İhmalin Takdirinde Yeni Bir Ölçü: Kişiselleştirilmiş Özen Ölçüsü

Hukuk doktrininde ve uygulamasında ihmalin içeriği objektif ölçüye göre belirlenmektedir. Objektif ölçü, varsayımsal, ortalama ve makul tipi esas alan bir ölçüdür. Bu nedenle, hukuki eşitliği, öngörülebilirliği ve ekonomik etkinliği sağlayamamaktadır. Buna karşılık, failin bizzat kendisini ve davranışlarını esas alan ve fail özelinde bir özen standardı getiren kişiselleştirilmiş özen ölçüsü, hem hukuken hem de ekonomik olarak daha tercih edilebilir bir ölçüdür. Kişiselleştirilmiş özen ölçüsünün uygulanmasında Büyük Veri teknolojisi kritik bir öneme sahiptir. Türk hukukunda kişiselleştirilmiş özen ölçüsünün uygulanmasını engelleyen bir kuralın bulunmaması ve ülkemizde Büyük Veri alanında çalışan şirketlerin ulaştıkları yüksek seviye, mahkemelerin ihmalin içeriğinin tespitinde kişiselleştirilmiş özen ölçüsünü uygulamasını mümkün kılmaktadır.

A New Standard in Identifying Negligence: Personalized Standard of Care

In the legal doctrine and practice, the content of negligence is determined according to the objective standard of care. The objective measure is a measure based on hypothetical, average and reasonable type. Therefore, it cannot provide legal equality, foreseeability and economic efficiency. In contrast, the personalized standard of care, which is based on the tortfesor’s himself and his behavior and sets a standard of care for the tortfeasor, is a more preferable measure both legally and economically. Big Data technology is critical in the application of a personalized measure. The absence of a rule that prevents the application of a personalized measure of care in Turkish law and the high level reached by companies working in the field of Big Data in our country makes it possible for the courts to apply the measure of personalized care in determining the content of negligence.

PDF

___

ALAVİ Seyyed Salman ve diğerleri, “The Cognitive and Psychological Factors (Personality, Driving Behavior, and Mental Illnesses) As Predictors in Traffic Violations”, Iranian Journal of Psychiatry, 12(2) (2017), s. 78-86.
BACK Mitja D. ve diğerleri, “Facebook Profiles Reflect Actual Personality, Not Self-Idealization”, Psychological Science, 21(3) (2010), s. 372-374.
BENLİ Erman, “Türk Özel Hukukunda Objektifleştirilmiş İhmalin İktisadi Eleştirisi, Hand Formülü ve Uygulaması”, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2, 2012, s. 89-123.
BEN-SHAHAR Omri / PORAT Ariel, “Personalizing Negligence Law”, New York University Law Review, 91(3) (2016), s. 627-688.
COLE Daniel H. / GROSSMAN Peter Z., “Principles of Law and Economics”, Pearson, New Jersey 2005.
COOTER Robert / ULEN Thomas, “Law & Economics”, 5. Baskı, Pearson, ABD 2008.
ÇAKMUR YILDIRTAN Dina, “E-Views Uygulamalı Temel Ekonometri”, 2. Baskı, Türkmen, İstanbul 2011.
DIAMOND Peter A., “Single Activity Accidents,” The Journal of Legal Studies, Vol. 3 (1974), s. 107-164.
ERDOĞAN İhsan, “Borçlar Hukuku Genel Hükümler”, 3. Baskı, Gazi, Ankara 2017.
EREN Fikret, “Borçlar Hukuku Genel Hükümler”, 19. Baskı, Yetkin, Ankara 2015.
FAURE Michael, “Tort Liability in France: An Introductory Economic Analysis”, Law and Economics in Civil Law Countries, (editors: DEFFAINS Bruno / KIRAT Thierry), JAI (ELSEVIER), The Netherlands 2001, s. 169-181.
GROSSMAN Peter Z. / CEARLEY Reed W. / COLE Daniel H., “Uncertainty, Insurance and the Learned Hand Formula”, Law, Probability and Risk, 5(1) (2006), s. 1-18.
GUJARATI Damodar, “Essentials of Econometrics”, McGraw-Hill, ABD 1992.
HACKER Philipp, “Personalizing EU Private Law: From Disclosures to Nudges and Mandates”, European Review of Private Law, 25(3) (2017), s. 651-677.
HATEMİ Hüseyin / GÖKYAYLA K. Emre, “Borçlar Hukuku Genel Bölüm”, Vedat, İstanbul 2011.
KILIÇOĞLU Ahmet M., “Borçlar Hukuku Genel Hükümler”, 19. Baskı, Turhan, Ankara 2015.
KORTELING J.E., “Perception-Response Speed and Driving Capabilities of Brain-Damaged and Older Drivers”, Human Factors, 32(1) (1990), s. 95-108.
KOSINSKI Michal ve diğerleri, “Facebook As a Research Tool for the Social Sciences-Opportunities, Challenges, Ethical Considerations, and Practical Guidelines”, American Psychologist, 70(6), (2015), s. 543-556.
MICELI Thomas J., “The Economic Approach to Law”, Stanford University Press, California 2004.
OĞUZMAN M. KEMAL / ÖZ Turgut, “Borçlar Hukuku Genel Hükümler”, 8. Baskı, Vedat, İstanbul 2010.
ÖZDOĞAN Ogan, “Büyük Veri Denizi – Veri Yönetimi Hakkında Her Şey”, Elma, Ankara 2016.
ÖZDOĞAN Ogan, “Endüstri 4.0 – Dördüncü Sanayi Devrimi ve Endüstriyel Dönüşümün Anahtarları”, 2. Baskı, Pusula, İstanbul 2018.
PORAT Ariel / STRAHILEVITZ Lior J., “Personalizing Default Rules and Disclosure with Big Data”, Michigan Law Review, 112(8) (2014), s. 1417-1478.
POSNER Richard A., “Economic Analysis of Law”, 9. Baskı, Wolters Kluwer Law & Business, New York 2014.
POSNER Richard A., “The Economic Approach to Law”, Texas Law Review, Vol. 53 (1975), s. 757-782.
QUERCIA Daniele ve diğerleri, “Our Twitter Profiles, Our Selves. Predicting Personality with Twitter”, Proceedings of the 2011 IEEE Third International Conference on Privacy, Security, Risk and Trust, s. 180-185, http://researchswinger.org/publications/quercia11twitter.pdf, Erişim Tarihi: 17.5.2020.
REİSOĞLU Safa, “Borçlar Hukuku Genel Hükümler”, 22. Baskı, Beta, İstanbul 2011.
SANLI Kerem Cem, “Haksız Fiil Hukukunun Ekonomik Analizi: Hukuk ve Ekonomi Öğretisi”, Arıkan, İstanbul 2007.
SANLI Kerem Cem, “İhmalin Belirlenmesinde Bir Ölçüt: Hand Formülü”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 14, S. 4, 2008, s. 99-131 (Kısaltma: Hand).
SCHAEFER, Hans-Bernd & MUELLER-LANGER, Frank, “Strict Liability Versus Negligence”, Tort Law and Economics, Editör: Michael Faure, Edward Elgar, Second Edition, UK 2009, s. 25, s. 3-45.
SCHWARTZ Warren F., “Objective and Subjective Standards of Negligence: Defining the Reasonable Person to Induce Optimal Care and Optimal Populations of Injurers and Victims”, Vol. 78 (1989), Georgetown Law Journal. s. 241-279.
SHAVELL Steven, “Foundations of Economic Analysis of Law”, Harvard University Press, Cambridge 2004.
TANDOĞAN Halûk, “Türk Mes’uliyet Hukuku: Akit Dışı ve Akdi Mes’uliyet”, 1961 Yılı Birinci Basıdan Tıpkı Bası, Vedat, İstanbul 2010.
TEKİNAY Selâhattin Sulhi, “Borçlar Hukuku”, 3. Baskı, İstanbul Üniversitesi Fakülteler Matbaası, İstanbul 1974.
TİRYAKİ Betül, “Özen Yükümlülükleri ile Sözleşmeden Doğan Koruma Yükümlülüklerinin İspat Yükü Bakımından Karşılaştırılması”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S. 3-4, 2008, s. 267-279.
TUNÇOMAĞ Kenan, “Borçlar Hukuku Dersleri”, 2. Baskı, İstanbul Üniversitesi Fakülteler Matbaası, İstanbul 1965.
ÜNAL Mehmet, “Manevi Tazminat ve Bu Tazminat Çeşidinde Kusurun Rolü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 35, S. 1, 1978, s. 397-437.
VELJANOVSKI Cento, “Economic Principles of Law”, Cambridge 2007.
Von TUHR Andreas: “Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı”, (Çeviren: Cevat EDEGE), C. 1-2, Yargıtay Yayınları, Olgaç Matbaası, Ankara 1983.
ZİLELİOĞLU Hilâl, “Roma Hukukundaki Sorumluluk Ölçütlerine Genel Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 39, S. 1-4, 1982-1987, s. 241-264.