LOZAN ANTLAŞMASI ve AZINLIK HUKUKU ÇERÇEVESiNDE FENER-RUM PATRİKHANESİNİN HUKUKİ KONUMU

Fener-Rum Ortodoks patrikhanesi r;ok uzun zamand1r ekiimenik!ik iddiast ve Heybeliada Ruhban Okulunun biitiln Ortodoks camias1 i~·in teoloji okulu olarakfaaliyete ger;mesi talepleri ile gUndeme gelmektedir. Bu amar;la YabanCJ dinadamlartna Tiirk vatandarllift verilmesini, bu din adamlarmm serbest~te TUrkiye'ye girerek burada r;al!~ma imkamna sahip olmnsm1 ve Patrik ser;imlerine kattlmasim istemektedir. Patrikhanenin gerek kendisinin dile getirdigi gerekse yabanct gUr;ler aracthiftyla ortaya konan bu taleplerin ulusal ve uluslararasi hukuk l-$liftnda yorumlanmast gerekmektedir. Patrikhanenin statiisii Lozan miizakerelerinde tarft$dmq ve istanbul'da kalmasma ancak siyasi yetkilerinden armm1,r olmaSl ko,rulu ile izin verilmi~tir. Dolaylslyla Patrikhane Tiirkiye'deki azmltgm bir kilisesi olarak sadece dini yetkilerle donattlml,rt~r. Lozan Antlaymasmda Patrikhanenin statiisii ile ilgili hil;bir hUkiim yer almadlgl irin, durum tamamen TUrk ir hukukuna ttibidir ve ekiimeniklik iddias1 kabul edilmemi,rtir. Bu durumda Tiirkiye 'yi ekiimenikligin tanmmas1 ve patriifin yabanc1 olmas1 ip"n zorlayaeak hif;bir uluslararas1 hukuk normu bulunmamaktad1r. Heybeliada ruhban Okulu meselesinde ise, okul siyasi bir kararla degil, hukuki bir kararla kapanm1~t1r. TUrk hukuku Ozel yilksekokullara izin vermediifi i(in, diifer Ozel yiiksekokullarla birlikte HRO da kapanm1,rt1r. Tiirk HU.kiimeti okulun hukuka uyiun olarak yeniden aplmas1 i(in Patrikhane 'ye tckl(f giJtiirmii¥' ancak bu tekllf rrddedibni}tir. Zira · patrikhane ttimUyle kmdlne bagb, uiusiararasr teoloji oku{H. a.;mak, istemr:ktedir. Parrikhanenin istedijji TUrk hukukunun drp:dn exm:uerritoria/· staws'dfir. So'zkonusu imtiyaz brrakm difier rmnhklara, Miisffiman: t;;ogun!ugu dahi tamnmamr~ur. BOylesi btr imtiya; ialebinin ne Lotan I Antla~mastndn ne de :nmhklarla ilgiil uluslararast dii::.enlemelerdc yasal; bir .Jayana{:1 meH'uttur

LOZAN ANTLAŞMASI ve AZINLIK HUKUKU ÇERÇEVESiNDE FENER-RUM PATRİKHANESİNİN HUKUKİ KONUMU

___

  • Psomiades, Hurry (1961). The Ecumenical Patriarchate Under the Turkish Republic. Balkan Studies 2, s. 47-70. Eri~im: 17.3.2006, www .ortodoxchristianit y .net.
  • $ahin, SUre}Ya (1999). Fener Patriklumesi ve TUrkiye. istanbuL