Hulusi Alphan DİNÇKOL

İDARİ YARGI'DA HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİNİN DENETLENMESİ

Günümüzde denetimsiz bir takdir yetkisinden sözetmek olanağı bulunmamaktadır. Doğal olarak idarenin takdir yetkisini denetleyebilen hâkimin, kendi takdir yetkisini kullanma şekli de bir başka hâkim ya da hâkimler grubunca denetlenecektir. Hukuka uygunluk denetimi ile sınırlı olmak, yerindelik denetimi yasağı ve hâkimin idarenin yerine geçerek karar oluşturma yasağı takdir yetkisi kullanılarak tesis edilen işlemlerin hukuka uygunluğunun belirlenmesinde, idari yargı hâkiminin yetkisinin sınırıdır. Hukukumuz açısından ise, denetim organı durumundaki Danıştayın işin hukuksal yönüne bakacağı İdari Yargılama Usulü Kanununda belirtilmiştir. Danıştayın denetiminin amaca uygun olması için, bozma kararlarında hâkimlere yön verici nitelikte gerekçe gösterilmesi gereklidir.

Review of the Judicial Discretion in Administrative Justice

In recent times, the opportunity to mentioned about an uncontrolled discretion power cannot be found. Naturally, a judge who can review over the discretion of administration, has a discretion power which would be reviewed by another judge or a group of judges. In accordance to determine administ- rative proceedings which are established with administrative discretion to the compliance of the law, the limits of the discretion power which belongs to a judge of the administrative jurisdiction are being limited with compliance au- dit with laws, prohibition of expediency audit and prohibition of decision making by the judge instead of the administration. In terms of our law, the Code of Procedures of Administrative Jurisdiction states that Danıştay which is an auditing organ of administrative jurisdiction, must just control issues in law perspective. In accordance to the suitability between the purpose and audit of Danıştay, it is necessary to show justification which is guiding judges in making the decision of reversal.

PDF

___

Akıncı, Müslüm, İdari Yargıda Adil Yargılanma Hakkı, Turhan Kitabevi, Ankara 2008.
Akmanlar, Bülent, Cezada Hâkimin Takdir Selâhiy eti, Ankara Barosu Dergisi, 1960, S.2.
Aksoylu, İlter, İdari Yargı Kararlarının Gerekçelerinin Bağlay ıcılığı, http://www. msb.gov.tr/ayim/Ayim_makale_detay.asp?IDNO=70 (20.10.2012).
Alacakaptan, Uğur, İngiliz Ceza Hukukunda Suç ve Cezaların Kanuniliği Prensibi, Ankara 1958.
Aral, Vecdi, Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, Filiz Kitabevi, İstanbul 1979.
Atay, Ender Ethem, Kuvvetler Ay rılığı İlkesi Uyarınca Yürütme Yargı Ay rılığı Ve İdari Yargı Denetiminin Niteliği, Danıştay İdari Yargı Sempozyumu 2008, http://www.danistay.gov.tr/kuvvetler_ayriligi_ilkesi.htm (02.10.2012).
Berki, Şakir, Medeni Hukuk, Umumi Esaslar, Şahsın ve Aile Hukuku, Ankara 1969.
Bonnard, Roger, İdarenin Kazai Murakabesi, çev.Ahmet Reşit Turnagil, İstanbul 1939.
Çağlayan, Ramazan, Türk Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C.VII, S.3-4, Aralık 2003.
Daştan, Deniz, Takdir Yetkisi, Yargısal Denetim ve Yerindelik, İstanbul Barosu Dergisi, S.2, Haziran 2003.
Dinçkol, Abdullah, Hukuka Giriş, Hukukun Temel Kavramları, Der Yayınları, 8. Basım, İstanbul 2012.
Duran, Lütfü, İdari İşlem Niteliğinde Yargı Kararlarıy la Vergi Davalarının Çözümü I, Amme İdaresi Dergisi, C.20, S.4, Aralık 1987.
Edis, Seyfullah, Hukukun Uygulanmasında Yargıca Tanınmış Takdir Yetkisi, AÜHFD., C.XXX, 1973, S.1-4.
Erdoğan, Mustafa, Anayasal Demokrasi, 4.Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara 2001.
Ersan, Gökçe, İdarenin Takdir Yetkisi Ve Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon 2008.
Giritli, İsmet / Bilgen, Pertev / Akgüner, Tayfun / Berk, Kahraman, İdare Hukuku, Der Yayınevi, İstanbul 2012.
Gözübüyük, Abdullah Şeref, Yönetsel Yargı, 28. Bası, Ankara 2009.
Gözübüyük, Abdullah Şeref / Tan, Turgut, İdare Hukuku C.2, Turhan Kitabevi, 4. Baskı, Ankara 2010.
Grünberg, Teo, Felsefe ve Felsefi Mantık yazıları, YKY, İstanbul 2005.
Günday, Metin, İdari Yargının Görev Alanının Anayasal Dayanakları, Anayasa Yargısı Dergisi, C.14, 1997.
Günday, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, 10. Baskı, Ankara 2011.
Gürdoğan, Burhan, Yargıcın Takdir Hakkının Yargıtayca Denetlenmesi, Deneme, Ankara 1967.
Güriz, Adnan, Hukuk Felsefesi, Dördüncü Baskı, Ankara 1996.
Hacıoğlu, Halime, Türk Hukukunda Yargı Denetimi Dışında Tutulan İdari İşlemler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2008.
Işıktaç, Yasemin / Metin, Sevtap, Hukuk Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2003.
Karahanoğulları, Onur, İdarenin Yargısal Denetimine Yönelik Anayasa Değişiklikleri Ve Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi, http://80.251.40.59/politics.ankara. edu.tr/karahan/makaleler/yargidenetimininsinirlanmasi.pdf (04.11.2012).
Kırışık, Fatih / Aydın, Nizamettin, İdari İşlemin Unsurlarında Takdir Yetkisinin Varlığı sorunu, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Y.2002, C.7, http://edergi.sdu.edu.tr/index.php/iibfd/ article/viewFile/2514/2258, (11.01.20013).
Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C.IV, Beşinci Bası, İstanbul 1991.
Kutlu, Mustafa, Hukuk Devletinde Yargıç Meşruiy etinin Görünüm Biçimleri, http:www.turkhukuksitesi.com/faq/yargic_mesruiyeti.shtml (10.01.2013).
Olgaç, Senai, Adaletin Gerçekleştirilmesinde Hâkimlere ve Yargıtay a Düşen Ödevler, Ankara Barosu Dergisi, 1968, S.3.
Oytan, M., Yargılamanın, Yargılama Teknikleri İle Sınırlandırılması, I.Ulusal İdare Hukuku Kongresi, I. Kitap, İdari Yargı, Ankara 1990.
Öden, M., Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, Ankara 2003.
Sivrihisarlı, Ömer, Hukuk Yargılamasında Maddi Hukuka İlişkin Temyiz Nedenleri ve Yargıtay Denetiminin Kapsamı, İstanbul 1978.
Surlu, Mehmet Handan, Cezada Takdiri Haf if etici Nedenler, Adalet Dergisi, Y.61, Kasım 1970, S.11.
Şenlen, Süheyla, Türkiy ede İdari yargının Doğuşu ve Tarihi Gelişimi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, http://dergiler.ankara.edu.tr/ dergiler/42/465/5342.pdf, (11.01.2013).
Turan, Hüseyin, Adil Yargılanma Hakkının Bir Unsuru Olarak Mahkeme Kararlarında Gerekçe, Yargıtay Dergisi, C.31, S.3.
Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Türk Anayasası Açısından Hukuk Devleti Kavramı, Danıştay Dergisi, Ankara 1973, S.11.
Yayla, Yıldızhan, İdare Hukuku, Beta, İstanbul 2009.
Yıldırım, Mehmet Kamil, Medeni Usul Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, İstanbul 1990.
Yıldırım, Turan, İdari Yargı, 2. Baskı, Beta, İstanbul 2010.
Yıldırım, Turan, Yargı Kararlarının Uygulanmaması Sorunu, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, s.7, www.insanbilimleri.com, (03.11.2012).
Yücel, Mustafa Tören, Hukuk Sosyolojisi, Ankara 2004.
Zabunoğlu, Yahya K., Adil Yargılanma Hakkı ve İdari Yargı, Yargı Reformu 2000 Sempozyumu, Konuşmalar Bildiriler Tartışmalar Belgeler, İzmir Barosu Yayını, İzmir 2000.