TÜRKİYE’DE KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN UYGULAYICI AKTÖRLERİ VE YAPTIKLARI ÇALIŞMALARIN SAYISAL VERİLERİ*

Kentsel dönüşüm uygulamaları her ülkenin ihtiyaç duyduğu bir kentsel müdahale biçimidir. Kamu idaresinin kentlerin fiziksel, ekonomik, sosyal sorunlarını çözmeyi ve kenti günün koşullarına uydurmayı istemesi, kentsel dönüşümün başlıca bir kentsel müdahale yöntemi olmasını sağlamaktadır. Burada önemli olan nokta, kentsel dönüşümün hangi yöntem ve boyutlarda uygulanacağının ülkeden ülkeye ve hatta şehirden şehre değişmesidir. Dolayısıyla her ülkenin kendi sosyal, kültürel ve ekonomik yapısı kentsel dönüşümü şekillendirmektedir. Fakat bu süreçlerde kentsel dönüşümü uygulayan aktörler ön plana çıkmaktadır. Söz konusu aktörlerin uygulamaları nasıl bir kentsel dönüşüm ortaya konulacağını belirlemektedir. Konuyla ilgili olarak bu çalışma kapsamında Türkiye ölçeğinde kentsel dönüşümü uygulayan aktörler hem dayandıkları yasal mevzuatlar hem de yaptıkları çalışmalar üzerinden açıklanmışlardır. Bu çalışma ile amaçlanan, kentsel dönüşüm üzerine araştırma yapan taraflara derlenmiş veriler sunmaktır. Dolayısıyla bir araştırma niteliği taşıyan bu çalışmada eleştirme, destekleme veya yorumlamaya yönelik bir amaç güdülmemiş, sadece Türkiye ölçeğinde kentsel dönüşümün uygulayıcı aktörlerinin faaliyet sonuçları sayısal olarak derlenmiştir. Bu kapsamda çalışmaya konu olan aktörler; belediyeler, halk, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı ve Toplu Konut İdaresi’dir. Bu aktörlerin yaptıkları çalışmaların sayısal verileri derlenirken ilgili aktörlerin internet siteleri, Resmi Gazete ve Başbakanlık İletişim Merkezi’nden istifade edilmiştir.

PRACTITIONER ACTORS OF URBAN TRANSFORMATION IN TURKEY AND NUMERICAL DATA OF THEIR WORKS

Urban transformation applications are works that every country needs. Resolving the current problems of the cities and trying to adapt them to the conditions of the current day, makes urban transformation a major urban intervention method. Methods and dimensions about urban transformation show differences from country to country and even from city to city. Cultural, economic and physical changes that took place with urban transformation are the issues that need to be carefully examined. Therefore, each country’s own social, cultural and economic condition is shaping urban transformation. However, in these processes, actors who direct and implement urban transformation come to the fore. The practices of these actors determine how an urban transformation is introduced. In this study on the issue, the actors who perform urban transformation in Turkey are described with their works. The aim of this study is to present the data of urban renewal actors to researchers who is doing research on the urban transformation in Turkey. The aim of the study is not meant to criticize, support or interpretation; only it is to explain the work of the actors of urban transformation in Turkey. The actors involved in this study are the municipalities, people, the Ministry of Environment and Urbanization, the President and the Mass Housing Administration. While compiling the numerical data of the activities of these actors, the websites of the relevant actors, the Official Gazette and the Prime Ministry Communication Center were utilized.

PDF

___

Akkar, Müge, “Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye”, Planlama, 2, (2006), s. 29-38.
Ataöv, Anlı – Sevin Osmay, “Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım”, METU JFA, 2, (2007), s. 57-82.
Bozdoğan, Sibel, Modernism and Nation Building, University Of Washington Press, Washington 2001.
Eke, Feral, “Gecekondu Alanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Çözümler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, V/1, (2000), s. 43-54.
Işık, Şevket, “Türkiye’de Kentleşme ve Kentleşme Modelleri”, Ege Coğrafya Dergisi, 14, (2005), s. 57-71.
Karasar, Niyazi, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayıncılık, Ankara 2012.
Kentsel Dönüşüm, Konut ve Arsa Politikaları Komisyonu Raporu, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, 2009.
Kılıç, Taner – Seçkin Hardal, “Kentsel Dönüşümün Sosyal ve Mekânsal Yansımalarına Bir Örnek: Sarıgöl Mahallesi (Gaziosmanpaşa-İstanbul)”, Türk Coğrafya Dergisi, 62, (2014), s. 1-8.
Koca, Halil – Vedat Karadeniz, “Erzincan Ovasında TOKİ Uygulamaları ve Kentleşme Üzerindeki Etkileri”, Doğu Coğrafya Dergisi, 31, (2014), s. 101-128.
Roberts, Peter – Hugh Sykes, Urban Regeneration: A Handbook, Sage Publicationa, Londra 2008.
Şahin, Zafer, “Kentsel Dönüşümün Kentsel Planlamadan Bağımsızlaştırılması/Ayrılması Sürecinde Ankara”, Planlama Dergisi, 2, (2006), s. 111-120.
Tashman, Jeff, “Urban Renewal: A Tool For Community and Economic Development”, Tashman Johnson LLC, Oregon 2010, s. 1-12.
Yılmaz, Nail, “Farklılaştıran ve Ayrıştıran Bir Mekanizma Olarak Kentleşme”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 48, (2004), s. 249-267.
700 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707M2-1.pdf [Erişim tarihi: 04.03.2019].
Adaman, Fikret – Çağlar Keyder, “Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma”, http://ec.europa.eu/employment_social/social_inclusion/ docs/2006/study_turkey_tr.pdf [Erişim tarihi: 03.03.2019].
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, http://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.6306.pdf [Erişim tarihi: 04.03.2019].
Belediye Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf [Erişim tarihi: 04.03.2019]. BİMER (2018a), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Riskli Yapı 1 Dairesi Başkanlığı’dan BİMER aracılığıyla alınmıştır, BİMER Başvuru No: 180.007.4867.
BİMER (2018b), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Riskli Yapı 1 Dairesi Başkanlığı’dan BİMER aracılığıyla alınmıştır, BİMER Başvuru No: 180.017.6943.
Cambridge, “Urban renewal”, http://dictionary.cambridge.org/dictionary /english/urban-renewal [Erişim tarihi: 02.03.2019].
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, https://webdosya.csb.gov.tr/db/altyapi/icerikler/guncellenm-s-2019-yili-k-ra-yardimi-tablosu-201.905.13100027.pdf [Erişim tarihi: 25.06.2019]
Emlakkulisi, https://emlakkulisi.com/1958-yilinda-havadan-cekilmis-fotograflarla-istanbul/306698 [Erişim tarihi: 01.03.2019].
Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5104.pdf [Erişim tarihi: 03.03.2019].
On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, http://www.mevzuat.gov.tr/ MevzuatMetin/1.5.6360.pdf [Erişim tarihi: 03.03.2019].
Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/ [Erişim tarihi: 09.03.2019]
Toplu Konut İdaresi, https://www.toki.gov.tr/haber/toki-baskan-yardimcisi-ozcelik-kentsel-donusum-kapsaminda-17-milyar-liralik-yatirim-yaptik [Erişim tarihi: 06.03.2019]
Toplu Konut İdaresi, https://www.toki.gov.tr/illere-gore-projeler [Erişim tarihi: 07.03.2019]
Toplu Konut Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2985.pdf [Erişim tarihi: 03.03.2019].
Toplu Konut Kanununda ve Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki Cetvellerin Toplu Konut İdaresi Başkanlığına Ait Bölümünde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/05/20040512.htm#1 [Erişim tarihi: 06.03.2019].