, Charles W/ Kinami, Atsushi : Transfer, Pledge, Clearance and Settlement in the Japanese and United States Government Securities Markets, University of Pennsylvania Journal of International Business Law, Fall/Winter, 1991, s. 517 vd.

Narbay, Şafak : Anonim Ortaklıkta Pay Defteri, Ankara 2003.

Norman, Peter : Plumbers and Visionaries Securities Settlement and Europe’s Financial Market, England 2007.

Özkul, Levent : Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş ve Sermaye Piyasası Araçlarının Kaydileştirilmesi, SPK Denetleme Dairesi, SPK Yeterlilik Etüdü, İstanbul 2003.

Öztan, Fırat : Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 1997. Poroy, Reha/

Tekinalp, Ünal : Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul 2006. Poroy, Reha/ Tekinalp, Ünal/

Çamoğlu, Ersin : Ortaklıklar ve Kooperatifler Hukuku, İstanbul 2003. Potter, Hamilton/

McLean, David L. : Introduction to Book Entry Transfer of Securities, Business Lawyer, 1972 – 1973, C XXVIII, s. 209.

Pulaşlı, Hasan : Türk Ticaret Kanununa ve Tasarıya Göre Anonim Şirket Genel Kurullarında Oy Hakkının Kullanılması, Prof.Dr. Fikret Eren’e Armağan, Ankara 2006, s. 785 vd. (Oy Hakkının Kullanılması)

Pulaşlı, Hasan : Şirketler Hukuku Şerhi, C. II, Ankara 2011. (Şerh, C. II)

Rasor, Paul B. : A Critical Look at Secured Transactions under Revised UCC Article 8, Florida State University Law Review, Winter 1987, C. XIV, s. 859 vd. Rassnick,

Leopold S. : Certificateless Deposits and Transfers of Securities In The Federal Reserve System, Business Lawyer, January 1971, C. XXVI, s. 611 vd.

Sevi, Ali Murat : Anonim Ortaklıkta Payın Devri, Ankara 2012.

SIFMA : Securities Industry Immobilization & Dematerialization Implementation Guide, 2008. Soderquist, Larry D./

Gabaldon, Theresa A: Securities Law, US 2007.

SPK : Sermaye Piyasası Araçları, SPK Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları – 2, Ankara 2010.

Story, Shawn M. : The Practitioner’s Guide to Uncertificated Securities Under the Revisions to Article 8 in Georgia, Mercer Law Review, Spring 1992, C. XLIII, s. 927 vd.

Tekinalp, Ünal : Nama Yazılı Kaydi Payların Devrinde Merkezi Kayıt Kuruluşunun Kayıtlarının Etkisi ve Niteliği, Prof. Dr. Tahir Çağa'nın Anısına Armağan, İstanbul 2000, s. 537 vd. (Nama Yazılı Kaydi Paylar)

Tekinalp, Ünal : Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Sermaye Piyasasına ve Sermaye Piyasası Kanununa İlişkin Hükümleri, Avrupa Birliği Perspektifinden Türk Ticaret Kanunu Tasarısının Sermaye Piyasasına Etkileri, Uluslararası Konferans, 16 – 17 Aralık 2008 Ankara, s. 21 vd. (Sermaye Piyasası)

Tekinalp, Ünal : Anonim Ortaklıkta Yeni Bağlam Sisteminin Esasları, İstanbul 2012

Thevenoz, Luc : Intermediated Securities, Legal Risk and the International Harmonization of Commercial Law, Stanford Journal of Law, Business & Finance, Spring 2008, C. XIII, s. 384 vd.

Turanboy, Asuman : Varakasız Kıymetli Evrak, Ankara 1998.

Urkan, Ercan : Kaydileştirilen Halka Açık Anonim Ortaklık Pay Senetleri Üzerinde Ayni Hak Tesisi, SPK Yeterlilik Etüdü, Ankara 2005.

Ünal, Mücahit : Sermaye Piyasası Araçlarının Kaydileştirilmesi, Ankara 2011.

Vural, Aslı : Türk Hukuk Sistemi Çerçevesinde Menkul Kıymetlerin Kaydileştirilmesi, SPK Yeterlilik Etüdü, Ankara 1999.

Yalın, Pınar : Sermaye Piyasalarında Menkul Kıymet Kaydileştirilmesi ve Türkiye Uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, Sermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı, İstanbul 2006.

Yayla, Ümit : Merkezi Kayıt Kuruluşu ve Kaydi Sistem, Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Bankacılık Dergisi, 2009, S. 71, s. 104 vd.