Bu çalışma, üçüncü ülke yurttaşlarının yasal statü ve haklarıyla ilgili düzenlemeleri kapsayan Direktif 2003/109/AT’nin kabul edilmesine zemin hazırlayan Tampere Avrupa Konseyi, Maastricht ve Amsterdam Antlaşmaları gibi gelişmeleri inceleyerek, Avrupa Birliği’nde göçmenlerle ilgili politikaların oluşum sürecini etkileyen en önemli aktörleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda, üçüncü ülke yurttaşlarının statü ve haklarını belirlemede en yeni politika sayılabilecek Direktif 2003/109/AT’nin kabul edilme süreci incelenecek ve Avrupa Birliği’nin göçmenleri entegre etme politikaları oluşturmadaki rolü anlaşılmaya çalışılacaktır. Bu Direktif’in Almanya ve Hollanda’da yaşayan göçmenlerin statü ve haklarında bir gelişmeye yol açıp açmadığı incelenerek, Direktif’in müzakere ve kabul edilme sürecinin Avrupa Komisyonu’nu ortak norm ve değerleri yükselten siyasi bir girişimci olarak gören ulusüstü bakış açısı ile mi yoksa üye devletlerin rasyonel çıkarlarını ön planda tutan liberal hükümetlerarası teori ile mi açıklanabileceği değerlendirilecektir. Çalışmanın sonuçları, üye devletlerin bu alanlarda işbirliği yapmalarında, Avrupa Birliği göç ve iltica politikasının yalnızca bir parçasını oluşturan entegrasyon politikaları geliştirme amacının değil, sayıları hızla artmakta olan mülteci ve göçmenler, küresel ekonomik rekabet ve yetenekli iş gücüne olan ihtiyaç gibi sosyo-ekonomik nedenlerin etkili olduğunu göstermektedir. Bu çıkarların korunması ve ulusal çıkarların göçmen haklarının üzerinde tutulması, üye devletlerin Avrupa politikalarını müzakere ederken ulusüstü teorinin savunduğu gibi etkili bir sonuca ulaşma amacı güttüklerinin aksine, müzakerelerin esas olarak ulusal kazançların dağılımı ile ilgili olduğunun altını çizmekte ve göçmen politikalarının yapımında hükümetlerarası teorinin geçerlililiğini işaret etmektedir.